Kudarin buryatlari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Kudarin buryatlari, Baykal-Kudarin buryatlari (bur. Xudaryn Buryaaduud) — buryat etnik guruhi tarkibiga kiruvchi etnoterritorial guruh. Baykal koʻlining sharqiy qirgʻogʻida, Selenga qirgʻogʻida joylashgan xuddi shu nomdagi dashtda joylashgan. Barguzin buryatlari singari, ular Lena, Kuda va Murin daryolari vodiylaridan keladi.

Qabila tarkibi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kudarin (Baykal-Kudara) buryatlarining etno-hududiy guruhiga Abazay, Shono, Olzon, Xengelder, Alagui, Ashibagat, Xurumsha, Segenud, Xaytal, Durlai, Galzud, Torgoud, Moʻgʻul, Xamnigan, Otonhoi, Otonhoi kabi qabilalar kiradi. Bura, zungar, baltai[1], nagatay, abaganad, ikinad, darkhad, tarha[2], balai-segenud. Kudarin choʻli hududidagi Shona urugʻi tarkibida quyidagi boʻlinmalar qayd etilgan: tumentey, borsoi, sogol, hamnai, xonxo, baltai, ehe-shono, baga-shono[3], yartaga[2][4]. Alagui jinsi boʻlinmalarni oʻz ichiga oladi: Kherei va Saganag[3]. Abxan urugʻining tarmoqlari ham tilga olinadi: Bahaday, Batar, Alsxan, Monson[5]. S.P. Baldaev Galzud urugʻining bir tarmogʻi — Darxon-Galzudni eslatib oʻtadi[5]. Qabilalarning aksariyati ehiriylardir. Ularga katta Buryat qabilalarining tarkibiga kirmagan Verxolensk Segenudlari, Xaytallar, Durlaevtslar, Torgoudlar, Galzudlar, Charades, Zungarlar va Murinskiy Xurumshinlari hamrohlik qiladi. Bulagatlar — alaguy, ashibagad, otonxoʻy qabilalariga mansub buryatlar.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „«Этногенез западных бурят (VI-XIX вв.)» // Нанзатов Б.З.“ (ru). ИРКИПЕДИЯ - портал Иркутской области: знания и новости. 2021-yil 22-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 16-iyun.
  2. 2,0 2,1 Бадмаева Л.Б.. Языковое пространство бурятского летописного текста. Улан-Удэ: Изд-во БНЦ СО РАН, 2012. ISBN 978-5-7925-0340-3. 
  3. 3,0 3,1 Нанзатов Б.З. Кударинские буряты в XIX веке: этнический состав и расселение // Вестник БНЦ СО РАН. — 2016. — Andoza:Бсокр. Архивировано 1 iyul 2019 года.
  4. Доржиев Б.Ц., Эрдынеев В.Л., Будаева Н.П., Цыдыпова Т.П.. Ивалга голдо hуудалтай зоной угай бэшэг (Родословная иволгинских бурят), Улан-Удэ, 2012. 
  5. 5,0 5,1 Baldaev S.P. Rodoslovnie legendi i predaniya buryat. Ch. 1 — Ulan-Ude, 1970.

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Нанзатов Б.З. Племенной состав бурят в XIX веке // Народы и культуры Сибири. Взаимодействие как фактор формирования и модернизации: Сборник статей. — Иркутск, 2003. — С. 15–27.
  • Нанзатов Б.З. Этногенез западных бурят (VI - XIX вв.). — Иркутск, 2005. — 160 с.
  • Балдаев С.П. Родословные предания и легенды бурят. Ч. 1. Булагаты и эхириты. — Улан-Удэ, 1970. — 362 с.