Kakimbek Saliqov

Hokimbek Saliqov (qozoqcha: Кәкімбек Салықов; 22-yanvar 1932-yil – 27-noyabr 2013-yil) – Sovet davlat va siyosiy arbob, Oʻzbekiston SSR Kompartiyasi Qoraqalpogʻiston Respublika qoʻmitasi birinchi kotibi (1984-1989), shoir.

Hayoti

1932-yilda tugʻilgan. U argʻin qabilasining qorovul urugʻidan chiqqan. 1947-yilda Ko‘kchatov shahridagi 21-maktabda oʻrta taʼlim olgan, 1950-yilda Sirimbet togʻi etagidagi Kazgorodok qozoq oʻrta maktabini tamomlagan. 1955-yilda Moskva rangli metallurgiya va oltin institutini tugatgach, Jezqazgʻan kon ustasi, uchastka boshligʻi, K. I. Satboyev kon-metallurgiya kombinati partiya qoʻmitasi kotibi, Kommunistik partiya shahar qoʻmitasining birinchi kotibi va Jezqazgʻan konining ikkinchi kotibi boʻlib ishlagan. 1975-yildan KPSS Markaziy Komiteti apparatida inspektor lavozimida ishladi. 1984-yilda Oʻzbekiston CPOK byurosi aʼzosi, Qoraqalpogʻiston davlat partiya qoʻmitasining birinchi kotibi, soʻngra Sovet Sotsialistik Respublikalari Ittifoqi Oliy Soveti ekologiya qoʻmitasining raisi, Oliy Kengash Prezidiumi aʼzosi boʻldi.

Faoliyati

• 1966—1970-yillarda – Qozogʻiston Kommunistik partiyasi Jezqazgʻon shahar qoʻmitasining birinchi kotibi.
• 1970—1975-yillarda – Qozogʻiston Kommunistik partiyasi Jezqazgʻon viloyat qoʻmitasi ikkinchi kotibi.
• 1975—1984-yillarda – inspektor KPSS Markaziy Komiteti.
• 1984—1989-yillarda – Oʻzbekiston Kompartiyasi Qoraqalpogʻiston Respublika qoʻmitasi birinchi kotibi.
• 1989—1992-yillarda – SSSR xalq deputati, SSSR Oliy Kengashining ekologiya va tabiiy resurslardan oqilona foydalanish masalalari qoʻmitasining raisi.

Ijodi

1977-yili oʻzining birinchi „Sir“ nomli sheʼriy toʻplamini nashr ettiradi. Oʻsha yili „Jezkiyik“ sheʼriy toʻplami rus tiliga tarjima qilinib, nashr etildi. 1981-yilda „Qirgʻiziston“ nashriyotida uning „Nurli kunlar“ kitobi qirgʻiz tilida, 1983-yilda Gʻafur Gʻulom nashriyotida „Jezkiyik“ toʻplami oʻzbek tilida nashr etilgan. Uning „Buketovke rekviem“, „Edelveys“, „Asrga teng lahza“, „Che Gevara“ sheʼrlari rus tiliga tarjima qilingan.

Kakimbek Saliqov „Dala“, „Qiran-dar“, „Gakku“, „Jezkiyik“, „Englikgul“, „Taʼttimbet“, „Dombira“, „Qoraqalpoq“, „Kenesarining soʻnggi soʻzi“ kabi koʻplab poemalar muallifi. Soʻnggi yillarda „Oytoʻlgʻoq“ (2001), „Sirgʻali sonetlar“ (2001), „Kuz quyoshi“ (2004), „Kuz quyoshi“ (2005), „Sensan el donosi“ (2006), „Dunyoning sakkizinchi ajoyiboti“ (2006), „Magʻjonga taʼzim“ (2008) kitoblari nashr etilgan. V. V. Mayakovskiyning „V. I. Lenin“ sheʼri, A. S. Pushkinning sheʼr bilan yozilgan "Yevgeniy Onegin" romani, M.Yu. Lermontov, Yu. P. Polonskiy, R.Hamzatov, Aldan-Semenov, S.Norovchatov, V.Saveliyev, Y.Kolas, M.Lvov, moʻgʻul va oʻzbek shoirlarining sheʼrlarini qozoq tiliga tarjima qilgan. B. Jumaniyozov, N. Tilendiyev, A. Beyseuov, E. Xasangaliyev kabi kompozitorlar shoirning koʻplab sheʼrlariga qoʻshiqlar yaratdilar. „Jezkiyik“, „Sagʻinish“, „Oqqush qoʻshigʻi“, „Uch aris“, „Bir ogʻiz soz“, „Oqjetpes“, „Ko‘kchatov“, „Jambil ota“ kabi asarlar xalq qoʻshiqlariga aylangan. Uch marta (IX, X, XI) Qozogʻiston SSR Oliy Kengashiga deputat boʻlib saylangan. „Qozogʻistonda xizmat koʻrsatgan arbob“ faxriy unvoni sohibi (2001), Xalqaro K.Satbayev jamgʻarmasi prezidenti, Qozogʻiston Respublikasi Ekologiya akademiyasi akademigi. Lenin ordeni, ikki marta Mehnat Qizil Bayroq ordeni, „Parasat“ va Xalqlar doʻstligi ordenlari, koʻplab medallar bilan taqdirlangan.

Asarlari

• Sir. A., „Yozuvchi“, 1970;
• Jezkiyik. A., „Yozuvchi“, 1973;
• Nurli kunder. A., „Yozuvchi“, 1976;
• Yulduzli yillarning tinigʻi. A., „Yozuvchi“, 1978;
• Abadiy chiroq. A., „Yozuvchi“, 1979;
• Baxtli kunlar. (qirgʻiz tilida). Bishkek. „Qirgʻiziston“, 1981;
• Donolik siri. A., „Zalin“, 1980;
• Chin yurakdan. A., „Yozuvchi“, 1981;
• Jezkiyik. Toshkent. (oʻzbek tilida). „Gʻafur Gʻulom“, 1984;
• Rekviyem. A., „Ipak yoʻli“, 1995;
• Oqqush yetgan. A., „Qaynar“, 1995;
• Ufqgacha choʻzilgan koʻcha. A., „Yozuvchi“, 1997;
• Taʼttimbet. A., „Era“, 2002;
• Taʼttimbet. Astana. Foliant, 2005;
• Qanchadan-qancha yulduzlar porlaydi. A., „Nashriyot“, 1999;
• Turkistonga taʼzim. Turkiston. „Turkiston universiteti!“, 2000;
• Sabit ogʻa. A., „Ipak yoʻli“, 2000;
• Oytoʻlgʻoq. A., „Ipak yoʻli“, 2001;
• Sirgʻali sonetlar. A., „Zalin“, 2001;
• Ustozimning bolasi. A., „Ipak yoʻli“, 2001;
• Men sevgan odamlar. A., „AESI“, 2004;
• Bayken ogʻa. A., „Uch vahshiylik“, 2002;
• Bay koni yoʻli. Astana. Foliant, 2007;
• Oʻtirar sozi. A., „Sanʼat“, 2002;
• Oʻtirar sozi. Astana. Foliant, 2005;
• Oqqush yetgan. (notali qoʻshiqlar) A., „Ush kyan“, 2002;
• Saylandi. A., „Mamlakat“, 2002;
• Tarixning tarlanbozi. A., „Olmos“, 2003;
• Tarixning tarlanbozi. Astana. Foliant, 2005;
• Nar yigit. A., „Uch vahshiylik“, 2003;
• Kuz quyoshi. Astana. Foliant, 2004;
• Birga oʻtkazgan kunlarimizni siylaylik. A., „Uch vahshiylik“, 2004;
• Shoir Tayjan. A., „Uch vahshiylik“, 2004;
• Oqshunqor qanotida. A., „Uch vahshiylik“, 2004;
• Kuz fasli. Astana. „El Oʻrda“, 2005;
• Jezkiyik (saylandi). A., „Uch vahshiylik“, 2003;
• Baxt yulduzi. Astana. Foliant, 2005;
• Jezkiyik (qoʻshiqlar). Astana. „Menga“. 2007;
• Sensan yurt donosi. Astana. Foliant, 2006;
• Dunyoning sakkizinchi ajoyiboti. Astana. Foliant, 2007;
• Abadiy chiroq mash’alasi (saylandi). A., „Yozuvchi“, 2007;
• Koʻngil nozi. Sheʼrlar toʻplami. A., „Yozuvchi“, 2008;
• Magʻjonga taʼzim. Sheʼrlar va poema. Astana. Foliant, 2008;

Mukofotlari

• Parasat ordeni
• “Baris” ordeni 3-darajali Qozogʻiston Respublikasi Prezidenti qoʻlidan (2012)
• Qozog‘istonda xizmat ko‘rsatgan xodim (2001)
• Lenin ordeni
• Ikki Mehnat Qizil Bayroq ordeni
• Xalqlar do'stligi ordeni
• Medallar

Xotirasi

Saliqov nomi bilan atalgan

• Hokimbek Saliqov qirgʻogʻi Ko‘kchatovda.

Havolalar

• Statya Yerulana Kanapyanova o K.Salikove https://web.archive.org/web/20140303080654/http://www.kazpravda.kz/ida.php?ida=52070
• On bil poet i chelovek s bolshoy bukvi – pamyati Kakimbeka Salikova posvyaщaetsya
• Gornyak – po professii, poet – po prizvaniyu (Wayback Machine saytida 2022-02-18 sanasida arxivlangan)
• 90 let Kakimbeku Salikovu: Kak pochtyat pamyat velikogo poeta
• Kіtapxana tіkeley efirde taratqan eken, kөremіn degenderge, mіnekey