John Young
| John Young | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
John Watts Young 24-sentyabr 1930-yil San Francisco, California, U.S. |
| Vafoti |
5-yanvar 2018-yil (87 yoshda) Houston, Texas, U.S. |
| Fuqaroligi | AQSh |
| Kasbi | Sinov uchuvchisi |
| Otasi | William Hugh Young |
John Young (talaffuzi: Jon Yang 1930-yil 24-sentyabr– 2018-yil 5-yanvar) amerikalik kosmonavt, dengiz zobiti va aviator, sinovchi uchuvchi va aviatsiya muhandisi bo'lgan. U 1972-yilda Apollon 16 missiyasi qo'mondoni sifatida Oyda yurgan to'qqizinchi odam bo'ldi. U to'rt xil toifadagi kosmik kemalarda uchgan yagona astronavtdir.
Kosmonavt bo'lishdan oldin, Young Jorjiya Texnologiya Institutida aviatsiya muhandisligi bo'yicha bakalavr darajasini oldi va AQSh dengiz flotiga qo'shildi. Koreya urushi paytida dengizda xizmat qilgan. AQSh dengiz sinovlari uchuvchilar maktabini tamomlagan. Sinovchi uchuvchi sifatida u ko'tarilish vaqti bo'yicha bir qancha jahon rekordlarini o'rnatdi. John 1976-yilda kapitan unvoni bilan dengiz flotidan nafaqaga chiqdi.
1962-yilda Young NASA Astronavtlar guruhi 2 a'zosi etib saylandi. U 1965-yilda birinchi ekipajli Gemini missiyasida ( Gemini 3 ) uchdi va keyin 1966-yilda Gemini 10 missiyasiga qo'mondonlik qildi. 1969-yilda u Apollon 10 da qo'mondon moduli uchuvchisi sifatida uchdi. 1972-yilda Apollon 16 ga qo'mondonlik qildi va Charles Duke bilan Dekart tog'larini o'rganish uchun oy yuzasida uch kun o'tkazdi. Young, shuningdek, 1981-yilda STS-1, Space Shuttle dasturining birinchi uchirilishida va 1983-yilda STS-9 ga qo'mondonlik qilgan. U Apollon 16 missiyasi davomida qo'mondon moduli uchuvchisi Ken Mattingly bilan birga Apollon missiyasida ham, Kosmik Shuttle missiyasida ham uchgan ikkita kosmonavtdan biri edi. John 1974-yildan 1987-yilgacha Astronavtlar idorasi boshlig'i bo'lib ishlagan va 42 yillik xizmatdan so'ng 2004-yilda NASAdan nafaqaga chiqqan.
Yoshlik davrlari va ta'lim olishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]John 1930-yil 24-sentyabrda Kaliforniyaning San-Fransisko shahridagi Avliyo Luka kasalxonasida qurilish muhandisi William Young va Wanda Young oilasida tug'ilgan[1]. 1936-yilda oila Florida shtatining Orlando shahriga ko'chib o'tdi. John u yerda Prinston boshlang'ich maktabida o'qidi[1]. John besh yoshga to'lganda, onasi shizofreniya tashxisi qo'yilgan va Florida shtati kasalxonasiga yotqizilgan[1]. Pearl-Harborga qilingan hujumdan ko'p o'tmay, Johnning otasi AQSh dengiz kuchlariga qo'shildi. John va uning ukasi Hugh uy bekasi qaramog'ida qoldirdi. Johnning otasi urushdan keyin qaytib keldi va sitrus kompaniyasida zavod boshlig'i bo'ldi. John Orlando o'rta maktabida o'qigan, u yerda futbol, beysbol va yengil atletika bo'yicha musobaqalarda qatnashgan.
NASA faoliyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]1962-yil sentyabr oyida Young NASA Astronavtlar guruhi 2ga qo'shilish uchun tanlandi[1]. Young va uning oilasi Texas shtatining Xyuston shahriga ko'chib o'tdi. U uchish, jismoniy va akademik tayyorgarliklarni boshladi. Dastlabki mashg'ulotlarni tugatgandan so'ng, Young atrof-muhitni nazorat qilish tizimi va omon qolgan jihozlar ustida ishlashga tayinlandi. Youngning jamoasi David Clark kompaniyasining G3C bosim kostyumini tanladi va chiqindilarni yo'q qilish tizimlarini ishlab chiqishda yordam berdi.
1964-yil aprel oyida Young Gus Grissom boshchiligidagi Gemini 3 uchuvchisi etib saylandi[1]. Ekipajda dastlab Alan Shepard va Tomas P. Stafford edi, ammo Shepardga Menyer kasalligi tashxisi qo'yilgach, ular almashtirildi[2]. Gemini 3 zaxira qo'mondoni Wally Schirra edi, Gemini 3 ning asosiy vazifasi kosmik kemaning butun parvoz davomida orbital manevrlarni bajarish qobiliyatini sinab ko'rish edi. Radiatsiyaning inson qoniga va mikrogravitatsiyaning hujayra bo'linishiga ta'sirini tekshirish uchun biologik tajribalar tayinlandi. Ikkala ekipaj dastlab Missuri shtati Sent-Luis shahridagi McDonnell Aircraft Corporation zavodlarida simulyatorlarda o'qitilgan. Birlamchi va zaxira ekipajlar Gemini 3 kapsula tizimi sinovlarida ishtirok etdi. Kapsula Kennedi kosmik markaziga 1965-yil 4-yanvarda keltirildi va ikkala ekipaj ham 14-fevraldan 18-martgacha unda mashgʻulot oʻtkazdi.
Iste'fo
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Nafaqaga chiqqanidan so'ng, Young notiq bo'lib ishladi va asteroid ta'siridan qochish, Oyni mustamlaka qilish va iqlim muhandisligi kabi mavzularda nutq so'zladi[1]. 2006-yil aprel oyida Young va Crippen Kennedi kosmik markazida STS-1 uchirilishining 25 yilligi marosimida qatnashib, o'z tajribalari haqida gapirdi. 2011-yil noyabr oyida Young va Crippen so'nggi Space Shuttle missiyasi bo'lgan STS-135 ekipaji bilan uchrashishdi[3].
Shaxsiy hayot
[tahrir | manbasini tahrirlash]1955-yil 1-dekabrda Young Jorjiya shtatining Savanna shahridan Barbara White uylandi[1]. Florida shtatidagi Palatka shahridagi Avliyo Mark episkop cherkovida nikohdan o'tishdi[4]. Birgalikda ularning Sandra va John ismli ikkita farzandi bor edi[1][5]. Ular 1971-yilning yozida ajrashishdi. O'sha yili u Susy Feldmanga uylandi. Young George H. W. Bush va Barbara Bush bilan do'st edi.
Young 2018-yilning 5-yanvarida Xyustondagi uyida pnevmoniya asoratidan 87 yoshida vafot etdi[5].
Ma'lumotnomalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Young, John. Forever Young: A Life of Adventure in Air and Space. Gainesville: University Press of Florida, 2013. ISBN 978-0-8130-4933-5.
- ↑ Stafford, Thomas. We Have Capture. Washington, D.C.: Smithsonian Institution Press, 2002. ISBN 978-1-58834-070-2.
- ↑ Berger. „Final shuttle crew meets men who started it all“ (2011-yil 5-noyabr). Qaraldi: 2020-yil 15-oktyabr.
- ↑ „Wedding“. Newspapers.com. The Orlando Sentinel (1955-yil 4-dekabr).
- ↑ 5,0 5,1 Goldstein, Richard. „John Young, Who Led First Space Shuttle Mission, Dies at 87“. The New York Times (2018-yil 6-yanvar). Qaraldi: 2020-yil 31-avgust.