Kontent qismiga oʻtish

Foydalanuvchi:Kagansky/Madrasalar

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Taʼriflar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Oʻrganilishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Faoliyatining oʻrganilishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Buxoro madrasalari faoliyati tarixiga oid maxsus tizimga solingan maʼlumotlar XX asr boshlaridayoq paydo boʻla boshlagan. Abdurauf Fitrat, Muhammad Sharif maxdum Sadri Ziyo, Sadriddin Ayniy, Muhammad Ali Baljuvoniy, Sayyid Mansur Olimiy kabi mualliflar Buxoro madrasalari haqida qimmatli maʼlumot berishadi. Lekin, ulardagi axborotlar birlashtirilganida ham mavzuning koʻp qismi qorongʻiligicha qolaveradi[1].

Shoʻrolar davrida madrasalar taʼlimi tarixini tadqiq etish masalasi amalga oshirilishi lozim boʻlgan ishlar qatoriga mutlaqo qoʻyilmagan[1]; Turkiston taʼlim tizimi va undagi madrasalari faoliyati maxsus tadqiq etilmagan[2].

Poʻlatjon Aminov 1950–1970-yillarda Buxoro madrasalari tarixiga doir maʼlumotlar toʻplagan boʻlsada, uning axborotlari tartibsiz, ishda aniq qoida va izchillik yoʻq. Ish tadqiqotning birinchi — boshlangʻich bosqichning quyi holatida qolgan. Shunga qaramay, tadqiqotchiga ularning foydasi tegadi[1].

Shoʻrolar davrida Liya Mankovskaya, G. A. Joʻrayev, Abdulahad Muhammadjonov, K. Hoshimov, S. Nishonova, M. Inomova, R. Hasanov, I. Husanxoʻjayev singari yana bir qancha mualliflar tadqiqotlarida Buxoro madrasalariga oid maʼlumotlar keltirilgan[3]. Biroq, ular ham oʻquvchiga Buxoro madrasalari tarixi yo taʼlim tizimi toʻgʻrisida qoniqarli ilmiy tasavvur bera olmaydi. Aksincha, oʻquvchiga taqdim qilinayotgan baʼzi maʼlumotlar muallifning mavzudan butkul bexabarligini ochiq koʻrsatib turadi[4].Ularning kitoblarida Turon mintaqasida taʼlim tizimi va madrasalari tarixi toʻgʻrisida oldingilarini toʻldiradigan biror yangilikni topish qiyin[5].

Meʼmorchiligining oʻrganilishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tarixi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shartli ravishda zamonaviy oliy oʻquv yurtlariga qiyoslash mumkin boʻlgan madrasalar haqidagi ilk maʼlumotlar X asr muallifi Narshaxiyning „Buxoro tarixi“ asarida uchraydi[6].

Meʼmorchiligi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Jumanazar 2017, s. 7.
  2. ↑ Jumanazar 2017, s. 10.
  3. ↑ Jumanazar 2017, s. 7–8.
  4. ↑ Jumanazar 2017, s. 8.
  5. ↑ Jumanazar 2017, s. 9.
  6. ↑ Movarounnahr ilmiy markazlari 2022, s. 276.

Adabiyotlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tarixi va taʼlim tizimiga oid manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • „Madrasa oliy taʼlim tarixini oʻrganishning dolzarb muammolari“ mavzusida Respublika miqyosidagi ilmiy-amaliy konferensiya. Samarqand: Samarqand davlat universiteti, 2020 — 242-bet. 
  • Abdurahmonov A. Ulugʻbek akademiyasi. Toshkent: Qomuslar bosh tahririyati, 1994 — 26-bet. ISBN 5-89890-078-0. 
  • Alimov I. A. Qoʻqon xonligi madrasa va maktablari tarixi. Toshkent: Fan, 2017 — 302-bet. ISBN 978-9943-19-405-2. 
  • Alixojiyev M. O. Qoʻqon xonligining madaniy hayotida maktab va madrasalarning tutgan oʻrni (1800—1876-yy.). Tarix fanlari nomzodi ilmiy darajasini olish uchun yozilgan dissertatsiya. Toshkent: Qoʻlyozma huquqida, 2012 — 182-bet. 
  • Asrorova L. Q. Buxoro madrasalari tarixidan. Toshkent: Hilol-Nashr, 2017 — 224-bet. ISBN 978-9943-4818-6-2. 
  • Bobojonova F. Buxoro maktab va madrasa taʼlimi tarixidan (XIX asr oxiri — XX asrning boshlari). Toshkent: Navroʻz, 2022 — 128-bet. 
  • Bobojonova F. Buxoro amirligida taʼlim tizimi (XIX asr oxiri — XX asrning boshlarida). Toshkent: Adib, 2014 — 120-bet. ISBN 978-9943-5675-7-3. 
  • Buxoro — Sharq durdonasi. Toshkent: Sharq, 1997 — 318-bet. ISBN 5-645-03106-7. 
  • Hamroyev A. H., Rahmonova M. A. Xoja Abdulxoliq Gʻijduvoniy majmuasi va Ulugʻbek madrasasi tarixi. Buxoro: Buxoro, 2003 — 87-bet. 
  • Jumanazar A. K. Buxoro taʼlim tizimi tarixi. Toshkent: Akademnashr, 2017 — 592-bet. ISBN 978-9943-4728-2-2. 
  • Jumanazar A. K. Madoris: Oʻrgimchak kitobi (Birinchi risola). Toshkent: Yangi asr avlodi, 2005 — 96-bet. ISBN 5-633-01768-4. 
  • Jumanazar A. K. Nasaf. Toshkent: Alisher Navoiy nomidagi Oʻzbekiston Milliy kutubxonasi nashriyoti, 2007 — 204-bet. ISBN 978-9943-06-029-6. 
  • Jumanazar A. K. Samarqand taʼlim tizimi va madrasalari tarixi. Toshkent: Oʻzbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi „Fan“ nashriyoti, 2021 — 520-bet. ISBN 978-9943-6804-9-4. 
  • Kattayev K. Samarqand madrasalari va ilmu fan rivoji. Samarqand: Zarafshon, 2003 — 110-bet. 
  • Kattayev K. Samarqand madrasalari va ilmu fan rivoji. Toshkent: Qamar-media, 2020 — 164-bet. 
  • Movarounnahr ilmiy markazlari: kitob-albom. Toshkent: Oʻzbekiston xalqaro islom akademiyasi, 2022 — 480-bet. ISBN 978-9943-7559-5-6. 
  • Muhammadkarimov A. Toshkentnoma. Toshkent: Yangi asr avlodi, 2009 — 164-bet. 
  • Ravshanov P. Qarshi tarixi. Toshkent: Yangi asr avlodi, 2006 — 647-bet. ISBN 5-633-01899-0. 
  • Samarqand shahri va viloyatidagi tarixiy obidalar, muqaddas qadamjolar tarixi, Toshkent, 2017 — 96-bet. 
  • Sultonov Oʻ. A. Muhammad Solihxoʻja va uning „Tarixi jadidayi Toshkand“ asari. Toshkent: Oʻzbekiston, 2009 — 269-bet. ISBN 978-9943-01-077-2. 
  • Toshkent: Ensiklopediya. Toshkent: Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi, 2009 — 784-bet. ISBN 978-9943-07-096-7. 
  • Toshkent — islom madaniyati gavhari: Fotoalbom. Toshkent: Oʻzbekiston, 2007 — 240-bet. ISBN 978-9943-01-125-0. 
  • Tursunova M. Madrasalar taʼlim tarixidan lavhalar. Toshkent: Mumtoz soʻz, 2017 — 92-bet. ISBN 978-9943-4816-9-5. 
  • Tursunova M. Samarqand madrasalari. Toshkent: FAN, 2019 — 208-bet. ISBN 978-9943-19-538-7. 
  • Toʻrayev H. Buxoro tarixi: oʻquv qoʻllanma. Buxoro: Durdona, 2020 — 592-bet. ISBN 978-9943-6571-0-6. 
  • Oʻzbekiston obidalaridagi bitiklar: Buxoro, I. Toshkent: Uzbekistan Today, 2013 — 560-bet. ISBN 978-9943-4510-5-6. 
  • Oʻzbekiston obidalaridagi bitiklar: Samarqand. Toshkent: Uzbekistan Today, 2016 — 560-bet. ISBN 978-9943-4510-5-6. 
  • Oʻzbekiston obidalaridagi bitiklar: Xiva. Toshkent: Uzbekistan Today, 2016 — 560-bet. ISBN 978-9943-4510-5-6. 
  • Oʻzbekiston poytaxti Toshkent 2200 yoshda (Toshkent shahrining 2200 yilligi yubileyiga bagʻishlangan Xalqaro ilmiy konferensiya materiallari). Toshkent: Fan, 2009 — 390-bet. ISBN 978-9943-09-833-6. 
  • Shamsutdinov R., Rasulov B. Turkiston maktab va madrasalari (XIX asr oxiri — XX asr boshlari), Andijon, 1995 — 104-bet. 
  • Карлыбаев М. А. К истории ислама у каракалпаков: исторические, социальные, этнические и генеалогические контексты. Нукус: Илим, 2021 — 274-bet. 
  • Карлыбаев М. А. Медресе в Каракалпакии XIX — начала XX вв.. Нукус: Билим, 2002 — 84-bet. 
  • Мирбабаев А. История мадраса Таджикистана (часть первая). Душанбе: Мерос, 1994 — 125-bet. 
  • Сухарева О. А. Квартальная община позднефеодального города Бухары. Москва: Наука, 1976 — 364-bet. 

Meʼmorchiligiga oid manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Nasriddinov Q., Xoʻjayarov Oʻ. Qarshi shahrining meʼmoriy yodgorliklari. Toshkent: Yangi asr avlodi, 2011 — 136-bet. ISBN 978-9943-08-629-6. 
  • Qosimov M. Q. Oʻrta Osiyo meʼmorchiligi tarixi. Toshkent: Oʻzbekiston, 1995 — 256-bet. ISBN 5-640-01616-7. 
  • Qulmatov Sh., Berdimurodov A. Samarqand yodgorliklari. Samarqand: Imom Buxoriy xalqaro markazi, 2017 — 256-bet. ISBN 978-9-9943-4783-8-1. 
  • Xudoyberganov K. Xiva — dunyodagi eng koʻhna qalʼa, Toshkent, 2012 — 348-bet. 
  • Zohidov P. Sh. Meʼmor olami. Toshkent: Qomuslar Bosh tahririyati, 2006 — 238-bet. ISBN 5-89890-116-7. 
  • Shohi Zinda. Toshkent: Yangi asr avlodi, 2005 — 147-bet. ISBN 5-633-01765-X. 
  • Аббасова-Юсупова М. А. Бухарская школа зодчества XV—XVII вв. (особенности и динамика развития). Самарканд: МИЦАИ, 2022 — 360-bet. ISBN 978-9943-357-63-1. 
  • Азимов И. Архитектурные памятники Ферганской долины. Ташкент: Узбекистан, 1982 — 72-bet. 
  • Аскаров Ш. Д. Генезис архитектуры Узбекистана. Ташкент: Издательство журнала Sanʼat, 2014 — 224-bet. 
  • Ахмедов М. К. Пути развития средневековых ансамблей Узбекистана. Ташкент: Fan va texnologiya, 2014 — 160-bet. ISBN 978-9943-975-20-0. 
  • Булатов М. С. Геометрическая гармонизация в архитектуре Средней Азии IX—XV вв. (историко-теоретическое исследование). Москва: Наука, 1988 — 361-bet. 
  • Булатова В., Маньковская Л. Памятники зодчества Ташкента XIV—XIX вв. Ташкент: Издательство литературы и искусства, 1983 — 144-bet. 
  • Веймарн Б. В. Архитектурно-декоративное искусство Узбекистана. Москва: Государственное архитектурное издательство, 1948 — 61-bet. 
  • Веймарн Б. В. Регистан в Самарканде. Москва: Издательство Академии архитектуры СССР, 1946 — 39-bet. 
  • Гулямов Я. Г. Памятники города Хивы. Ташкент: УзФАН, 1941 — 39-bet. 
  • Денике Б. П. Архитектурный орнамент Средней Азии. Ленинград: Издательство Всесоюзной Академии Наук, 1939 — 227-bet. 
  • Засыпкин Б. Н. Архитектура Средней Азии. Москва: Издательство Академии архитектуры СССР, 1948 — 158-bet. 
  • Маньковская Л. Ю. Формообразованиеи типология зодчества Средней Азии IX — начала XX века. Ташкент: Издательство литературы и искусства имени Гафура Гуляма, 1978 — 144-bet. 
  • Маньковская Л., Булатова В. Памятники зодчества Хорезма. Ташкент: Издательство литературы и искусства, 1978 — 191-bet. 
  • Массон М. Е. Падающий минарет (северо-восточный минарет Самаркандского медресе Улугбека). Ташкент: Узбекистан, 1968 — 42-bet. 
  • Массон М. Е. Регистан и его медресе, Самарканд, 1929 — 30-bet. 
  • Массон М. Е., Шишкин В. А. Краткая историческая справка о Средне-Азиатских минаретах. Медресе Улугбека в Гиждуване., Ташкент, 1933 — 19-bet. 
  • Мукова Т. Ф. Медресе Средней Азии: Генезис, эволюция, современное использование (автореферат диссертация на соискание ученой степени кандидата архитектуры), Санкт-Петербург, 1992 — 24-bet. 
  • Мукимова С. Р. Архитектура мечетей и медресе Мавераннахра и Хорасана. Душанбе: Контраст, 2010 — 142-bet. 
  • Хмельницкий С. Г. Между арабами и тюрками: Архитектура Средней Азии IX—X вв.. Берлин—Рига: Gamajun, 1992 — 340-bet. 
  • Хмельницкий С. Г. Между Саманидами и монголами: Архитектура Средней Азии XI — начала XIII вв. Часть I. Берлин—Рига: Gamajun, 1996 — 334-bet. 
  • Эпиграфика мемориального комплекса Шахи-Зинда (тексты, переводы), Самарканд, 2015 — 78-bet. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Foydalanuvchi:Kagansky/Madrasalar&oldid=4047952" dan olindi