Madrasatul Vaizin

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

1919-yilda tashkil etilgan Madrasatul Vaiziyn yoki Madrasatul Vaizin yoki Madrasat al-Vaizin (Voizlar kolleji) Hindistonning Lakhnau shahridagi oʻn ikki shia taʼlimining eski markazi hisoblanadi[1][2]. Koʻpgina ulamolar notiqlik va voizlik mahoratini mustahkamlash uchun boshqa shia seminariyalarida aspirantura taʼlimini tugatgandan soʻng ushbu maktabga boradilar[3]. U oʻz kutubxonasidagi qimmatbaho qoʻlyozmalari bilan mashhur.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Seminariya 1919-yil 19-mayda[4] Mahmudobodlik Maharoja Muhammad Ali Muhammadxon[5] tomonidan uning ukasi Sohibzoda Muhammad Ali Ahmadxon Sohib xotirasiga atab ochilgan. Mahmudoboddagi „Vaqf-madrasa-i-Ahmadiya“ 1919-yilda Mahmudobodlik Maharoja tomonidan roʻyxatga olingan "Vaqfnoma" yoʻli bilan yaratilgan. Madrastul Vaizin 1919-yilda yuqorida tilga olingan vaqf tomonidan tashkil etilgan.

Shams ul-ulamo Oyatulloh Sayid Najmul Hasan madrasa tashkil etilgan kundan boshlab unga jalb qilingan[6].

Birinchi Vasiylik kengashi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Madrasaning birinchi Vasiylik kengashi quyidagicha boʻlgan:

  • Rais: Maharoja Sir Muhammad Ali Muhammadxon, KCSI, KCIE, Mahmudobod
  • Vakil: Najmul Millat Oyatulloh Sayid Najmul Hasan
  • Vakil: Mahmudobodlik imomi Juma
  • Vasiy: Muhammadpur-Bishanpur shahridagi Mian Shayx Muhammad Sodiq Ali Xon Sohib, Barabanki tumani
  • Vasiy: Sayid Muzaffar Husayn Sohib, advokat, Qoziara, Sitapur, Sitapur tumani, Hindiston

Kutubxonasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Madrasatul Vaizin kutubxonasi fondida 20 000 dan ortiq bosma kitoblar va kamida 1500 ta qoʻlyozma mavjud[7]. DR. Mohd. Taqi Ali Obidiy, Dots. Professor, arab va fors tillarida sharqshunoslik professori, Laknau universiteti 1989-1990-yillarda Madrasatul Vaizin kutubxonasida fors, urdu va arab qoʻlyozmalari katalogini tuzgan[8].

Faoliyat va aloqador muassasalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ushbu Madrasaning faoliyat sohasi Hindiston bilan chegaralanib qolmagan, ammo uning missionerlari Zanzibar, Uganda, Mombasa, Darussalam, Singapur, Shanxayda ishlagan[9]. 1920-yillarning oxirida Madrasatul Vaizin Sharqiy Afrikaga oʻz missionerlarini yuborishni boshladi. Bu missionerlar eʼtiqodni targʻib qilish uchun maxsus oʻqitilgan. Ular Sharqiy Afrika boʻylab sayohat qilishgan, shia Ithna-Asherisning turli jamoatlariga tashrif buyurishgan va oʻzlarining faoliyati haqida keng qamrovli hisobot tayyorlaganlar. Ushbu tashriflarning tabiati tezkor boʻlib, bir necha oyga choʻzilgan va shu vaqt ichida ularning baʼzilari oʻz tashriflarini janubdan Madagaskarga va shimoldan Somaliga tomon ham amalga oshirishgan[10].

Madrasaning Sitapur tumani, Mahmudobod shahrida Madrasa-e-Ahmadul Madaris nomi bilan mashhur boʻlgan tegishli muassasasi mavjud. U Mahmudobod rajasi tomonidan moliyalashtiriladi.

Sobiq direktorlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sobiq direktorlar qatoriga quyidagilar kiradi:

  • Xatib va Aʼzam Sayid Sibte Hasan Naqviy*
  • Oyatulloh Sayid Abul Hasan Naqviy*
  • Alloma Adil Axtar Zaydiy (1936-yildan 1950- vafotigacha) u Madrasatul Vaizinning ikkinchi direktori boʻlib ishlagan
  • Oyatulloh Sayid Rahat Husayn Rizvi Gopalpuri 1955-yilda vafot etgan
  • Mavlono Sayid Ibni Hasan Nonaharviy (1980-yil 25-martda vafot etgan)
  • Mavlono professor Sayid Shabihul Hasan Nonaharviy (1998-yil 13-mayda vafot etgan)
  • Mavlono Sayid Muhsin Rizvi Gopalpuri 2000-yilda vafot etgan
  • Mavlono Sayid Muhammad Varis Hasan Naqviy (2008-yil 11-mayda vafot etgan)
  • Mavlono Mujtaba Ali Xon (Wayback Machine saytida 2014-03-24 sanasida arxivlangan) Adebul Hindi Marhum (direktor oʻrinbosari)
  • Mavlono Urujul Hasan Misum, Madrasatul Vaizin faxriy direktori,

Taniqli bitiruvchilari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Oyatulloh Sayid Hamidul Hasan
  • Sayid Ali Axtar Rizvi
  • Kaifi Azmi[11]

Mashhur nashrlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Qur’oni Karim: Shia urf-odatlari va tamoyillariga koʻra sharhli tarjima. 2 jild. Badshah Husain, 1936-yil[12][13]
  • Musulmon sharhi: Madrasatul Vaiziynning ingliz oylik jurnali[14][15].
  • Oylik Al-vaiz, Lakhnau

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ The Other Lucknow (en). Vani Prakashan, 2016 — 76, 77 bet. ISBN 9789352294206. 2018-yil 10-oktyabrda qaraldi. 
  2. ↑ Sumner, Jeff. Gale Directory of Publications and Broadcast Media: (formerly Ayer Directory of Publications). International; international index and maps, entries 40401-51061 (en). Gale Group, 2001 — 5293 bet. ISBN 9780787656614. 2018-yil 10-oktyabrda qaraldi. 
  3. ↑ Nasr, Sayyid Husayn, Maʼarif-i Islami dar jahan-i mu’asir, as cited in Tahoor Encyclopedia, Retrieved 21 October 2015
  4. ↑ Sadraʼi Khoei, 'Ali, Manuscripts of Madrasatul Waizeen of Lucknow, Muhaqqiq Tabataʼi Foundation, Retrieved 21 October 2015
  5. ↑ „Death Anniversary of Raja Sahib of Mehmoodabad [An Active Leader of Pakistan Movement - SFP News“]. www.shaheedfoundation.org. 2016-yil 8-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 10-oktyabr.
  6. ↑ „Jamia-e-Nazmia: Foundation & Development“. 2009-yil 13-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 22-iyul.
  7. ↑ Sadraʼi Khoei, 'Ali, Manuscripts of Madrasatul Waizeen of Lucknow, Muhaqqiq Tabataʼi Foundation, Retrieved 21 October 2015
  8. ↑ „Archived copy“. 2018-yil 10-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 10-oktyabr.
  9. ↑ Muslim Review: An English Monthly Magazine Of Madrasatul Waizeen, volume XI, number 3 (September 1932)
  10. ↑ Jaffer. „An Outline History of the Khoja Shia Ithna Asheri Community in Eastern Africa“. dubaijamaat.com. KSIMC of Dubai. 2014-yil 19-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-avgust.
  11. ↑ „The Hasrat Mohani angle“. DAWN.COM (2008-yil 25-sentyabr). 2018-yil 10-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 10-oktyabr.
  12. ↑ Pinault, D.. Horse of Karbala: Muslim Devotional Life in India. Springer, 2016. ISBN 9781137047656. 2018-yil 10-oktyabrda qaraldi. 
  13. ↑ The Shiites. Springer, 2016. ISBN 9781137066930. 2018-yil 10-oktyabrda qaraldi. 
  14. ↑ Madarsatulvāʻiẓīn (Lucknow, India). The Muslim review. OCLC 46451471. 
  15. ↑ "The Muslim review" (en). The Muslim Review. Archived from the original on 10 October 2018. https://web.archive.org/web/20181010134912/https://franklin.library.upenn.edu/catalog/FRANKLIN_9929287593503681. Qaraldi: 10 October 2018. Madrasatul Vaizin]]

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Madrasatul_Vaizin&oldid=4100856" dan olindi