Kontent qismiga oʻtish

Lyudmila Putina

Vikipediya, erkin ensiklopediya
Lyudmila Ocheretnaya

Lyudmila 2012-yilda.
Rossiyaning birinchi xonimi
Mansab davri
2012-yil 7-may – 2013-yil 6-iyun
Prezident Vladimir Putin
Oʻtmishdoshi Svetlana Medvedeva
Vorisi Boʻsh
Mansab davri
2000-yil 7-may – 2008-yil 7-may
Prezident Vladimir Putin
Oʻtmishdoshi Naina Yeltsina
Vorisi Svetlana Medvedeva
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi
Lyudmila Aleksandrovna Shkrebneva

6-yanvar 1958-yil (1958-01-06) (66 yosh)
Kaliningrad, RSFSR, Sovet Ittifoqi
Turmush oʻrtogʻi
  • Vladimir Putin
    (turm. 1983; ajr. 2014)
  • Artur Ocheretniy (turm. 2015)
Bolalari
Alma mater Leningrad Davlat Universiteti

Lyudmila Aleksandrovna Ocheretnaya[1] (ruscha: Людмила Александровна Очеретная , ilgari Putina, ikkinchi turmush oʻrtogʻi Ocheretnaya; 1958-yil 6-yanvar, Kaliningrad, RSFSR, SSSR) — Rossiya prezidenti Vladimir Putinning sobiq rafiqasi, u bilan 30 yil davomida birga yashashgan. 2000-yildan 2008-yilgacha va 2012-yildan 2013-yilgacha Rossiyaning birinchi xonimi

Ilk hayoti va taʼlim

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Lyudmila Aleksandrovna Shkrebneva 1958-yil 6-yanvarda Kaliningrad shahrida Kaliningrad mexanika taʼmirlash zavodi ishchisi Aleksandr Avramovich va avtotransport korxonasi kassiri Yekaterina Tixonovna Shkrebnev oilasida tugʻilgan (1926-yilda tugʻilgan)[2][3][4].

Lyudmila tilshunos sifatida tahsil olgan[5]. 1986-yilda Lyudmila Leningrad davlat universitetining filologiya fakultetining ispan tili va filologiyasi boʻlimini tamomlagan[6].

Keyingi hayoti va nikoh

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Lyudmila va Vladimir Putin. 1983-yil 28-iyulda toʻy paytida

Balogʻatga yetgach Lyudmila Aeroflotning Kaliningrad filialida styuardessa boʻlgan. U Vladimir Putin bilan Leningradda uchrashgan[5] va ular 1983-yil 28-iyulda turmush qurishgan[7]. Er-xotinning ikki qizi bor: Mariya (1985-yil 28-aprelda Leningrad, Sovet Ittifoqi) va Katerina (1986-yil 31-avgustda Drezden, Sharqiy Germaniyada tugʻilgan)[8].

1990-yildan 1994-yilgacha Lyudmila Leningrad davlat universitetining filologiya fakultetida nemis tilidan dars bergan. 1999-yil avgust oyida Vladimir Rossiya Bosh vaziri etib tayinlanishidan oldin bir necha yil davomida u (1998-yildan 1999-yilgacha) Telekominvest kompaniyasining Moskvadagi vakili boʻlgan, u yerda Moskvadagi ofisning yagona xodimi sifatida telefon qoʻngʻiroqlariga javob bergan va uchrashuvlar tashkil etgan[9][10][11].

1997-yillarda Putinlar oilasi va Nikolay Shamalovning oilasi Shveysariyaning Davos shahrida dam olishni yaxshi koʻrar edilar[12].

1998-yil iyul oyida Putinlar va Nikolay Shamalovlar oilasi bilan Fransiya janubida dam oldi. U yerda Vladimir FSB rahbari boʻlishidan oldin muhim uchrashuvlarda qatnashdi, shundan soʻng Putin oilasi Davosda rejalashtirilgan avgust taʼtilini bekor qildi[12].

Birinchi xonim

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Lyudmila 2000-yil 7-mayda inauguratsiyadan keyin Vladimir Putin bilan
AQSh prezidenti Jorj Bush va Lyudmila 2003-yilda shaharning 300 yilligini nishonlash uchun Sankt-Peterburgga kelgan davlat rahbarlari va ularning turmush o‘rtoqlari sharafiga rasmiy kechki ovqatda.

Vladimirning siyosiy hokimiyat tepasiga koʻtarilishidan soʻng, Lyudmila Rossiya siyosiy sahnasida deyarli quyi oʻrinni saqlab qoldi, protokol talab qiladigan hollar bundan mustasno. Diqqat markazlarda boʻlmadi va oʻzining ommaviy axborot vositalaridagi rolini eri haqida qoʻllab-quvvatlovchi bayonotlar bilan chekladi[13][14].

Imlo bahslarida roli

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Birinchi xonim sifatida Lyudmila Putina rus tilini rivojlantirishga qaratilgan fondning kuratori boʻlgan va baʼzida rus tili va taʼlimiga oid bayonotlar tayyorlagan. Uning rus tilini „qoʻllab-quvvatlash va saqlash“[15] ni afzal koʻrishi orfografik islohotga qarshi ommaviy bayonotlar berishga olib keldi. Rossiya Fanlar akademiyasi rus tilining orfografiyasini oʻrganish va oʻzgartirishlar kiritish boʻyicha komissiyaga homiylik qildi. Ularning tavsiyalari sakkiz yillik mehnatdan soʻng 2002-yilda ommaga eʼlon qilingan, biroq Putinaning keyinchalik Rossiyaning rivojlanayotgan iqtisodiyotidan orfografik islohot nafaqat keraksiz, balki bevaqt boʻlganining sabablaridan biri sifatida Putin tomonidan rad etilgan. Biroq, Moskvadagi gazetalardan biri „Lyudmila Putina imloni isloh qilish boʻyicha har qanday urinishlarni de-fakto bekor qildi“ deb daʼvo qilgan boʻlsa-da, haqiqat shundaki, jamoatchilik islohotlarga nisbatan salbiy munosabatda boʻlgan[16].

Ajralish

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2013-yil 6-iyun kuni u va Putin oʻzaro qaror asosida nikohlarini toʻxtatganliklarini ochiq eʼlon qilishdi[17]. Ajralish haqidagi eʼlon Rossiya ommaviy axborot vositalari uchun Davlat Kreml saroyida Kreml baletining spektaklining tanaffus paytida, ularning munosabatlari haqida koʻp yillik mish-mishlarga chek qoʻygan kamerada eʼlon qilindi. 2014-yil aprel oyida Kreml ularning ajrashishlari yakunlanganini tasdiqladi[18][19].

2016-yil yanvar oyida Lyudmila Artur Ocheretniyga (ruscha: Артур Сергеевич Очеретный) 2015-yil boshida turmushga chiqqani xabar qilindi. Artur 1978-yil 29-martda tugʻilgan)[20][21].

Mulk va biznes

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Reuters xabariga koʻra, Lyudmila millionlab dollar ishlab chiqaradigan Shaxslararo aloqalarni rivojlantirish markazi (CDIC) deb nomlangan jamgʻarmani yaratishda yordam bergan va uni qoʻllab-quvvatlagan[22]. CDIC ofislari Moskvaning markazida, Vozdvizhenka koʻchasida, ilgari Volkonskiy uyi deb atalgan binoda joylashgan boʻlib, u Lyudmilaning mulki hisoblanadi. Bir vaqtlar Lev Tolstoyning bobosiga tegishli boʻlgan bino[23] Rossiya madaniy merosi roʻyxatiga kiritilgan, ammo Moskva fuqarolarining koʻplab eʼtirozlariga qaramay, 2013-yilda toʻliq qayta qurilgan va balandligi ikki qavatdan toʻrt qavatga koʻtarilgan. Vladimir Putinga shaharning 200 nafar taniqli fan va madaniyat namoyandalari tomonidan imzolangan murojaat javobsiz qoladi.

Binoda asosan tijorat ijarachilari, jumladan VTB Bank, Sberbank, Severstroygroup deb nomlangan qurilish kompaniyasi, sushi restorani va Burger King joylashgan. Binoning umumiy ijarasi taxminan 3-4 million dollarni tashkil qiladi[22].

Ijarachilar ijara haqini Meridian deb nomlanuvchi kompaniyaga toʻlaydi, bu esa oʻz navbatida Lyudmilaga tegishli boʻlgan Intererservis deb nomlanuvchi kompaniyaga tegishli. Uning singlisi Olga Aleksandrovna Tsomayeva avval Intererservis bosh direktori edi. Lyudmilaning ikkinchi eri Artur Ocheretniy CDIC boshqaruv kengashiga raislik qiladi[22].

Sanksiyalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2022-yilda Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi ortidan Lyudmila 2022-yil 13-mayda Buyuk Britaniya tomonidan sanksiyalarga uchragan edi[24]. Tashqi ishlar, Hamdoʻstlik va taraqqiyot idorasi Lyudmila „davlat korxonalari bilan imtiyozli biznes aloqalaridan foyda koʻrganini“ taʼkidlagan[25].

Unvon va medallar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Germaniya Germaniya: Jeykob Grimm mukofoti laureati (2002)[26].
  • Qirgʻiziston Qirg'iziston: Maʼnaviyat tiklanishi xalqaro assotsiatsiyasining „Ruxoniyat“ mukofoti laureati (2002)[27].
  • Rossiya Rossiya: „Komsomolskaya pravda“ gazetasining „Yil odamlari 2002“ tanlovining „Yil oʻqituvchisi“ nominatsiyasida laureati (2002)[28].
  • Qozogʻiston Qozog'iston: Gumilev nomidagi Yevroosiyo milliy universitetining faxriy professori (2005)[29].
  •  Qozog'iston: Oltin jangchi medali (2005)[30].
  •  Rossiya: Kaliningradning faxriy fuqarosi (2007)[31].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Beard, Nadia. „Vladimir Putin's former wife remarries and changes surname“. The Independent (25-yanvar 2016-yil).
  2. ↑ "Osobaya papka" Vladimira Putina: itogi pervogo prezidentskogo sroka i otnosheniya s krupnimi sobstvennikami', 'Aleksey Muxin Tsentr politicheskoy informatsii, 2004, p.22
  3. ↑ Uchastniki prezidentskoy kampanii, Aleksey Muxin Tsentr, (politicheskoy informatsii, 2004), p. 12
  4. ↑ Vzlet i padenie gosudarstva rossiyskogo, Boris Nikolaevich Krasilnikov, (Maks-Print, 2003), p.572
  5. ↑ 5,0 5,1 Baczynska, Gabriela. „For Lyudmila Putin, solace now that first lady 'shift' is done“. Reuters (7-iyun 2013-yil). 11-iyun 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-iyun 2013-yil.
  6. ↑ Rudneva, Elena et al., Germans attacked Putins. Vedomosti, #137 (1418), 28 July 2005. (ruscha)
  7. ↑ „Lyudmila Putina Once Called Her Husband a Vampire“. The Moscow Times (7-iyun 2013-yil). 7-iyun 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-iyun 2013-yil.
  8. ↑ „5 Things You Didn't Know About Vladimir Putin's Personal Life“ (inglizcha). ABC News (2-aprel 2014-yil). Qaraldi: 14-mart 2019-yil.
  9. ↑ Walters. „GermansSee Shady City Link“. The St. Petersburg Times (29-iyul 2005-yil). 2014-yil 21-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-fevral 2014-yil.
  10. ↑ Walters, Greg. „GermansSee Shady City Link (page 2)“. The St. Petersburg Times (29-iyul 2005-yil). 25-fevral 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-iyul 2021-yil.
  11. ↑ Hassel. „Inopressa: "Телекоминвест" загадывает загадки“ (ruscha). Inopressa.ru. — „Original at Frankfurter Rundschau.“. 2012-yil 6-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-fevral 2014-yil.
  12. ↑ 12,0 12,1 Crawford, David; Bensmann, Marcus. „Putin's early years“. CORRECT!V (30-iyul 2015-yil). 18-noyabr 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-iyul 2021-yil.
  13. ↑ Hasani Gittens. „Meet the Putins: Inside the Russian Leader's Mysterious Family“. NBC News (26-iyul 2014-yil). 24-noyabr 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-noyabr 2014-yil.
  14. ↑ „A look at the Putins over the years“, The Moscow Times, 6 June 2013.
  15. ↑ „Moscow“. Times Higher Education (26-aprel 2002-yil). 21-may 2011-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 10-iyun 2010-yil.
  16. ↑ „Language debate rages in Russia“. BBC News (18-aprel 2002-yil). 10-fevral 2009-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 10-iyun 2010-yil.
  17. ↑ Hutchinson, Bill. „Vladimir Putin and wife Lyudmila divorce after 30 years of marriage“. Daily News (6-iyun 2013-yil). Qaraldi: 8-iyun 2013-yil.
  18. ↑ Allen, Cooper. „Putin divorce finalized, Kremlin says“. USA Today (2-aprel 2014-yil). Qaraldi: 23-may 2014-yil.
  19. ↑ „Russia President Vladimir Putin's divorce goes through“. BBC News (2-aprel 2014-yil). 2-aprel 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-aprel 2014-yil.
  20. ↑ Putinʼs ex-wife sets Russian rumor mill churning, Deutsche Welle (28 January 2016)
  21. ↑ „Очеретный Артур Сергеевич: председатель Правления Межрегиональный общественный фонд "Центр развития межличностных коммуникаций"“ (ruscha). Деловой Петербург (dp.ru). 26-sentabr 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-sentabr 2021-yil.
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 Reiter, Svetlana. „Exclusive: Putin's ex-wife linked to multi-million-dollar property business“. Reuters (19-may 2017-yil). Qaraldi: 20-may 2017-yil.
  23. ↑ Richardson, Dan. The Rough Guide to Moscow, third, Rough Guides, 2001 — 138-bet. ISBN 9781858287003. Qaraldi: 2018-yil 11-oktyabr. 
  24. ↑ Jackson, Patrick. „Ukraine war: UK adds Putin's former wife to sanctions list“. BBC News (13-may 2022-yil). 13-may 2022-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-may 2022-yil.
  25. ↑ Foreign, Commonwealth and Development Office. „UK sanctions the shady network funding Putin's lavish lifestyle“. GOV.UK (13-may 2022-yil). 2022-yil 13-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-may 2022-yil.
  26. ↑ Lyudmila Putina otmechaet yubiley. RIA Novosti (in Russian). 6 January 2013. Retrieved 14 March 2019. Bu manba bu sahifada 3 marta foydalanilgan
  27. ↑ Lyudmila Putina otmechaet yubiley. RIA Novosti (in Russian). 6 January 2013. Retrieved 14 March 2019. Bu manba bu sahifada 3 marta foydalanilgan
  28. ↑ GAMOV, Aleksandr (20 December 2002). Vchera Lyudmila Putina poluchila nagradu chitateley „Komsomolskoy pravdi“. KP.MD — sayt „Komsomolskoy pravdi“ (in Russian). Retrieved 14 March 2019.
  29. ↑ „L.N.Gumilyov Eurasian National University“. www.enu.kz. 2022-yil 23-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 14-mart 2019-yil.
  30. ↑ Lyudmila Putina otmechaet yubiley. RIA Novosti (in Russian). 6 January 2013. Retrieved 14 March 2019. Bu manba bu sahifada 3 marta foydalanilgan.
  31. ↑ Lyudmila Putina stala pochetnim grajdaninom Kaliningrada. RIA Novosti (in Russian). 4 July 2007. Retrieved 14 March 2019. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Lyudmila_Putina&oldid=3790586" dan olindi