Konfetti
.jpg)
Konfetti[1][2] (italyancha: confetti) — koʻp rang-barang, odatda kichik qogʻozli doiralar asosan ballar, karnavallar, zafarli yurishlar, shuningdek, tugʻilgan kunlar va toʻylar kabi bayramlarning muhim atributi hisoblanadi. Bayram ishtirokchilari bir-birlariga konfeti yogʻdiradilar yoki uni yuqoridan sochadilar[3][4].
Etimologiyasi va tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Italyancha „confetto“ — „konfet“ soʻzining koʻplik miqdoridan tuzilgan. Rim anʼanalariga borib taqaladi: karnaval paytida ishtirokchilar bir-birlariga kichik konfetlar sochishgan. Keyinchalik shirinliklar oʻrniga ularning oʻrnini bosadiganlar — rangli qogʻoz parchalari ishlatila boshlandi[5][6].
Italiyada „konfetti“ soʻzi dastlab shakardan (shakarlangan bodom, yongʻoq va boshqalar) tayyorlangan barcha turdagi mahsulotlarni anglatardi, ularni koʻcha yurishlari va karnavallar paytida aholi derazalardan, balkonlardan sochishgan; keyinchalik konfetti — xuddi shu maqsadda ishlatiladigan gipsli sharchalar va shunga oʻxshashlardan iborat boʻlgan[7]. Italiyaning aksariyat shaharlarida gipsli sharchlarni uloqtirish politsiya tomonidan taqiqlangan[8].
1884-yildagi uchrashuvda Parijdagi „Casino de Paris“ kafesi egasi mehmonlarga rangli boʻr sharlarini yogʻdirdi: bu „boʻr“ konfettining hujjatlashtirilgan birinchi qoʻllanishi edi. Rangli qogʻoz konfetti aynan shu „Casino de Paris“ egasi tomonidan ixtiro qilingan.
Hozirgi vaqtda konfetti koʻpincha ballar va maskaradlarda bir-biriga yogʻdiriladigan rang-barang qogʻoz doirachalardir. Pnevmatik paqildoqlar, serpantin yoki paqildoq tanasida gaz hosil boʻlishi evaziga portlash bilan sochiladigan konfetti mavjud.
Koʻpgina madaniyatlarda yangi turmush qurganlarga guruch, don, shirinliklar, tangalar, farovonlik va unumdorlik tilaklari bilan gullar sepish anʼanasi mavjud edi va hozirda ham shunday boʻlib qolmoqda. Rus toʻy anʼanalarida yangi turmush qurganlarga qulmoq va don sochilgan[9]. Hozirgi vaqtda bir qator mamlakatlarda koʻplab qushlarni jalb qiladigan guruchni sochishni taqiqlash joriy etilmoqda. 2005-yilda Osiyoda SARS epidemiyasi paydo boʻlgandan soʻng, Gonkong kaptarlarni ehtimoliy tashuvchilar sifatida oziqlantirishni taqiqladi.
Bugungi kunda tantanali marosimlarda don va qogʻoz konfetti oʻrniga folga yoki metalllashtirilgan polipropilendan yurakcha, yulduzcha, doirachalar, tasmalar, shuningdek sovun koʻpiklari, jonli yoki muzlatilgan gul barglari koʻpincha ishlatiladi[10].
Tayyorlanishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Asrning boshida konfetti mashina yordamida turli rangli papiros qogʻozidan kichik doirachalar shaklida kesilgan[8].
Hozirgi kunda konfetti asosan qogʻoz sanoatida perforatsiyadan keyingi chiqindi sifatida ishlab chiqariladi. Ipak qogʻoz yoki yupqa plyonkadan havoda oddiy qogʻozga qaraganda 10 baravar koʻproq vaqt turadigan konfetti yomgʻiri kabi maxsus turdagi konfetti ishlab chiqariladi.
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Русский орфографический словарь, Российская академия наук. Институт русского языка имени В. В. Виноградова, М.: Азбуковник, 1999.
- ↑ Русское словесное ударение. М.: ЭНАС, 2001.
- ↑ Русский орфографический словарь / В. В. Лопатин. — Российская академия наук. Институт русского языка имени В. В. Виноградова. — М.: Азбуковник, 1999.
- ↑ Русское словесное ударение / М.В. Зарва. — М.: ЭНАС, 2001.
- ↑ Большой толковый словарь русского языка. Норинт, 1998.
- ↑ Большой толковый словарь русского языка / С. А. Кузнецов. — СПб.: Норинт, 1998.
- ↑ Большая Советская энциклопедия, 3-е 630000 экз, М.: Советская энциклопедия, 1969—1978.
- ↑ 8,0 8,1 Энциклопедический словарь Ф. А. Брокгауза и И. А. Ефрона, 1890—1907.
- ↑ Изабелла Шангина. Русская свадьба. История и традиция, Новый культурный код. Азбука-Аттикус, 2017 — 10-bet. ISBN 978-5-389-05157-7.
- ↑ „Лепестки, монетки, конфетти: чем нынче осыпают молодожёнов“ (ru). yesyes.ua. 2018-yil 20-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 20-noyabr.