Khatool Mohammadzai
| Khatool Mohammadzai | |
|---|---|
 Khatool Mohammadzai. 2012-yil | |
| Tavalludi |
1968-yil Kobul, Afg'oniston |
| Fuqaroligi | Afg'oniston |
| Qoʻshin turlari | Afg'on Milliy armiyasi |
| Xizmatdagi yillari |
1983-1996 2003-2021 |
| Unvoni | General |
| Jang/urush | Afg'onistondagi urush (1978-yildan hozirgi kungacha) |
| Mukofotlari |
   |
Khatool Mohammadzay (pushtucha: خاتول محمدزی) 1966-yilda tugʻilgan. Afgʻoniston milliy armiyasida xizmat qilgan afgʻon brigada generali. U birinchi marta 1980-yillarda Afgʻoniston Demokratik Respublikasi armiyasiga tayinlangan, oʻshanda u mamlakatdan desantchi sifatida oʻqitilgan birinchi ayol boʻlgan; Oʻshandan beri faoliyatida 600 dan ortiq qo‘nishni amalga oshirgan. Khatool 1996-yilda Tolibon hokimiyatni qo‘lga kiritgunga qadar afg‘on armiyasida instruktor sifatida xizmat qilishda davom etgan. 2001-yilda Qoʻshma Shtatlar Afg‘onistonga qo‘shin kiritgandan keyin harbiy xizmatga qayta tiklangan. U Afgʻoniston tarixida general zobit darajasiga erishgan birinchi ayol boʻldi.
Faoliyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Mohammadzai 1966-yilda Afg‘onistonning Kobul shahrida tug‘ilgan. U 1983-yilda oʻrta maktabni tugatgandan soʻng armiya safiga qoʻshildi va koʻngilli ravishda parashyutchi boʻldi. Mashaqqatli mashgʻulotlarda muvaffaqiyat qozondi, ikki kun ichida togʻlardagi 150 km yo‘lni bosib o‘tgan. U 1984-yilda birinchi sakrashni amalga oshirgan. Keyinroq u Kobul universitetining yuridik fakultetida oʻqidi va bakalavr darajasini oldi, shuning uchun uni ofitser lavozimiga tayinlash mumkin edi. Keyinchalik u Sovet Ittifoqidagi harbiy akademiyada ilgʻor taʼlim oladi[1]. Sovet-Afgʻon urushi paytida u jangovar pozitsiyalardan mahrum boʻldi, shuning uchun parashyutchi va komandir o‘rinlari uchun askarlarni oʻrgatuvchi parashyut instruktori boʻlib xizmat qilgan[2].
Khatool 1990-yilda turmushga chiqdi. Turmush oʻrtogʻi armiyadagi hamkasbi bo‘lgan, 1991’yilda jangda halok boʻlgan. Khatool bir o‘g‘li bilan yolg‘iz qoladi. 1992-yilda hukumat qulagandan soʻng, u 1990-yillar boshidagi fuqarolar urushi davrida mujohadinlar hukumati qoʻlida xizmat qilgan va armiyaning havo hujumidan mudofaa boʻlimi uchun ayollarni tayyorlashga masʼul etib tayinlangan. Biroq, unga parashyutda sakrash taqiqlangan va jamoat joylarida abaya kiyish talabi kabi yangi cheklovlar qoʻyilgan. 1996-yilda Tolibon mamlakat ustidan nazorat oʻrnatgach, u harbiy xizmatni tark etishga majbur boʻldi va beva ayol sifatida amalda uyda qamalgan edi. Khatool tikuvchilik kabi ishlar bilan kun ko‘rgan va qizlar uchun yashirin maktabni boshqargan.
2001-yilda Tolibon qulagach, u Afgʻonistonda yangi tashkil etilgan armiya safiga qoʻshildi va prezident Hamid Karzay tomonidan brigada generali unvoniga koʻtarildi[2]. Avvaliga Mohammadzai jismoniy holatini tikladi va parashyutda sakrashni davom ettirdi. U amerikalik parashyutchilar bilan mashgʻulot oʻtkazdi va NATO zobitlari bilan ANA uchun yangi parashyut oʻqitish dasturini boshlashda ishladi. 2004-yilda parashyutda sakrash bo‘yicha Afg‘oniston va boshqa mamlakatlardan kelgan 35 nafar erkak raqibiga qarshi bahs olib borgan va g‘alaba qozongan.
Mohammadzai parashyutchi sifatida xizmat qilishdan tashqari, Mudofaa vazirligida ayollar ishlari boʻyicha direktor oʻrinbosari etib tayinlangan[2]. Biroq, Xalqaro Amnistiyakuzatuvchilarining fikricha, Afgʻoniston rahbariyatidagi gender kamsitish ustunligi sababli, Khatool 2006-yildan beri Mudofaa vazirligi shtab-kvartirasida xizmat qilib, generalga toʻgʻri kelmaydigan ofitser lavozimida ishlagan. 2012-yilga kelib, u Milliy armiyada ayollar bilan ishlash bo‘yicha direktor, rejalashtirilgan ofatga tayyorgarlik ko‘rish bo‘yicha direktor o‘rinbosari va afg‘on armiyasidagi eng yuqori martabali ayol zobit bo‘lgan[3].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Ramazzotti, Sergio. „The Afghan military's death-defying exception“. The National. Abu Dhabi: Abu Dhabi Media (2011-yil 8-yanvar). Qaraldi: 2014-yil 29-noyabr.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 „Afghan woman general jumps into men’s world“. Dawn (2002-yil 31-dekabr). Qaraldi: 2016-yil 22-dekabr.
- ↑ „CECOM analyst meets first female Afghan general“. U.S. Army (2012-yil 26-aprel). Qaraldi: 2012-yil 22-dekabr.