Idin buryatlari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Idin buryatlari (bur. Idyn Buryaaduud) — buryat etnosi tarkibiga kiruvchi etnohududiy guruh hisoblanadi. Ular Ida,Os daryolari vodiylarida va ularning irmoqlarida, shuningdek sharqdan Angaraga oqib tushadigan Udaning yuqori oqimida joylashgan.

Qabila tarkibi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ida daryosi

Idin buryatlarining etnohududiy guruhi tarkibiga gotol, yangud, irxidey, olzoy, muruy, xulmenge, noyod, xogoy, ongoy, onxotoy, xoltubay, baray, bulud, sharalday, zomod, xurdud, obogon, xuldad (xuldud), buin, obondoy, manxolyud (mogolyud), argahan, narad, togto[1], segen[2], xangajin[3] kabi mayda qabilalar kiradi. Obogoni olon qabila birlashmasi tarkibida quyidagi urugʻlar qayd etilgan: xoogoy, ongoy, irxidey, xoltubay, onxotoy, bulud. Yangud turkumi esa besh boʻlimni oʻz ichiga oladi: xuxeney, aaday, gabaali, obxoy, ubey.[2]. Idin zindoni yaqinida yashovchi urugʻlar orasida M.N.Bogdanov chigut (kingult)ni ham tilga olinadi.[4] Idin buryatlarining asosiy qismini bulagat qabilalari tashkil etadi. Yagona exirit togto qabilasidandir. Qolgan qabilalar esa xuddi shu nomdagi moʻgʻul qabilalarining boʻlaklari boʻlib, asosan, oyratlardan sanaladi.[1][5].

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. 1,0 1,1 „«Этногенез западных бурят (VI-XIX вв.)» // Нанзатов Б.З.“ (ru). ИРКИПЕДИЯ - портал Иркутской области: знания и новости. Qaraldi: 2018-yil 16-iyun.
  2. 2,0 2,1 Нанзатов Б.З. „Идинские буряты в XIX в.: этнический состав и расселение“. КиберЛенинка. Qaraldi: 2018-yil 4-iyul.
  3. Этнографический сборник. Улан-Удэ: Бурятский комплексный научно-исследовательский институт СО АН СССР, 1969 — 80 bet. 
  4. Богданов М.Н.. Очерки истории бурят-монгольского народа, 3-е изд, Улан-Удэ: Издательство Бурятского госуниверситета, 2014. ISBN 978-5-9793-0654-4. 
  5. Нанзатов Б.З. Племенной состав бурят в XIX веке. — 2003. — Andoza:Бсокр.

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Nanzatov B. Z. XIX asrda buryatlarning qabilaviy tarkibi // Sibir xalqlari va madaniyatlari. Oʻzaro taʼsir shakllanish va modernizatsiya omili sifatida: Maqolalar toʻplami. — Irkutsk, 2003. — S. 15-27.
  • Nanzatov B. Z. Gʻarbiy Buryatlarning etnogenezi (VI — XIX asrlar). — Irkutsk, 2005. — 160 p.
  • Baldaev S.P. Buryatlarning genealogik afsonalari va afsonalari. 1-qism. Bulagatlar va ekhiritlar. — Ulan-Ude, 1970. — 362 p.