Kastelholm
.png)
Kastelholm (shved. Kastelholm, fin: Kastelholma) — Aland arxipelagidagi Sund munitsipalitetidagi oʻrta asr qal’asi.
Kastelholm qal’asi Alanddagi yagona oʻrta asr qal’asi boʻlib, 1388-yilda yilnomalarda birinchi marta eslatib oʻtilgan. „Castelhoms hus“ („Kastelholm uyi“) sifatida. Biroq qasrning aniq sanasi nomaʼlum. Oʻzining hozirgi koʻrinishida qal’a XIV asr oxiridan XVII asrning oʻrtalarigacha qurilgan va kengaytirilgan murakkab meʼmoriy majmuadir.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Qal’aning gullagan davri XV-XVI asrlarga toʻgʻri keladi. XVI asrning ikkinchi yarmida qal’a Shvetsiya qiroli Erik XIV ga qarama-qarshi boʻlgan Stenbock oilasiga tegishli edi. 1599-yilda Shvetsiya taxti uchun oʻzaro urush paytida qal’a qirol Karl IX qoʻshinlari tomonidan katta darajada vayron qilingan.
Kastelholm qasriga aniq asos solingan sana nomaʼlum. U birinchi marta 1388-yil mart oyida tuzilgan shartnomada qayd etilgan boʻlib, unga koʻra u qirolicha Margaret I tomonidan Bo Jonsson Gripdan meros boʻlib qolgan. Olti oy oʻtgach Abo qal’asi komendanti Yakob Abramsson Kastelholm komendantiga xat yozib, Gotland orolidagi savdogarlardan musodara qilgan mol-mulkini unga topshirishni talab qiladi.
1631-yilda qal’a qayta tiklandi. 1634-yilda Aland orollarining Abo provinsiyasiga qoʻshilishi bilan u oʻzining maʼmuriy ahamiyatini yoʻqotdi va XVII-XVIII asrlarda asosan qamoqxona sifatida foydalanildi. 1745-yilda qal’a olovda vayron boʻldi. 1770 -yillarda yangi qamoqxona qurish uchun yonib ketgan qal’adan qolgan toshlar va qurilish materiallari ishlatilgan. Faqat XX asrda qal’a qayta tiklandi va ommaga ochildi.