Italiya-Amerika fuqarolik huquqlari ligasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Italiya-Amerika fuqarolik huquqlari ligasi (ing. Italian-American Civil Rights League, qisq. IACRL) — 1970-yil aprel oyida Nyu-York mafiya boshligʻi Jozef Kolombo tashabbusi bilan italyan amerikaliklarning huquqlarini himoya qilish uchun tashkil etilgan Amerika jamoat tashkiloti[1].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Liga 1970-yil aprel oyida katta Jozef Kolombo tomonidan yaratilgan, uning oʻgʻli kichik Jozef Kolombo keyinchalik qayta sotish uchun kumush tangalarni eritishda ayblangan[2].

Bunga javoban, katta Kolombo FQB italiyalik amerikaliklarni noqonuniy taʼqib qilish bilan shugʻullanganligini daʼvo qildi va 1970-yil 30-aprelda barcha italiyaliklarning federal taʼqib qilinishiga qarshi norozilik bildirish uchun 30 kishidan iborat piketchilar guruhini Uchinchi avenyu va 69-koʻchadagi FQB shtab-kvartirasiga yubordi; Aksiya bir necha hafta davom etdi[3].

1970-yil 29-iyun kuni Nyu-Yorkdagi Kolumb Aylanasi maydonida Italiya birligi kuni munosabati bilan oʻtkazilgan birinchi mitingda 50 000 kishi qatnashdi[4]. Kortejdan olingan kadrlar, keyinchalik rejissor Fred Varshavski tomonidan suratga olingan „Gʻazab kunlari“ (1979) filmiga kiritilgan[5]. 1971-yil fevral oyida kichik Kolombo sud majlisidagi asosiy guvoh yolgʻon guvohlik bergani uchun hibsga olinganligi sababli qoʻzgʻatilgan ayblovdan muvaffaqiyatli oqlandi.

Keyin Liga italiyalik amerikaliklarga nisbatan madaniy nafratga qarshi tadbirlar qila boshladi. Xususan, tashkilot vakillari „Ford Motor Company“ni Liga eʼtiroz bildirgan televizion reklamani olib tashlashga majbur qilishdi. Guruhning yana bir muvaffaqiyati shuki, AQSh Bosh prokurori Jon Mitchell Adliya vazirligiga rasmiy hujjatlar va press-relizlarda „mafiya“ soʻzini ishlatishni toʻxtatishni buyurdi.

Bundan tashqari, Liga „Choʻqintirgan ota“ filmi produseri Albert S.Raddini filmdagi dialogdan „Mafiya“ va „Koza Nostra“ atamalarini olib tashlashga roziligini oldi va "Macy’s" kompaniyasini „Choʻqintirgan otaning oʻyini“ deb nomlangan stol oʻyinini sotishni toʻxtatishga majbur qildi[6].

1971-yil 28-iyun kuni Manxettendagi Kolumb aylanasida Italiya birligi kunining ikkinchi mitingida Jerom A. Jonson Kolomboga uchta oʻq uzdi, oʻqlardan biri uning boshiga tegdi. Hujumchi darhol Kolombo tansoqchilari tomonidan oʻldirildi[7].

U suiqasddan omon qolishga muvaffaq boʻldi, ammo falaj boʻlib qoldi. Kolumbo yetti yil oʻtgach, hujumda olgan jarohatlari tufayli yurak toʻxtashidan vafot etdi[8].

2000-yillarning boshidan Italiya-Amerika fuqarolik huquqlari ligasi yoshlarbop va boshqa turli dasturlarni faol ravishda oʻtkaza boshladi[9].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Наталья Синица. „Джозеф Коломбо - один из отцов итало-американской мафии“ (ru). Правда.Ру (2013-yil 26-may). Qaraldi: 2022-yil 10-aprel.
  2. JAY MAEDER. „Small-time mob boss Joe Colombo's great civil rights crusade“. nydailynews.com. Qaraldi: 2022-yil 10-aprel.
  3. Scarpaci Vincenza. The Journey of the Italians in America. Pelican Publishing. ISBN 978-1-4556-0683-2. 
  4. „ITALO-AMERICANS PRESS UNITY DAY; Group Now Picketing F.B.I. Asks Stores to Close“ (en). timesmachine.nytimes.com. Qaraldi: 2022-yil 10-aprel.
  5. Montgomery, Paul L.. „Thousands of Italians Here Rally Against Ethnic Slurs“. The New York Times (1970-yil 30-iyun). Qaraldi: 2022-yil 10-aprel.
  6. „The New York Times: Best Pictures“. archive.nytimes.com. Qaraldi: 2022-yil 10-aprel.
  7. „Joseph A. Colombo Sr., 54, Paralyzed in Shooting at 1971 Rally, Dies; Some Progress in Condition A Departure From the Usual A Series of Arrests ʻWhat's the Mafia?’“. The New York Times (1978-yil 24-may). Qaraldi: 2022-yil 10-aprel.
  8. Farrell, William E.. „Colombo Shot, Gunman Slain At Columbus Circle Rally Site“. The New York Times (1971-yil 29-iyun). Qaraldi: 2022-yil 10-aprel.
  9. „Programs“ (en). iacrl. 2020-yil 4-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 10-aprel.