Leninshil Rustemov

Leninshil Rustemov
Tavalludi	8-avgust 1932
Vafoti	15-dekabr 1993

Leninshil Ziyabekovich Rustemov (1932-yil 8-avgust — 1993-yil 15-dekabr, Olmota) — taniqli sharqshunos-tilshunos, olim, jamoat arbobi, filologiya fanlari nomzodi, oʻqituvchi, professor, I. Jansugurov nomidagi Jetisu davlat universitetining birinchi rektori.

Tarjimai holi

1932-yil 8-avgustda Janubiy Qozogʻiston viloyati Kelesskiy tumani „Kommuna“ qishlogʻida tugʻilgan.

1948-yilda Keles viloyatidagi qozoq oʻrta maktabini tamomlagan va oʻsha yili V. I. Lenin nomidagi Oʻrta Osiyo Davlat universitetining sharqshunoslik fakultetiga oʻqishga qabul qilingan. 1953-yilda sharqshunos-filolog mutaxassisligi boʻyicha oʻqishini tamomlagan.

1953—1956-yillarda Taldiqoʻrgʻon viloyati, Aksuy tumanining Aksu qishlogʻida joylashgan I. Altinsarin nomidagi oʻrta maktabda rus tili va adabiyoti oʻqituvchisi boʻlib ishladi.

1956—1958-yillarda Kelesskiy tumani komsomol qoʻmitasining birinchi kotibi sifatida ishlagan.

1959—1960-yillarda S. M. Kirov nomidagi Qozogʻiston Davlat universiteti komsomol qoʻmitasining birinchi kotibi, 1962—1969-yillarda — shu universitetning umumiy tilshunoslik kafedrasida katta oʻqituvchi, dotsent. 1963-yilda professor M. Balakayev rahbarligida “Qozoq tiliga oʻzlashgan arab-eron soʻzlari” mavzusida nomzodlik dissertatsiyasini himoya qildi.

1969—1973-yillarda — Qozogʻiston oliy oʻquv yurti katta inspektori, Qozogʻiston SSR Taʼlim va fanlar vazirligida Oliy taʼlim boshqarmasi boshligʻining oʻrinbosari.

1972-yil 25-oktabrda Qozogʻiston Kompartiyasi MQ va Qozogʻiston SSR Ministralar Sovetining 572-sonli qarori bilan Taldiqoʻrgʻon shahrida Taldiqoʻrgʻon pedagogika instituti tashkil etildi. Uning birinchi rektori L. Z. Rustemov boʻldi.

1973-yil 1-sentyabr holatiga filologiya va fizika-matematika fakultetlarida 325 nafar talaba (kunduzgi boʻlimda 225 nafar, sirtqi boʻlimda 100 nafar) talaba tahsil olayotgan edi. Institut qozoq va rus maktablari uchun 4 ta mutaxassislik: fizika, matematika, rus tili va adabiyoti boʻyicha oʻqituvchilar tayyorladi. 5 ta kafedrada oʻquv jarayonini 25 nafar professor-oʻqituvchilar olib bordi, ulardan 11 nafari fan nomzodlari.

Rektor tashabbusi bilan 1976-yilda filologiya fakultetida musiqa va qoʻshiq kafedrasi ochilib, keyinchalik musiqa-pedagogik kafedrasiga aylangan. Taldiqoʻrgʻon shahridagi Kirov koʻchasida birinchi umumiy yashash uyi foydalanishga topshirildi va institut bosh korpusining tamal toshi qoʻyildi. 1975-yil oktyabr oyida makkajoʻxori yigʻim-terimidagi yaxshi mehnati uchun institut jamoasi Qozogʻiston Kommunistik partiyasi Panfilov tuman qoʻmitasining Qizil Bayrogʻi bilan taqdirlandi.

Rustemov tashabbusi bilan 1977-yilda Taldiqoʻrgʻon institutiga atoqli shoir Ilyas Jansugirov nomi berildi.

1976—1977-yillarda Qozogʻiston KPSS Markaziy Qoʻmitasi Fan va texnika boʻlimi mudirining oʻrinbosari sifatida faoliyat yuritdi.

1977—1989-yillarda Qozogʻiston SSR Taʼlim vazirligi vazirining oʻrinbosari sifatida ishladi.

1989—1991-yillarda M. Kirov nomidagi Qozogʻiston Davlat universitetida oʻquv ishlari boʻyicha prorektor, sharqshunoslik fakulteti dekani sifatida faoliyat yuritdi.

Rustemov 1993-yil 15-dekabrda Olmaotada vafot etdi. 2003-yilda Olmaota shahridagi bir koʻchaga uning nomi berildi.

Ilmiy faoliyati

40 ta ilmiy nashr va maqolalar hamda 5 ta kitob muallifi. U birinchilardan boʻlib arab-fors va qozoq tillari munosabatlarini oʻrgangan.

• Қазақ тіліндегі араб-иран кірме сөздерінің лексикасемантикалық ерекшеліктері: ун-ттің филология факультетінде сырттан оқушы студенттер үшін көмекші құрал / ҚазССР Жоғары және орта арнаулы білім министрлігі;С. М. Киров атындағы ҚазМУ. — Алматы, 1962. — 16 бет.

• Қазақ тіліндегі араб-иран сөздері туралы // Қазақстан мектебі. — 1963. — № 5. — 78-79 бет

• Арабско-иранские заимствования в казахском языке: автореф. дис. … на соиск. учен. степ. канд. филол. наук. — Алма-Ата, 1963. — 20 с

• Арабско-иранские заимствования в казахском языке: дис.на соиск. учен. степ. канд. филол. наук / Л. 3. Рустемов; науч. рук.: М. Б. Балакаев; КазГУ им. С. М. Кирова. — АлмаАта: [Б. и.], 1963. — 282 с

Havolalar

Книга: Рүстемов Лениншіл. Ш.18 — 280 с.

https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=1046779#pos=0;0

‎