Kontent qismiga oʻtish

Gretsiyada qishloq xoʻjaligi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Messara vodiysi, Krit

Gretsiyada qishloq xoʻjaligi kichik, oilaviy tarqoq boʻlinmalarga asoslanadi, kooperativ tashkilot darajasi esa soʻnggi 30 yil ichida nisbatan past darajada qolmoqda. Gretsiya qishloq xoʻjaligida 528 ming fermer ishlaydi, bu umumiy ishchi kuchining 12% ni tashkil qiladi. Qishloq xoʻjaligi milliy yalpi ichki mahsulotning 14% dan ortigʻini ishlab chiqaradi.

Gretsiyada turli xil ekinlar va chorvachilik mahsulotlari ishlab chiqariladi. Baliqchilik ham muhim rol oʻynaydi, oʻrmon xoʻjaligi ikkinchi darajali oʻrinni egallaydi.

Hozirgi ishlab chiqarish

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hozirgi vaqtda Gretsiya qishloq xoʻjaligi umumiy qishloq xoʻjaligi siyosati (CAP) tomonidan katta miqdorda subsidiyalanadi, bu munozarali natijalarga olib kelgan. Kelgusi oʻn yil ichida subsidiyalarning maʼlum chegirmalari rejalashtirilgan[1].

Gretsiya 2018 yilda ishlab chiqarilgan:

Boshqa qishloq xoʻjaligi mahsulotlari kamroq oʻrinni egallagan[2].

Zamonaviy tarix

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Mayiz eksporti; Patra porti, XIX asr oxiri
Yunon yashil zaytuni

XIX asrda Gretsiya dehqonchiligi asosiy oʻrinni egallagan edi. Gʻarbiy Yevropada kashf etilgan asboblar hali mamlakatga kelmagan. Quyidagi tavsif Amerikaning Afinadagi konsuli Uilyam Genri Moffet tomonidan bildirilgan (Amerikaning Garden and Forest davriy nashrida chop etilgan (2-jild, 1889-yil 18-dekabr, 95-son, p. 612: Garden and Forest Publishing, Tribune Building, Nyu-York):

Amerika Qoʻshma Shtatlarining Afinadagi konsuli William X. Moffet Gretsiya qishloq xoʻjaligi haqida hech qanday rasmiy bayonot berishning iloji yoʻqligi haqida xabar beradi, chunki „qishloq xoʻjaligi bu yerda eng qashshoq holatda. Hatto Afinaning yaqin qoʻshnisida 2000 yil oldin ishlatilgan yogʻoch pulluk va qoʻpol omochni uchratish odatiy holdir. Dalalar shudgorlanadiva ekinlar mavsumdan-mavsumga koʻchiriladi, natijada charchagan tuproq koʻpga chidamaydi. Oʻgʻitlar sezilarli darajada ishlatilmaydi va qishloq xoʻjaligi asboblari juda qoʻpol holatga ega. Baʼzi tumanlarda sugʻorish qoʻllanadi va men bilganimdek, ishlatiladigan usullarni qadimgi misrliklarning amaliyotini oʻrganish orqali osongina yengillashtirish mumkin. Yunonistonda moʻl-koʻl zaytun va uzum bor, lekin sifati yuqori emas; yunon zaytun moyi va yunon sharobi transportda tashishga dosh berolmaydi“.

XX asrda Gretsiya qishloq xoʻjaligi ishlab chiqarishi sezilarli darajada kengaytirildi. Xususan, zamonaviy dehqonchilik usullaridan foydalangan holda g‘alla yetishtirish (bug‘doy, arpa va boshqalar) oshirildi. Tuproqni tasniflash, oʻgʻitlardan foydalanish va ilgʻor qishloq xoʻjaligi amaliyotini tarqatish boʻyicha koʻplab tadqiqotlar 1938-yildan boshlab Kanellopulos Kimyo va qishloq xoʻjaligi institutida amalga oshirildi[3].

1998-yilda butun Gretsiyada 8000 dan ortiq fermer xoʻjaliklari mavjud boʻlib, ularda 9730 gektar yer boʻlgan[4].

2002-yilda Gretsiyada ishlab chiqarilgan mahalliy bugʻdoyning asosiy navlari FLAVIO, VAVAROS va MEXA edi[5].

Mashhur mahsulotlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xiosda mastikani (oʻsimlik qatroni) anʼanaviy yigʻish

Mashhur mahsulotlarga quyidagilar kiradi:

  • Messolonghi Avgotaracho
  • Zante smorodina
  • Yunon vinosi
  • Fava Santorinis
  • Firiki Piliou
  • Santorini pomidori
  • Krokos Kozanis (zaʼfaran)
  • Menalou asalim
  • Florina qalampiri
  • Rodi Ermionis
  • Xios mastikasi (oʻsimlik qatroni).
  • Tamaki ishlab chiqarish (Makedoniya viloyati)
  • Kritdagi tropik mevalar (masalan, banan va avakado).
  • Karob

Zaytun navlari/navlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Eslatma: Quyidagi roʻyxat toʻliq emas[6][7][8]:
Ism Rasm Hududlar Tavsif
Adramitini
Amfissa Muqobil ism — Amphissis
Amigdaloliya
Atinoliya Kam yopishqoqlik
Chemlali
Konservoliya
Dafnoeliya
Frantoio
Gordal
Xalkidiki
Xalkidiki Yashil zaytun. Chondrolia nomi bilan ham tanilgan va „eshak zaytun“ deb ham ataladi. Ular PDO (Yevropa ittifoqining sifat rejimi) maqomiga ega.
Gondroeliya
Karidoliya
Kalamatas
Janubiy Peloponnesdagi Messinia. Odatda jigarrang yoki qora rangdagi zaytun. Erta terilganida, „pushti“ boʻladi. Ular Kalamata viloyati uchun PDO maqomiga ega. Bu hududdan tashqarida „Kalamon zaytun“ nomi bilan tanilgan.
Koroneiki
Messiniya, Peloponnes va Zakintos . Krit zaytunlari, shuningdek, elitlar deb ataladi
Kotreiki
Lianoliya
Mastoidlar
Megaritiki
Mirtoliya Asosan Laconia Shuningdek, Smertolia/Mourtolia deb ataladi
Nafpliou Sharqiy Peloponnes yarim orolidagi Argos vodiysi. Odatdagi zaytun
Patriniya Asosan Aigialeiaʼda. Taxminan 25% yuqori yogʻ kontsentratsiyasi
Pikolin Shuningdek, Marokain
Throubes yoki Thassosdan
Thassos oroli Daraxtdan toʻgʻridan-toʻgʻri olib yeyish mumkin boʻlgan yagona zaytun.
Tromboliya
Tsounati (Ladoliya)
Valanoliya
  1. The Greek Observer (Wayback Machine saytida 2018-07-03 sanasida arxivlangan):Vangelis Apostolou briefs Greek MEPs on EU’s post-2020 Common Agricultural Policy (JULY 3, 2018)- Retrieved 2018-07-02
  2. Greece production in 2018, by FAO
  3. Polyzos, G.. Greek Company of Chemicals and Fertilisers: Past and Future of a Historic Industrial Complex (el). Athens: NTUA, Department of Architecture, 2001 — 131–133-bet.  (Wayback Machine saytida 2021-04-13 sanasida arxivlangan)
  4. R Bitsaki — Mediterranean Agronomic Institute of Chania Retrieved 2012-06-09
  5. S Sekliziotis (USDA): 2002-11-09 — Foreign Agriculture Service Retrieved 2012-06-09
  6. UCDavis.edu (Wayback Machine saytida 2021-01-26 sanasida arxivlangan)- Retrieved 2018-07-02
  7. The olive centre- Retrieved 2018-07-02
  8. The Spruce eats- Retrieved 2018-07-02