Francesco Hayez
| Francesco Hayez | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
1791-yil 10-fevral Venetsiya Respublikasi |
| Vafoti |
1882-yil 21-dekabr Milan, Italiya qirolligi |
| Fuqaroligi | Italiya qirolligi va Avstriya imperiyasi |
| Kasbi | Rassom |
Francesco Hayez (shuningdek Ayes, sobiq Gayez , italyancha: Francesco Hayez, 1791 — yil 10-fevral, Venetsiya — 1882 — yil 21-dekabr, Milan) — italyan rassomi, XIX asr oʻrtalarida romantizmning yetakchi rassomlaridan biri, tarixiy rasmlari, siyosiy allegoriyalari va portretlari bilan mashhur.
Yoshligi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Otasining millati fransuz boʻlgan. U onasining opasi yaʼni xolasining uyida tarbiyalangan. Bolaligidan Hayez yaxshi rasm chizgan, shuning uchun amakisi uni binokor rassomga shogird qilib yuborgan. Keyinchalik u rassom Franchesko Maggiottoning shogirdi boʻldi va u bilan uch yil qoldi.
1809-yilda Hayez Venetsiya akademiyasi tomonidan oʻtkazilgan tanlovda gʻolib chiqdi, shundan soʻng u Rimdagi Avliyo Luka akademiyasida bir yil tahsil oldi. U 1814-yilgacha Rimda qoldi, keyin Neapolga koʻchib oʻtdi va u yerda Joachim Muratning koʻrsatmasi bilan oʻzining asosiy asari — „Odissey Alkinus saroyida“ rasmini yaratdi .
Hayez keyinroq Milanga yoʻl oldi. U yerda u uzoq vaqt davomida Brera akademiyasida rassomlikdan dars berdi va 1860-yilda uning direktori boʻldi. U Milanda Monumental qabristonga dafn qilindi.
Hozirda Brera Pinacoteca uning asarlarining eng toʻliq toʻplamiga ega.
Ilmiy ijod
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Francesco Hayez asosan diniy, tarixiy, adabiy va mifologik mavzular bilan ishlagan. Bundan tashqari, u ajoyib portret rassomi edi — Italiyadagi koʻplab mashhur odamlar portret chizish paytida Hayezda navbatda turishni sharaf deb bilishgan. Shuningdek, uning sevimli mavzularidan biri yarim yalangʻoch ayollarning tasviri edi[1]. Klassik rassom sifatida ish boshlagan Hayez asta-sekin romantizm tomon yoʻl oldi[2].
Hayezning eng mashhur rasmlari orasida 1859-yilda chizilgan „Kiss“ (Oʻpich) asari boʻlib, unda rassom syujetni vatanga muhabbatning ramziy timsolini romantik did bilan birlashtirgan. „Kiss“ tezda mashhurlikka erishdi va XIX asrning eng tez-tez takrorlanadigan italyan rasmlaridan biriga aylandi. Asl nusxasi Brera Pinacotecaʼda; bir necha muallifning nusxalari turli Yevropa toʻplamlarida[3] saqlanadi.
Francesco Hayez bosib oʻtgan butun ijodiy yoʻlni baholash qiyin, chunki u koʻpincha oʻz asarlariga imzo chekmagan va sanasini koʻrsatmagan (koʻpincha uning rasmlarida koʻrsatilgan sana faqat rasm qachon sotilganidan dalolat bergan).
Galereya
[tahrir | manbasini tahrirlash]-
-
Yunon qochqinlarining qayigʻi -
-
-
-
-
-
-
Rassomning yoʻlbars va sher bilan avtoportreti
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Ayets // A — Anketirovanie. — M. : Bolshaya rossiyskaya ensiklopediya, 2005. — S. 310. — (Bolshaya rossiyskaya ensiklopediya : [v 35 t.] / gl. red. Yu. S. Osipov ; 2004—2017, t. 1). — ISBN 5-85270-329-X.
- Gayez, Franchesko // Ensiklopedicheskiy slovar Brokgauza i Yefrona : v 86 t. (82 t. i 4 dop.). — SPb., 1890—1907.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ {{{заглавие}}}.
- ↑ „Айец“. Большая российская энциклопедия. 2020-yil 29-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 17-yanvar.
- ↑ „The Kiss“ (en). Brera. 2021-yil 24-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 17-yanvar.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Franchesko Hayez
- Franchesko Ayezning rasmlari
- Xayezning durdona asarining „Kiss Digital“ reproduktsiyasi