Iyo
Iyo 伊予市 | |
|---|---|
| Shahar | |
.jpg) | |
 Gerb | |
| 33°45′26.8″N 132°42′13.2″E / 33.757444°N 132.703667°E G OKoordinatalari: 33°45′26.8″N 132°42′13.2″E / 33.757444°N 132.703667°E G O | |
| Mamlakat | Yaponiya |
| Hudud | Sikoku |
| Prefektura | Ehime prefekturasi |
| Hukumat | |
| • Mer | Kuninori Takechi |
| Maydon | 194.44 km2 (75.07 mi²) |
| Aholisi (2022-yil 31-avgust) |
35,888 |
|
| |
Iyo (yaponcha: 伊予市 Iyo-si) Yaponiyaning Ehime prefekturasida joylashgan shahar. 2022-yil 31-mart holatiga koʻra, shaharda 16,169 ta xonadonda 35,888 nafar aholi istiqomat qilgan[1]. Shaharning umumiy maydoni 194,44 kvadrat kilometrni (75,07 kvadrat milya) tashkil qiladi.
Geografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Iyo Ehime markazida, Matsuyamadan taxminan 10 kilometr janubi-gʻarbda joylashgan. Shaharning gʻarbiy qismi, shimolda Gunchudan janubda Futamining Simonadasiga, Dogo tekisligining janubi-gʻarbiy qismida joylashgan Seto ichki dengiz qirgʻoqlariga tutashadi. Shaharning janubi-sharqiy qismi prefekturadagi togʻlar bagʻrida joylashgan. Ayniqsa Nakayama hududi juda togʻlidir[2].
Qoʻshni munitsipalitetlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ehime prefekturasi
- Shimolda Masaki
- Sharqda Tobe
- Janubda Uchiko va Ozu
Iqlimi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Iyo nam subtropik iqlim shakllangan (Köppen Cfa), yozi issiq va qishi salqin boʻlib, qor yogʻishi bilan ajralib turadi. Iyoda oʻrtacha yillik harorat 15,2 °C. Yillik oʻrtacha yogʻin miqdori 1770 mm, sentyabr esa eng nam oy hisoblanadi. Eng yuqori harorat yanvarda 26,1 °C ni, eng pasti ham yanvarda 4,5 °C ni tashkil qiladi[3].
Demografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yaponiya aholisini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra[4], Iyo aholisi 1950-yillardan beri asta-sekin kamayib bormoqda.
| Yil | Aholi | ±% |
|---|---|---|
| 1920 | 37 394 | — |
| 1930 | 39 638 | +6.0% |
| 1940 | 39 469 | −0.4% |
| 1950 | 52 614 | +33.3% |
| 1960 | 49 106 | −6.7% |
| 1970 | 42 612 | −13.2% |
| 1980 | 42 843 | +0.5% |
| 1990 | 41 516 | −3.1% |
| 2000 | 40 505 | −2.4% |
| 2010 | 38 022 | −6.1% |
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Iyo avval Iyo provinsiyasi tarkibiga kirgan. Arxeologik ashyolar Iyo hududi Yayoi davridan (miloddan avvalgi 300—250-yillar) yashab kelganligini koʻrsatsa-da, hozirgi Iyo shahrining kelib chiqishi 1635-yil Matsuyama xon hududni, shu jumladan Iyoni Ozu domeniga bergani bilan bogʻliq. Hozirgi Iyoning yuragi – Gunchudagi port, Ozu domenining asosiy savdo portiga aylangan va uning atrofidagi munitsipalitet gullab-yashnagan. Gunchu shahri 1889-yil 15-dekabrda zamonaviy munitsipalitetlar tizimining yaratilishida tashkil etilgan[5].
1955-yil 1-yanvarda Gunchu shahri Kita-yamasaki, Minami-yamasaki va Minami-iyo qishloqlari bilan birlashtirilib, Iyo shahri tashkil etilgan[5]. 2005-yil 1-aprelda Iyoga Nakayama va Futami shaharlari (ikkalasi ham Iyo tumanida) qoʻshilgan. Maʼmuriy islohot natijasida shahar aholisi 40 000 minggga oshgan[5]. Iyo shahri muhri Futamidagi qizil rangni, Nakayamadagi yashilni va Iyodagi koʻk rangini oʻz ichiga oladi[2].
Hukumati[tahrir | manbasini tahrirlash]
Iyo toʻgʻridan-toʻgʻri saylanadigan mer va 18 aʼzodan iborat bir palatali shahar kengashiga ega boʻlgan mer-kengash boshqaruv shakliga ega. Iyo Ehime prefekturasi assambleyasiga bir aʼzodan hissa qoʻshadi. Milliy siyosat nuqtai nazaridan, shahar Yaponiya Diet quyi palatasining Ehime 4-okrugi tarkibiga kiradi.
Iqtisodiyoti[tahrir | manbasini tahrirlash]
Iyo shahrida katsuobusiga ixtisoslashgan oziq-ovqat ishlab chiqaruvchi kompaniyalar Marutomo va Yamakining mahalliy shtab-kvartiralari joylashgan. Yana bu yerda mikan, Nakayama kashtanlari va meva-sabzavotlar kabi mahsulot turlari ishlab chiqariladi. Bundan tashqari, Futamida quyosh botishi bilan bogʻliq bir qator tadbirlar boʻlib oʻtadi.
Transporti[tahrir | manbasini tahrirlash]
Temir yoʻllari[tahrir | manbasini tahrirlash]
.svg){kind=logo}
Sikoku temir yoʻl kompaniyasi – Yosan liniyasi
- Minami-Iyo – Iyo-Yokota – Torinoki – Iyoshi – Mukaibara – Kōnokawa – Iyo-Kaminada – Shimonada – Kushi
Iyotetsu Gunchu liniyasi
- Sinkava – Gunchu - Gunchu porti
Magistral yoʻllari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Matsuyama avtomagistrali
Taniqli shaxslari[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Masanobu Fukuoka
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Iyo city official statistics“ (ja).
- ↑ 2,0 2,1 „Iyo city official profile“ (ja).
- ↑ Iyo climate data
- ↑ Iyo population statistics
- ↑ 5,0 5,1 5,2 „Iyo city official history“ (ja). [sayt ishlamaydi]„Iyo city official history“[sayt ishlamaydi] (in Japanese). Japan.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Rasmiy sayti (yaponcha)
| Asosiy shahar |  | |
|---|---|---|
| Shaharlari | ||
| Tumanlari | ||
