George Bull

George Bull — ingliz ilohiyotchisi hamda St. David cherkovi yepiskopi.

Hayoti

George Bull 1634-yilning 25-martida Wellsda joylashgan St. Cuthbert okrugida tugʻilgan va Wells grammatika maktabida taʼlim olgan hamda Samuel Butler qoʻl ostida Tivertondagi Blundell maktabida tahsil olgan. 14 yoshga toʻlishidan oldin Thomas Clifford bilan doʻstlashgan Exeter kollejiga kiradi. 1649-yilda oʻz rahbari Baldwin Ackland nikohni qayd etishdan bosh tortganida birgalikda universitetdan ketishadi hamda Somersetdagi North Cadburyda qoʻnim topishadi.

Keyinchalik Bull Ubley hokimi hamda puritanlardan boʻlgan William Thomas qoʻl ostida taʼlim oladi. Biroq, Bull William Thomasdan koʻra Richard Hooker, Henry Hammond va Jeremy Taylorlarni oʻqishida boshchilik qilgan uning oʻgʻli Samuel Thomasdan koʻproq ilhom oladi. Thomasni tark etgach, Bull yepiskoplikka nomzodini qoʻyish uchun Oksford yeparxiyasidan haydalgan yepiskop Robert Skinnerga murojaat qiladi va 21 yoshida u diakon hamda ruhoniy etib tayinlanadi. Tayinlovdan soʻng u Bristol yaqinidagi St. Georgeda istiqomat qildi. Robert Sanderson va boshqalar qatori Bull ham kitobsiz, yodlangan cherkov ibodatlaridan foydalangan. Bull har yili ikki oyni Oksfordda oʻtkazar va borish hamda qaytish vaqtida Cirencesterdagi Abbey House boshligʻi ser Williamnikiga tashrif buyurardi. Shu tariqa u turmush oʻrtogʻi Bridgetning otasi Alexander Gregory bilan koʻrishadi.

Ilohiyot (teologiya)

Bull Angliya ilohiyotshunoslari orasida yuqori oʻrin tutadi va Trinity taʼlimotining himoyachisi sifatida hatto Rim-katolik cherkovi tarafdorlari tomonidan yuksak hurmatga sazovor boʻlgan. U armin ilohiyotiga ega edi. Bull Defensio hamda Harmonia Apostolicada kalvinizmga qarshi pozitsiyani shakllantirgan.

Ishlari

Bull lotin tilida toʻrtta asosiy ilohiyot risolalarini yozgan, bittasi dalillash va uchtasi Trinity haqida. Lotin tilidagi asarlar 1703-yilda John Ernest Grabe tomonidan muharrir tomonidan soʻzboshi va izohlar bilan bir jildli folio shaklida toʻplangan va tahrirlangan. Bu asarlar turli xil davrlarda ingliz tiliga tarjima qilingan. Harmoia Apostolica 1801-yilda great houghtonlik Thomas Wilkinson tomonidan tarjima qilingan. The Harmonia, Examen Censurae, Defensio va Judicium 1842–1855-yillarda Oksfordda nash etilgan va Anglo-katolik ilohiyot kutubxonasining bir qismida saqlanmoqda. „Katolik cherkovining fikri“, Judiciumning tarjimasi 1825-yilda Thomas Rankin tomonidan Bull hayoti haqidagi xotiralar bilan nashr etilgan va Bullning barcha asarlarining (jumladan, vaʼzlar va Nelson hayoti) Edward Burton tomonidan qayta koʻrib chiqilgan toʻliq nashri 1827-yilda Oksforddagi Clarendon Press nashriyotida yetti jildda nashr etilgan.

Harmonia Apostolica

Bull oʻzining birinchi kitobi Harmonia Apostolica asarida Avliyo Paul va Jamesning maktubi oʻrtasidagi iymon va nasroniylik oqlanishidagi yaxshi ishlar oʻrtasidagi tafovutlarni yoʻq qilishga harakat qilgan. U avliyo Jamesni havoriy Paul tomonidan emas, balki havoriy Paul avliyo James tomonidan talqin qilinishi kerak degan tamoyilni ilgari surgan, chunki avliyo James havoriy Pauldan oldin yashagan va uning taʼlimotidan xabardor boʻlgan deb taxmin qilingan. Ushbu asarga koʻplab shaxslar norozilik bildirib maktublar yozishgan. Xususan, yepiskop George Morley Bullga qarshi oʻz ruhoniylariga pastoral maktub yozadi; Thomas Barlow Oksfordda unga qarshi maʼruzalar oʻqidi; Thomas Tullyga maktub yozish uchun Morley va Barlow yordam bergani aytiladi; Thomas Gatakerning oʻgʻli Charlez Gataker, Thomas Truman va John Toombes kabi nonkonfotmistlar ham unga qarshi maktublar yozdilar. Shunga qaramay Harmonia Apostolica 1969–1970-yillarda nashr etilgan va uning Examen Censures (Gatakerga javobi) va Apologia pro Harmonia (Barlowga javobi) 1975-yilda nashdan chiqqan.

Defensio

Bullning yaxshi ishlar zarurligini targʻib qilishi uning dushmanlari uni sotsiniyalik deb taʼkidlashlariga sabab boʻldi. Shu bois, u oʻzining pozitsiyasini aniqlashtirish zaruriyati tufayli 1685-yilda yozilgan Defensio Fidei Nicaenae asarida trinitarizm boʻyicha munozarali mavzuga eʼtiborini qaratdi. Garchi asar 1680-yilda yakunlangan boʻlishiga qramay uchta nashriyot uni chop etishni rad etgan. Asar William Jane hamda John Fell koʻmagi bilan nashrdan chiqadi. Asar yaxshi qabul qilinadi va Jacques-Bénigne Bossuetning maqtoviga sazovor boʻladi. Asar mazmuni shunday ediki, Petavius va Simon Episcopius kabi olimlar Nicaea kengashidan oldingi cherkov otalarining Nicene kengashida qabul qilingan taʼlimotlarga mos keluvchi aqidalarga ega boʻlganini inkor etishgan. Bull esa bu fikrning aksini isbotlashni oʻz zimmasiga oldi va boshqa bahslarni chetga surib, asosan Nicene kengashidan oldingi cherkov otalarining qarashlariga eʼtibor qaratdi.

Defensio Fidei Nicaenaedan muhim iqtiboslar Abbé Mignening Patrologia Graecada Origenga bagʻishlangan yettinchi jildida qayta nashr etilgan.

Boshqa Trinitarizm haqidagi asarlari

Bullning navbatdagi asari Judicium Esslesiae Catholicae (1694) Defensioning mantiqiy davomi hisoblanadi. Episcopiusning fikricha, Nicene otalari Xudoning haqiqiy ilohligiga ishonishni katolik birligining ajralmas atamasi deb hisoblashmagan; Bull ularga buni isbotlash uchun Judiciumni yozgan. Uning Primitiva et Apostolica Traditio deb atalgan Trinity masalasi boʻyicha soʻnggi asari Daniel Zwickerning Masihning ilohiyligi, oldindan mavjudligi va mujassamlanishi ilk bidʼatchilarning oʻylab topgan igʻvosi ekanligi haqidagi fikriga qarshi qaratilgan edi.