Germaniya — Vetnam munosabatlari
Germaniya — Vetnam munosabatlari Germaniya va Vetnam oʻrtasidagi ikki tomonlama tashqi aloqalarni anglatadi.
Germaniyaning Xanoyda elchixonasi, Vetnamning Berlinda elchixonasi bor.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Birinchi jahon urushi
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Birinchi jahon urushining dastlabki 6 oyi davomida Fransiya hindixitoy hukumati generali Fransuz Hindixitoyida yashovchi barcha nemis va avstro-vengriya xalqlarini quvib chiqargan[1].
Urushdan oldingi ikkita eng yirik import/eksport korxonalari Speidel & Co. va F. Engler & Co. nemis kompaniyalari boʻlib, urush ularning rasman fransuz kompaniyalari sifatida qayta tashkil etilishiga sabab boʻldi, biroq aslida ular nemislar nazorati ostida ishlashda davom etganlar va Germaniya kapitalidan foydalanishgan[1]. 1910-yillarda Speidel & Co. Yevropa tovarlarining mamlakatga eng yirik importchisi edi, Engler esa uning asosiy raqobatchilaridan biri boʻlgan[1]. Nemis egalari kompaniyadan haydalgandan soʻng, quyi darajadagi xodimlar fransuz mustamlaka hokimiyatchiligining oʻzboshimchalik bilan bojxona nazorati, yuk tashish aralashuvi va tartibga solishning ogʻirlashuvi orqali orqaga qaytishiga qaramay, ushbu kompaniyalarni boshqarishni davom ettirishga harakat qilishgan[2][1]. Keyinchalik fransuzlar Germaniyaning „Speidel“ kompaniyasining barcha omborlarini egallab olishadi va qoʻlga kiritilgan tovarlarni Vetnam isteʼmolchilariga va Xitoy eksportchilariga arzon narxlarda sotadilar va daromadni oshirishga harakat qilishadi[1]. Bu tovarlarga guruch, vino va konservalar kirgan[1].
2017-yilda Trịnh Xuân Thanhning oʻgʻirlanishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]
2017-yilda korrupsiyada ayblangan sobiq kommunistik partiya aʼzosi va tadbirkor Trịnh Xuân Thanh Berlinda Germaniyadagi Vetnam agentlari deb hisoblangan bir guruh vetnamlik xodimlar tomonidan yashirincha oʻgʻirlab ketilgan[3]. Bunga javoban Germaniya Vetnamni „Germaniyaning hududiy huquqlarini buzganlikda“ aybladi va bir qator Vetnam xorijiy amaldorlarini Germaniyadan butunlay chiqarib yuborishni buyurdi[4]. Germaniya, shuningdek, vetnamlik ishchilarni tergov boshlash uchun Germaniyaga borishni toʻxtatdi[5]. Garchi keskinlik pasaygan boʻlsa-da, nemis rasmiylari oʻzlarining vetnamlik hamkasblariga nisbatan shubha va ishonchsizlikda qolmoqdalar.
Atrof-muhit
[tahrir | manbasini tahrirlash]Vetnamda iqtisodiy taraqqiyotning rivojlanishi natijasida jiddiy ekologik muammolar yuzaga kelgan. Oʻrmonlarning kesilishi, zaharlangan tuproqlar, havo va suvning ifloslanishi ulardan faqat bir nechtasi. Bundan tashqari, sohilning katta qismlari iqlim oʻzgarishi natijasida tobora kuchayib borayotgan tayfunlar tahdid solmoqda. Germaniya tayfunlarning oldini olish, iqlim oʻzgarishiga moslashish, tabiiy oʻrmonlarni boshqarish, oʻrmonlarni qayta tiklash va biologik xilma- xillikni asrashga yordam beradi. Qayta tiklanadigan energiya manbalaridan foydalanish va energiya samaradorligi Germaniya-Vetnam hamkorligi faoliyatining keyingi muhim sohalari hisoblanadi. Federal Iqtisodiy Hamkorlik va Taraqqiyot Vazirligi Germaniya Xalqaro Hamkorlik Jamiyatiga, jumladan, Vetnam hukumatining „Yashil oʻsish strategiyasi“da ishtirok etishni topshirgan.
Shartnomalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]2011-yil oktabr oyida Germaniya kansleri Angela Merkel va Vetnam Bosh vaziri Nguyen Tan Dũng Germaniya va Vetnam oʻrtasida siyosiy, iqtisodiy va madaniy aloqalarni mustahkamlash hamda hamkorlikni rivojlantirish boʻyicha strategik hamkorlikni oʻrnatuvchi „Xanoy deklaratsiyasi“ni imzoladilar[6].
Diplomatik almashinuvlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]| Germaniyaga tashriflar | |
|---|---|
| 1993-yil | Bosh vazir Vo Van Kiet |
| 1993-yil | Milliy Assambleya raisi Nong Đức Mạnh |
| 2001-yil 10-14-oktyabr | Bosh vazir Phan Van Khai |
| 2004-yil 1-5-mart | Vetnam Kommunistik partiyasi Bosh kotibi Nong Đức Mạnh |
| 2008-yil mart | Bosh vazir Nguyen Tan Dung |
| 2012-yil | Tashqi ishlar vaziri Phạm Binh Minh |
| Vetnamga tashriflar | |
|---|---|
| 1993-yil 4-aprel | Tashqi ishlar vaziri Klaus Kinkel |
| 1995-yil 16-19-noyabr | Kansler Helmut Kol |
| 2000-yil 14-17-oktyabr | Iqtisodiy hamkorlik va rivojlanish federal vaziri Xeydemari Viekzorek-Zeul |
| 2001-yil 2-6-dekabr | Bundestag prezidenti Volfgang Tierse |
| 2003-yil 14-15-oktyabr | Kansler Gerxard Shreder |
| 2004-yil 3-fevral | Kansler Gerxard Shreder |
| 2007-yil mart | Bavariya Bosh vaziri Edmund Stoiber[7] |
| 2007-yil 21-22-may | Federal prezident Horst Kohler |
| 2007-yil 3-8-sentabr | Federal Kengash Prezidenti Xarald Ringstorff[8] |
| 2008-yil mart | Tashqi ishlar vaziri Frank-Valter Shtaynmayer[9] |
| 2011-yil iyun | Tashqi ishlar vaziri Gido Vestervelle[10] |
| 2011-yil oktyabr | Kansler Angela Merkel |
| 2012-yil | Iqtisodiyot vaziri Filipp Rösler[11] |
Iqtisodiy munosabatlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Vetnam Germaniyani Yevropaning eng yirik iqtisodiyoti sifatida oʻz ichiga olgan Yevropa Ittifoqi bilan erkin savdo shartnomasini ratifikatsiya qilish jarayonida. 2016-yilda o‘zaro tovar ayirboshlash hajmi 10,3 milliard dollarni tashkil etgan[12].
Taʼlim sohasidagi hamkorlik
[tahrir | manbasini tahrirlash]Vetnam-Germaniya universiteti 2008-yil sentabr oyida Xoshimin shahrida ochilgan[13].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Erica J. Peters. „Food and Nutrition (Indochina). - Version 1.0“ (en). 1914-1918-online - International Encyclopedie of the First World War (Free University of Berlin, Bavarian State Library, and Deutsch-Französische Gymnasium, among others) (2014-yil 8-oktyabr). Qaraldi: 2022-yil 21-avgust. — Peters, Erica J.: Food and Nutrition (Indochina), in: 1914-1918-online. International Encyclopedia of the First World War, ed. by Ute Daniel, Peter Gatrell, Oliver Janz, Heather Jones, Jennifer Keene, Alan Kramer, and Bill Nasson, issued by Freie Universität Berlin, Berlin (2014-10-08). DOI: 10.15463/ie1418.10321.
- ↑ Centre des Archives d’Outre-Mer in Aix-en-Provence (hereafter CAOM): Archives of the Governor General of Indochina (hereafter GGI), dossier 19457: 20 November 1914 letter from Governor General Vollenhoven to the Minister of Colonies.
- ↑ Tanriverdi, Hakan; Zierer, Max; Wetter, Ann-Kathrin; Biermann, Kai; Nguyen, Thi Do. „Lined up in the sights of Vietnamese hackers“. Bayerischer Rundfunk (2020-yil 8-oktyabr). „Ex-politician and businessman Trinh Xuan Thanh was strolling through the park Berliner Tiergarten with his girlfriend when presumably agents of the Vietnamese secret service jumped out of a van and dragged the two inside. With the kidnapping on German grounds, they not only broke international law but also the arm of Thanh’s lover. [...] The price for this operation was probably very high, both financially and diplomatically. The relations between Vietnam and Germany were suspended.“.
- ↑ Germany expels Vietnam diplomat after kidnapping https://www.ft.com/content/c1265d84-778a-11e7-90c0-90a9d1bc9691
- ↑ Berlin 'abductionʼ of Vietnamese businessman sparks spat http://www.dw.com/en/berlin-abduction-of-vietnamese-businessman-sparks-spat/a-39941556
- ↑ „Federal Foreign Office“.
- ↑ Stoiber ehrt Ho Chi Minh, Tagesspiegel vom 28. März 2007
- ↑ Bundesratspräsident in Vietnam
- ↑ Wenn Hessen in Vietnam ist, FAZ vom 1. März 2008
- ↑ Westerwelle in Vietnam: Unterstützung bei U-Bahn-Projekt, merkur-online vom 4. Juni 2011
- ↑ Rösler in Vietnam, faz vom 19. September 2012
- ↑ „Federal Foreign Office“.
- ↑ „Federal Foreign Office“.