Habibulla Akbarov

Habibulla Akbarov
Tavalludi	24-mart 1936-yil; Toshkent
Vafoti	8-aprel 2023-yil ; (87 yoshda)
Fuqaroligi	SSSR va Oʻzbekiston
Mukofotlari

Habibulla Asatovich Akbarov (24-mart 1936-yil, Toshkent – 8-aprel 2023-yil^[1], Toshkent) – geolog olim.

Faoliyati

Oʻzbekiston fanlar akademiyasi akademigi (1994). Geologiya-mineralogiya fanlari doktori (1986), professor (1992). Oʻrta Osiyo politexnika institutining geologiya-qidiruv fakultetini tugatgan (1958). Oʻrta Osiyo geologiya va mineral xom ashyo institutida sektor mudiri (1968–79), boʻlim mudiri (1979–86), direktor oʻrinbosari (1987–91). 1992–96 yillarda ToshDTU prorektori va ayni vaqtda shu universitet foydali qazilma konlari kafedrasi mudiri. 1996-yildan Oʻzbekiston Fanlar Akademiyasi Yer haqidagi fanlar boʻlimi raisi va fanlar akademiyasi Prezidiumi aʼzosi (1997-yildan). A.ning ilmiy ishlari endogen ruda konlari va maydonlari tuzilishi, ularning paydo boʻlish va joylashish qonuniyatlarini oʻrganish, rudalarni izlash va bashoratlashning ilmiy asoslarini ishlab chiqishga bagʻishlangan.

Tarjimai holi

1936-yil 24-martda Toshkent shahrida tugʻilgan. Oʻrta Osiyo politexnika institutini tamomlagan. 1958—1992-yillarda Oʻrta Osiyo geologiya va mineral resurslar ilmiy-tadqiqot institutida ishlagan. 1967-yilda „Oʻrta Osiyodagi polimetall ruda konlari va konlarining geologik va strukturaviy tiplari va ularni oʻrganish xususiyatlari“ mavzusida nomzodlik dissertatsiyasini himoya qilgan. 1986-yilda „Tyan-Shan polimetall ruda konlarida minerallashuvni joylashtirish va prognozlashning geologik va strukturaviy sharoitlari“ mavzusida doktorlik dissertatsiyasini himoya qilgan. 1992-yilda Toshkent davlat texnika universiteti prorektori lavozimiga tayinlangan. Universitetda muhandis-geologlar tayyorlash markazini tashkil qildi. 1989-yilda Oʻzbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi muxbir aʼzosi, 1994-yilda esa akademiyaning haqiqiy aʼzosi etib saylangan. 1996—2001-yillarda Oʻzbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Prezidiumi Yer haqidagi fanlar boʻlimi mudiri^[2]^[3].

2023-yil 8-aprelda vafot etgan^[1].

Ilmiy yutuqlari

U foydali qazilma konlarini qidirish va qidirish jarayonida minerallashuv jarayonlarining lokalizatsiyasini tahlil qilish va keng miqyosli xaritalash usullarini ishlab chiqdi^[3]. Akbarov polimetall ruda yerlari va konlarini tasniflashni taklif qildi, u besh guruh (buklangan, uzilishli, vulqonotektonik, kontaktli va kombinatsiyalangan) va 23 turdan iborat. Ruda konlarini mahalliylashtirish uchun qulay shart-sharoitlarni aniqladi. P. A. Shextman va V. A. Korolyov bilan hamkorlikda kompyuter texnologiyalaridan foydalangan holda ruda konlarining chuqur gorizontlari va yon tomonlarida minerallashuvni miqdoriy bashorat qilish usuli taklif qildi^[2]. Oʻzbekiston, Qozogʻiston, Rossiya, AQSH, Xitoy, Fransiya, Hindiston, Braziliya va boshqa mamlakatlarda oʻtkazilgan koʻplab anjumanlarda maʼruzalari bilan qatnashgan. Uning shogirdlari yettita nomzodlik va beshta doktorlik dissertatsiyasini himoya qilganlar^[3]. 1964-yildan 1990-yilgacha u keng miqyosli xaritalash va konlarning batafsil miqdoriy prognozi boʻyicha seminarlar tashkiliy qoʻmitalari raisi yoki aʼzosi boʻlgan^[2].

Akbarov Oʻzbekiston geologlari milliy qoʻmitasi aʼzosi, „Geologiya va mineral resurslar“, „Toshkent davlat texnika universiteti xabarnomasi“ jurnallari tahririyatlari faoliyatida qatnashgan^[3].

Mukofotlari

"Fidokorona xizmatlari uchun" ordeni (2021-yil 24-avgust) – xalqimizning ilmiy-intellektual salohiyati va maʼnaviyatini yuksaltirish, taʼlim, sogʻliqni saqlash, madaniyat, adabiyot, sanʼat, jismoniy tarbiya va sport sohalarini rivojlantirishdagi alohida xizmatlari uchun, shuningdek, ommaviy axborot vositalari sifatida mamlakatimiz taraqqiyotini taʼminlash, jamiyatda tinchlik va ijtimoiy-maʼnaviy barqarorlikni mustahkamlash, yosh avlodni vatanparvarlik ruhida sogʻlom va barkamol etib tarbiyalashga katta hissa qoʻshishi bilan birga faol ijtimoiy faoliyat koʻrsatgani uchun^[4].

Nashrlari

Habibulla Akbarovning 708 ta ilmiy ishlari, shu jumladan 19 ta monografiyasi chop etilgan^[3].

Akbarov H. A. Oʻrta Osiyodagi polimetall ruda konlari va konlarining geologik va strukturaviy tiplari. – Toshkent: FAN, 1975, – 200 b.
Akbarov H. A., Umarxoʻjayev M. U., Ismatullaeva L. A. Tyan-Shanning polimetall ruda konlarida minerallashuvni joylashtirish uchun geologik va strukturaviy sharoitlar. – Toshkent: FAN, 1981. – 219 b.

Manbalar

↑ ^1,0 ^1,1 „Akademik Habibulla Akbarov vafot etdi“ (uz). Qaraldi: 6-dekabr.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Академик Академии наук Республики Узбекистан Х.А. Акбаров // Горный вестник Узбекистана : журнал. — 2005. — № 4 (27). — С. 114—120. Архивировано 26 noyabr 2018 года.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Акбаров Хабибулла Асатович (к 80-летию со дня рождения) // Горный вестник Узбекистана : журнал. — 2016. — № 65. — С. 114—115. — ISSN 2181-7383. Архивировано 16 fevral 2018 года.
↑ „Указ Президента Республики Узбекистан от 24 августа 2021 года «О награждении в связи с тридцатилетием государственной независимости Республики Узбекистан группы работников сфер науки, образования, здравоохранения, спорта, литературы, культуры, искусства и средств массовой информации»“. 2021-yil 24-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 24-avgust.

Adabiyotlar

Tabiiy muhitni muhofazalashning geologiya asoslari, Toshkent, 1996-yil.
OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil.

Shaxsiyat haqidagi ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.

[kun-1] 1,0 ^1,1 „Akademik Habibulla Akbarov vafot etdi“ (uz). Qaraldi: 6-dekabr.

[:0-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Академик Академии наук Республики Узбекистан Х.А. Акбаров // Горный вестник Узбекистана : журнал. — 2005. — № 4 (27). — С. 114—120. Архивировано 26 noyabr 2018 года.

[:1-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Акбаров Хабибулла Асатович (к 80-летию со дня рождения) // Горный вестник Узбекистана : журнал. — 2016. — № 65. — С. 114—115. — ISSN 2181-7383. Архивировано 16 fevral 2018 года.

[4] „Указ Президента Республики Узбекистан от 24 августа 2021 года «О награждении в связи с тридцатилетием государственной независимости Республики Узбекистан группы работников сфер науки, образования, здравоохранения, спорта, литературы, культуры, искусства и средств массовой информации»“. 2021-yil 24-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 24-avgust.

[1]

[2]

[3]

[4]