Italyan toʻy shoʻrvasi
Toʻy shoʻrva yoki italyan toʻy shoʻrvasi (italyancha: La minestra maritata, neap. Menesta mmaretata) — italyan shoʻrvasi[1] yashil bargli sabzavotlar va goʻshtdan iborat. Bu Neapolda mashhur boʻlgan Kampaniya mintaqasi oshxonasining odatiy taomidir. Bundan tashqari, janubiy Latsiodagi Chochariya mintaqasining gastronomik anʼanalarining bir qismidir. Shoʻrva Italiyadan tashqarida, xususan, AQSh va Kanadada juda mashhur boʻlib, uni har qanday italyan restoranida topish mumkin.
Kelib chiqishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
"Toʻy shoʻrva" atamasi italyancha „minestra maritata“ („nikoh shoʻrvasi“) nomidan kelib chiqqan boʻlib, u sabzavot va goʻshtning birlashuvi („toʻy“) vujudga keltiradigan xushboʻylikni bildiradi[2]. Toʻy shoʻrvasi Olha podrida nomli ispan taomining[3] neapolitancha talqini boʻlib, bu taom Neapoldagi ispanlar hukmronligi davrida paydo boʻlgan deb hisoblanadi, ammo buni tasdiqlovchi hujjatlar yoʻq.
Tayyorlanishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bugungi kunda u diniy bayramlarda tayyorlanadi, Neapolitan oshxonasida bu Rojdestvo va Pasxa kechki ovqatlari uchun odatiy holdir, ammo Neapol va uning atrofida renessansdan keyingi davrda shoʻrva eng mashhurlaridan biri boʻlib, butun yil davomida tayyorlangan. Asosan, koʻplab italyan retseptlari singari, bu goʻshtning qolgan qismlari va turli tomorqa oshkoʻklari hamda yovvoyi koʻkatlardan tayyorlangan dehqonlar taomi boʻlgan[4].
Retsept yillar davomida sezilarli darajada oʻzgartirildi, bozorda tobora kam uchraydigan ingrediyentlari yoʻqoldi yoki oʻzgardi. Biroq, Neapolning mahalliy bozorlarida anʼanaviy bayramlar paytida hali ham shoʻrva tayyorlash uchun odatiy sabzavotlarni sotib olish mumkin: sachratqi, endiviy, savoy karam, jingalak karam, ismaloq, bodring oʻti, bu unga achchiq tus beradi. Baʼzi variantlarda sachratqining puntarel (Neapolitcha: puntarelle) navidan ham foydalaniladi. Odatda ishlatiladigan goʻsht choʻchqa goʻshti, yogʻli choʻchqa goʻshti kolbasa (nnoglia yoki salame pezzente) va boshqa goʻsht mahsulotlari. Toʻy shoʻrvasi tez-tez toza tovuq shoʻrva bulyonida ham tayyorlanadi. Amerikacha (yoki Kanadacha) versiyasida, odatda, yumaloq qiyma ishlatiladi va koʻpincha, anʼanaviy italyancha versiyasiga qaraganda koʻkatlari kam boʻladi.
Toʻy shoʻrvasi, baʼzan, guruch yoki makaron (odatda kavatelli, fusilli, acini di pepe, pastina, orzo va boshqalar), yasmiq, sabzi, maydalangan parmezan pishlogʻini oʻz ichiga oladi. Anʼanaga koʻra, qovurilgan non oʻrniga ular skalotsi, makkajoʻxori unidan tayyorlangan qovurilgan yumaloq blinchiklardan yoki polenta boʻlaklaridan foydalanadilar, ular tarelkada pastki qavatga teriladi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Jones, Diana Nelson. „Food historian shows how immigrant recipes have survived, and served, America“. Pittsburgh Post-Gazette (22-iyul 2004-yil). 2012-yil 13-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-noyabr 2012-yil.
- ↑ „Italian Wedding Soup Origins“ (en-US). Snopes.com (2013-yil 16-aprel). Qaraldi: 2018-yil 5-fevral.
- ↑ La minestra maritata, sapore antico di Napoli che torna nelle Feste
- ↑ Italian Wedding Soup (Minestra Maritata)