Henry Faulds

Henry Faulds (baʼzi manbalarda — Genrix Folds , ingliz tilidan Henry Faulds; 1843-yil 1-iyun (1843-06-01) 1930-yil 24 mart) Shotlandiya shifokori va olimi boʻlib, daktiloskopiya rivojiga oʻz hissasini qoʻshgan.

Dastlabki yillar

Faulds Shotlandiyaning Beyt shahrida presviterian oilasida tugʻilgan. 13-yoshida u oilasiga moddiy yordam berish uchun maktabni tark etishga majbur boʻladi va Glazgoga koʻchib oʻtadi va u yerda ishlay boshlaydi. 21-yoshida u Glazgo universitetida matematika, mantiq, lotin, yunon va ilohiyot fanlaridan saboq ola boshlaydi. 4-yildan soʻng, 25-yoshida, Faulds kasbini tibbiyot deb qaror qiladi va Stratklid universitetiga (oʻsha paytda Anderson universiteti) oʻqishga kiradi, shundan soʻng u shifokor litsenziyasini oladi va Shotlandiya cherkovining tibbiy missioneri boʻlib ishlay boshlaydi.

1873-yil iyul oyida Faulds Shotlandiya Birlashgan presviterian cherkovidan Yaponiyaga missiyani boshqarish taklifini oladi. Oʻsha yilning sentabr oyida u Izabella Vilsonga uylanadi (Eng. Isabella Wilson). Yangi kelin-kuyov Yaponiyaga koʻchib ketishadi.

Yaponiyadagi hayot

1875-yilda Faulds Tokiyoning Sukidzi shahrida kasalxonaga asos soladi. Sukidzi kasalxonasidagi ishidan tashqari, u tibbiyot talabalariga maʼruzalar oʻqiydi va yapon jarrohlariga fiziologiya , darvinizm va antiseptika tamoyillarini oʻrgatadi. Shuningdek , tif , vabo , quturish kabi kasalliklarning oldini olish boʻyicha mutasaddi idoralar bilan maslahatlashadi. U autopsiya (murdani ochib tekshirish) oʻtkazishga ruxsat berilgan birinchi xorijiy shifokor hisoblanadi. Faulds Yaponiyaning birinchi koʻzi ojizlar jamiyati — Rakuzenkay va keyinchalik koʻzi ojizlar maktabini yaratishga yordam beradi.

U Gershel haqida, uning tajribalari haqida hech narsa eshitmagan. 1880-yilda u Londonga „Tabiat“ jurnaliga maktub yuboradi (" On the Skin-furrows of the Hand ") va u yerda shunday yozadi: „1879-yilda men Yaponiyada topilgan bir nechta tomir parchalarini koʻrib chiqdim va aftidan, loy hali ham yumshoq boʻlganida paydo boʻlgan barmoq izlarini koʻrdim. Ushbu izlarni yangilari bilan taqqoslash meni bu muammoni hal qilishga undadi“.

Darhaqiqat, 1879-yildan 1880-yilgacha Faulds barmoq izlarining katta toʻplamini toʻpladi va ularning papillyar chiziqlarini oʻrgandi. Fauldsning uyi yaqinidagi oqlangan panjaradan oʻgʻri oshib oʻtgan holat ham sodir boʻlgan. Fauldsga aytilishicha, devorda kuyikish bilan boʻyalgan aniq koʻrinadigan barmoq izlari bor edi (qochib ketayotganda oʻgʻri sovuq mangalga qoqilib ketadi). Tez orada oʻgʻri qoʻlga olingani maʼlum boʻladi. Faulds Yaponiya politsiyasidan hibsga olingan shaxsning qoʻllarining barmoq izlarini olishni soʻraydi. Ularni panjara ustidagi izlar bilan taqqoslab, ular boshqacha ekanligini aniqlaydi. U boshqa kishi hibsga olingan, degan xulosaga keladi. Va u haq boʻlib chiqadi. Oradan bir necha kun oʻtib, haqiqiy oʻgʻri qoʻlga olinadi. Faulds bu safar yana barmoq izlarini oladi. Ular toʻsiqdagi izlarga toʻliq mos tushadi. Bu sud-tibbiyotida barmoq izini aniqlashning odatiy namunasi edi.

Bu voqea quyidagi fikrga turtki beradi: har bir jinoyat sodir boʻlgan joyda jinoyatchining barmoq izlarini izlash kerak emasmi? Agar shu yoʻl bilan oʻgʻrilar va qotillarni sudlash mumkin boʻlsa-chi? Faulds , shuningdek, barmoq izini boʻyalmagan qoʻlda qoldirish mumkinligini aniqladi, chunki barmoq uchlaridagi ter bezlarida yogʻli ajralmalar mavjud boʻlib, ular koʻp yuzalarda izni kuyik yoki boʻyoq kabi aniq qiladi. Aynan u jinoyat joyida qoldirilgan barmoq izlarining roli haqidagi gʻoyani oʻylab topadi.

Asosiy yozuvlar

„On the Skin-furrows of the Hand“ (1880),
„Guide to Finger-print Identification“ (1905),
„Dactylography, or the Study of Finger-prints“ (1912),
„A Manual of Practical Dactylography“ (1923).

Manbalar

Edmond Lokard. Sud ekspertizasi qoʻllanma. — Moskva: NKJU SSSR yuridik nashriyoti, 1941. — S. 544.
Yurgen Torvald. Yuz yillik kriminologiya. — Moskva: " Progress " nashriyoti, 1974. — S. 440.