Kontent qismiga oʻtish

Mae Jemison

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Mae Jemison
Tavalludi
Mae Carol Jemison

1956-yil 17-oktyabr (65 yosh)
Fuqaroligi AQSh
Kasbi Shifokor, muhandis, professor
Kosmik karyera
Kosmosdagi vaqt
7 kun 22 soat 30 minut
Missiyalar STS-47
Missiya belgisi
STS-47
Isteʼfo 1993-yil, mart oyi

Mae Jemison (talaffuzi: Mey Jemisin 1956-yil 17-oktyabrda tug'ilgan) - amerikalik muhandis, shifokor va sobiq NASA astronavti. U Space Shuttle kemasida missiya mutaxassisi sifatida xizmat qilgan. U koinotga chiqqan birinchi qora tanli ayol hisoblanadi. Jemison 1987-yilda NASA astronavtlar korpusiga qo'shildi va STS-47 missiyasida ishtirok etish uchun tanlandi. U 1992-yil 12-20-sentyabr kunlari deyarli sakkiz kun davomida Yer atrofini aylanib chiqdi.

Mae Jemison Alabamada tug'ilgan. Chikagoda o'sib ulg'aygan. U Stenford universitetini kimyo muhandisligi bo'yicha bitirgan. Keyin u Kornel universitetida tibbiyot yo'nalishida tahsil olgan. Jemison 1983-yildan 1985-yilgacha Liberiya va Syerra Leonedagi Tinchlik Korpusida umumiy amaliyot shifokori bo'lib ishlagan.

Jemison 1993-yilda NASAni tark etdi va texnologiya tadqiqot kompaniyasiga asos soldi. Keyinchalik u notijorat ta'lim jamg'armasini tuzdi. Jamg'arma orqali DARPA tomonidan moliyalashtirilgan 100 yillik Starship loyihasining direktori bo'ldi. Jemison, shuningdek, bolalar uchun bir nechta kitoblar yozgan. U bir nechta faxriy doktorlik unvonlariga ega. U Milliy ayollar shon-sharaf zaliga va Xalqaro kosmik shon-sharaf zaliga kiritilgan.

Erta hayot va ta'lim

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Jemison 1956-yil 17-oktyabrda Alabama shtatining Dekatur shahrida tug‘ilgan[1][2]. Uning otasi xayriya tashkilotida texnik xizmat ko'rsatish bo'yicha nazoratchi bo'lgan. Onasi o'z faoliyatining katta qismini Chikagodagi ( Illinoys shtati ) Lyudvig van Betxoven boshlang'ich maktabida ingliz va matematika o'qituvchisi sifatida o'tkazgan[3][4]. Oila dastlab Vudlounda, keyinroq Morgan Park mahallalarida yashagan[5]. Jemison yoshligidanoq ilm-fanni yaxshi o'rganib, kelajakda kosmosga uchishni orzu qilar edi[6].

Jemison tabiat va inson fiziologiyasini o'rganishni yoqtirar edi. Onasi uning fanga qiziqishini qo'llab-quvvatlagan[7]. Jemison bolalar bog'chasi o'qituvchisiga katta bo'lganida olim bo'lishni aytgan. Lekin o'qituvchi uni hamshira bo'lishni taxmin qilgan[8].

Tibbiy martaba

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Jemison Kornel tibbiyot maktabida tahsil oldi. O'qish davomida Amerika Tibbiyot talabalari uyushmasi tomonidan moliyalashtirilgan tadqiqotlarda Kuba va Tailanda amaliyot o'tadi. U yerda Kambodja qochqinlar lagerida ishladi[9][10]. U Sharqiy Afrikada joylashgan Flying Doctors kompaniyasida ham ishlagan[10]. Korneldagi yillar davomida Jemison Alvin Ailey Amerika raqs teatri darslariga yozilib, raqsni o'rganishni davom ettirdi[11]. 1981-yilda tibbiyot fanlari doktori darajasini olgandan so'ng, u 1982-yilda Los-Anjeles okrugi-USC tibbiyot markazida stajirovka o'tadi. Tibbiyot guruhida umumiy amaliyot shifokori bo'lib ishladi[1][10].

Jemison 1983-yilda Tinchlik korpusi guruhiga qo'shildi va 1985-yilgacha tibbiyot xodimi sifatida faoliyat olib bordi. U Liberiya va Syerra-Leoneda xizmat qilayotgan Tinchlik Korpusi ko'ngillilarining salomatligi uchun mas'ul edi[1][12]. Jemison Tinchlik Korpusida dorixona, laboratoriya hamda tibbiyot xodimlarini boshqargan. Shuningdek, tibbiy yordam ko'rsatish, o'z-o'zini parvarish qilish bo'yicha qo'llanmalar yozib, sog'liq va xavfsizlik masalalari bo'yicha ko'rsatmalarni ishlab chiqqan hamda ularni amalga oshirishni nazorat qilgan. Shuningdek, u turli vaktsinalar bo'yicha tadqiqotlar olib boradigan, Kasalliklarni nazorat qilish markazlari bilan ishlagan[13].

Jemison skafandr kiyib kosmosda tajriba o'tkazmoqda.
Jemison 1992-yilda Kennedi kosmik markazida

Jemison Tinchlik korpusida xizmat qilib, AQShga qaytib keldi va Los-Anjelesga ( Kaliforniya ) joylashdi. Los-Anjelesda u xususiy amaliyotlarda qatnashdi va magistratura darajasidagi muhandislik kurslarida o'qidi. 1983-yilda Sally Ride va Guion Blufordning parvozlari Jemisonni astronavtlar dasturiga qo'shilishiga turtki bo'ldi[3]. Jemison 1985-yil oktyabr oyida NASA astronavtlarni tayyorlash dasturiga ariza topshirdi, biroq 1986-yildagi Space Shuttle halokatidan keyin NASA yangi nomzodlarni tanlashni keyinroqqa qoldirdi. Jemison 1987-yilda yana ariza topshirdi va 2000 ga yaqin da'vogarlar orasidan tanlab olindi. Jemison NASA Astronavtlar guruhi 12 dagi o'n besh kishidan biri edi. Ular Challenger falokatidan keyin birinchi guruh sifatida tanlandi[7][14]. Associated Press gazetasi uni 1987-yilda "birinchi qora tanli astronavt ayol " sifatida yoritgan[15]. CBS Jemisonni 1989-yilda Phylicia Rashad va Robb Weller tomonidan uyushtirilgan Best Catches televizion dasturda mamlakatning "eng munosib insonl" sifatida namoyish etdi[16].

Jemison STS-47 kosmik kemasi missiyasi paytida

Jemison o'zining yagona kosmik parvozini1992-yil 12-sentyabrdan 20-sentyabrgacha STS-47da[17] Qo'shma Shtatlar va Yaponiya o'rtasidagi hamkorlik missiyasida o'tadi[18]. Jemison kosmosda 190 soat, 30 daqiqa, 23 soniyani bosib o'tdi va yerni 127 marta ayladi[19][20]. U xalqaro uchuvchi litsenziyasiga ega birinchi afro-amerikalik hisoblanadi[21][22].

STS-47 Amerika Qo'shma Shtatlari va Yaponiya o'rtasidagi hamkorlik missiyasi bo'lib, Spacelab Japan modulini orbitaga olib chiqdi. Bu missiya Yaponiya va Amerika Qo'shma Shtatlari tajribalarini o'z ichiga oladi[23]. Jemison va yaponiyalik astronavt Mamoru Mohri Patricia S. Cowings tomonidan ishlab chiqilgan Autogen Feedback Training Exercise (AFTE)[24] texnikasidan foydalanishga o'rgatildi.

Jemison (Endeavour) Spacelab Japan moduli bortida

Spacelab Japan moduli bortida Jemison Sterimatics korporatsiyasi tomonidan ishlab chiqilgan uskunalar to'plamini sinovdan o'tkazdi. Jemison, shuningdek, suyak hujayralarini o'rganish bo'yicha ikkita tajriba muallifi bo'lgan[13].

NASAdan iste'foga chiqish

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yerga qaytganidan so'ng, Jemison o'z kompaniyasini ochish niyatida 1993-yil mart oyida NASAdan iste'foga chiqdi[12][17][25].

Jemisonning birinchi kitobi "Shamol qayerga ketayotganini top" (2001) uning hayoti haqida so'zlaydi[2][26]. U kitobda o'zining bolaligi, kosmonavt sifatida o'tkazgan vaqtlarini tasvirlaydi[27].

Uning 2013-yilda to‘rtta kitobdan iborat “Haqiqiy kitob ” turkumi, nashr etildi[28].

1999-yildan 2005-yilgacha Jemison Kornel universitetida professor lavozimida faoliyat olib bordi[29][30].

Faxr va mukofotlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Jemison 1996-yil Ozarbayjon pochta markasida
  • 1988-yil Essence fan va texnologiya mukofoti[31]
  • 1990-yil Gamma Sigma Sigma Yil ayoli [32]
  • 1991-yil MakKallning 90-yillarning 10 ta eng yaxshi ayoli mukofoti[33]
  • 1992 Jonson nashriyoti qora muvaffaqiyatlar izdoshlari mukofoti[33]
  • 1992 Ebony Black Achievement Award[7][31]
  • 1993-yil Milliy ayollar shon-sharaf zali[31]
  • 1993-yil Ebony jurnali 50 ta eng nufuzli ayollar mukofoti[33]
  • 1993-yil Kilby Science mukofoti[31]
  • 1993-yil Montgomery stipendiyasi, Dartmut kolleji[34]
  • 1993-yil People jurnali "Dunyodagi eng go'zal 50 kishi"[35]
  • 1993 Tyorner Trumpet mukofoti[33]
  • 2002-yil Molefi Kete Asante tomonidan 100 ta eng buyuk afro-amerikaliklar ro'yxatiga kiritilgan[36]
  • 2002-yil Texas Ayollar shon-sharaf zaliga nomzod[37]
  • 2003-yil Qizlar Milliy Tashkiloti tomonidan "Intrepid" mukofoti[38]
  • 2004-yil Xalqaro kosmik shon-sharaf zali[39][40]
  • 2005-yil Milliy Audubon jamiyati, Reychel Karson mukofoti [41]
  • 2017 Buzz Aldrin kosmik kashshof mukofoti[42]
  • 2019 Florida Janubiy kolleji faxriy kansleri[43]
  • 2021 Amerika Qo'shma Shtatlari Harbiy Akademiyasining Silvanus Tayer mukofoti[44]
  • 1992-yil Mae C. Jemison Fan va kosmik muzeyi, Wilbur Wright kolleji, Chikago, Illinoys[31]
  • 1992 Mey C. Jemison akademiyasi, Detroitdagi muqobil davlat maktabi, Michigan[17][31]
  • 2001-yil Mey Jemison maktabi , Illinoys shtatidagi Hazel Krestdagi boshlang'ich davlat maktabi[45]
  • 2007 Bluford Drew Jemison STEM Academy, Baltimordagi davlat charter maktabi, Merilend [46] (2013 yilda yopilgan)[47]
  • 2010 Bluford Drew Jemison STEM Academy West , Merilend shtatining Baltimor shahridagi o'rta maktab
  • 2013 Jemison o'rta maktabi, Huntsville, Alabama[48]

Faxriy doktorlik unvonlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • 1991-yil fan doktori, Uinston-Salem kolleji, Shimoliy Karolina[49]
  • 1991-yil fan doktori, Linkoln kolleji, Pensilvaniya[49]
  • 2000-yil Gumanitar fanlar doktori, Prinston universiteti[50]
  • 2005-yil fan doktori, Wilson kolleji, Shimoliy Karolina[51]
  • 2006-yil fan doktori, Dartmut kolleji [52]
  • 2007-yil muhandislik fanlari doktori, Harvey Mudd kolleji[53]
  • 2007-yil Rensselaer politexnika instituti muhandislik fanlari doktori[54]
  • 2008-yil Gumanitar fanlar doktori, DePaul universiteti[55][56]
  • 2009-yil NYU Politexnika instituti muhandislik fanlari doktori[57]
  • 2019-yl Insonparvarlik fanlari doktori, Florida janubiy kolleji[43]
  • Afro-amerikalik astronavtlar ro'yxati

Qo'shimcha o'qish

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Blue, Rose J. Mae Jemison: Out of this World, Millbrook Press, 2003 -ISBN 0-7613-2570-0
  • Burbi, Liza N. Mey Jemison: Birinchi afro-amerikalik ayol kosmonavt, The Rosen nashriyot guruhi, 1997 yil -ISBN 0-8239-5027-1
  • Kanizares, Syuzan. Mey Jemisonning sayohati, Sagebrush Education Resources, 1999 -ISBN 0-613-22577-5
  • Ceaser, Ebraska D. Mae C. Jemison: 1-qora ayol kosmonavt, New Day Press, 1992 yil.
  • Polette, Nensi. Mey Jemison, O'quv kutubxonasi nashriyoti, 2003 yil -ISBN 0-516-27783-9
  • Sakurai, Geyl. Mey Jemison: Koinot olimi, Sxolastik kutubxona nashriyoti, 1996 yil -ISBN 0-516-44194-9
  • Yannuzzi, Della A. Mey Jemison: Kosmik biografiya, Enslow Publishers, 1998 yil -ISBN 0-89490-813-8
  1. 1,0 1,1 1,2 Black Women in America, 2nd Hine: , Oxford: Oxford University Press, 2005 — 140–41-bet. ISBN 978-0195156775. OCLC 57506600. 
  2. 2,0 2,1 Cavallaro, Umberto. Women Spacefarers: Sixty Different Paths to Space (en). Springer, 2017 — 146-bet. ISBN 978-3-319-34048-7. 
  3. 3,0 3,1 Leary, Warren. „Woman in the News; A Determined Breaker of Boundaries – Mae Carol Jemison“. The New York Times (1992-yil 13-sentyabr). 2019-yil 27-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 14-sentyabr.
  4. Heise, Kenan. „Author Dorothy Jemison, 64, Mother of Astronaut“. Chicago Tribune (1993-yil 3-noyabr). Qaraldi: 2019-yil 13-may.
  5. „African American Lives . Profiles . Mae Jemison“. WNET. PBS. Qaraldi: 2019-yil 15-iyul.
  6. „Mae Jemison: First African-American Woman in Space“. Makers.com. AOL/PBS (1-dekabr). 2017-yil 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 1-mart.
  7. 7,0 7,1 7,2 „Mae C. Jemison“. Biography.com. 2015-yil 26-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 1-mart.
  8. Haynes, Karima A.. „Mae Jemison: coming in from outer space“. Ebony (1992-yil dekabr), s. 118, 120, 124. „Perhaps the most moving tribute came during a homecoming rally at Morgan Park High School, where Jemison graduated in 1973.“.
  9. Best, Leslie K.. A Heritage of Black Excellence in Chicago (en). Becslie Publisher, 2013 — 52-bet. ISBN 978-0-9745595-2-0. 
  10. 10,0 10,1 10,2 Frazer, Jendayi; Jemison, Mae C. (1993). „Advancing African Health Care through Space Technology: An Interview with Dr. Mae C. Jemison“. Africa Today. 40-jild, № 3. 70–71-bet. ISSN 0001-9887. JSTOR 4186922.
  11. Brozan, Nadine. „Chronicle: A memento of the Alvin Ailey dance company goes into space“. The New York Times (1992-yil 16-sentyabr), s. 4. 2019-yil 27-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 14-sentyabr.
  12. 12,0 12,1 Jemison. „Executive Life: The Boss; 'What was Space Like?'“ (2003-yil 2-fevral). 2019-yil 27-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 14-sentyabr.
  13. 13,0 13,1 Greene. „Dr. Mae C. Jemison: Astronaut and Visionary“. ThoughtCo. Dotdash (1956-yil 17-oktyabr). 2017-yil 12-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 14-sentyabr.
  14. Pike, John. „African-Americans in Space“. Dateline. Voice of America (2003-yil 24-fevral). 2011-yil 28-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 14-sentyabr. „I was in the first class of astronauts selected after the Challenger accident back in 1986, ... [I] actually worked the launch of the first flight after the Challenger accident.“.
  15. „Astronaut Stresses Establishing Goals“. Longview News-Journal. Associated Press (1987-yil 28-iyul). Qaraldi: 2019-yil 26-may.
  16. „Best Catches“. Southern Illinoisan (1989-yil 28-fevral). Qaraldi: 2019-yil 26-may.
  17. 17,0 17,1 17,2 Black women in America, Hine, Darlene Clark., 2nd, Oxford: Oxford University Press, 2005 — 141-bet. ISBN 0-19-515677-3. OCLC 57506600. 
  18. „African-American Women Astronauts Making their Mark in Space Exploration“ (en-US). Rediscovering Black History (2016-yil 15-mart). 2017-yil 11-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 11-sentyabr.
  19. Smith. „Mae Jemison, First African American Woman in Space“. NASA (2019-yil 26-fevral). Qaraldi: 2019-yil 3-iyun.
  20. Creighton. „Mae Jemison: The First African American Woman in Space and First Real Astronaut on Star Trek“ (en). Futurism (2015-yil 21-dekabr). Qaraldi: 2019-yil 3-iyun.
  21. Jones. „No Fear of Flying Here: 12 Women Aviators to Celebrate“ (en-US). AAUW: Empowering Women Since 1881 (2014-yil 19-avgust). 2019-yil 9-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 9-may.
  22. Katz. „Shooting Star: Former Astronaut Mae Jemison Brings her Message Down to Earth“. Stanford Today (july–august 1996). 2011-yil 28-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 14-sentyabr.
  23. Shayler, David J.. Women in Space – Following Valentina (en). Springer Science & Business Media, 2005 — 261–63-bet. ISBN 978-1-85233-744-5. 
  24. Cowings, Patricia (Summer 2003). „NASA Contributes to Improving Health“. NASA Innovation. 11-jild, № 2. October 4, 2011da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: September 14, 2011.
  25. Lipp. „Former astronaut Mae Jemison shares her philosophy on education, technology and achieving success“. Graduating Engineer (1999-yil 29-sentyabr). 2009-yil 5-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 14-sentyabr.
  26. Zaleski, Jeff (March 19, 2001). „Find Where the Wind Goes (Book Review)“. Publishers Weekly. 248-jild, № 12. 101-bet.
  27. Isaacs, Kathleen (April 2001). „Find Where the Wind Goes (Book Review)“. School Library Journal. 47-jild, № 4. 162-bet.
  28. Ligamari, Joanne (November 2013). „A True Book – Dr. Mae Jemison and 100 Year Starship“. Library Media Connection. 32-jild, № 3. 93-bet.
  29. Lang. „Former astronaut Mae Jemison visits Cornell March 25–30 to give a lecture and meet with faculty, students and local officials“. Cornell Chronicle (2002-yil 12-mart). Qaraldi: 2019-yil 3-sentyabr.
  30. „Andrew D. White Professors-at-Large“. Program for Andrew D. White Professors-at-Large (2019).
  31. 31,0 31,1 31,2 31,3 31,4 31,5 Gubert, Betty Kaplan. Distinguished African Americans in Aviation and Space Science (en). Greenwood Publishing Group, 2002 — 176-bet. ISBN 978-1-57356-246-1. 
  32. Jemison. „Fast Facts“. Honorary Member. Gamma Sigma Sigma National Service Sorority, Inc.. 2014-yil 4-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 2-fevral.
  33. 33,0 33,1 33,2 33,3 Oakes, Elizabeth H.. Encyclopedia of World Scientists (en). Infobase Publishing, 2007 — 372-bet. ISBN 978-1-4381-1882-6. 
  34. „Mae C. Jemison“ (en). The Montgomery Fellows. Dartmouth College (2016-yil 28-dekabr). 2017-yil 12-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 11-sentyabr.
  35. „The 50 Most Beautiful People in the World“ (en-US). People.com (1993-yil 3-may). 2017-yil 12-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 11-sentyabr.
  36. Asante, Molefi Kete (2002). 100 Greatest African Americans: A Biographical Encyclopedia. Amherst, New York. Prometheus Books. ISBN 1-57392-963-8.
  37. „Mae Jemison“ (en). Texas Women's Hall of Fame. Texas Woman's University. 2017-yil 12-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 11-sentyabr.
  38. „NOW's First Annual Intrepid Awards Gala: Dr. Mae C. Jemison“. National Organization for Women (2003-yil 10-iyul). 2014-yil 18-martda asl nusxadan arxivlangan.
  39. „Mae Carol Jemison“. International Space Hall of Fame. New Mexico Museum of Space History. 2017-yil 15-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 11-sentyabr.
  40. „X-Prize Group Founder to Speak at Induction“. El Paso Times (2004-yil 17-oktyabr), s. 59.
  41. „The Rachel Carson Award Honorees“ (en). Audubon (2016-yil 23-fevral). 2016-yil 10-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 11-sentyabr.
  42. Leonard, Suzy Fleming. „Aldrin Foundation Raises Money for Space Education“. Pensacola News Journal (2017-yil 16-iyul), s. A2. 2017-yil 12-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 11-sentyabr.
  43. 43,0 43,1 Jemison, Mae. „Honorary Chancellor Named at 2019 Founders Day Convocation“. Florida Southern News Center (2019-yil 15-mart). Qaraldi: 2019-yil 18-mart.[sayt ishlamaydi]
  44. „Doctor Mae C. Jemison to Receive 2021 Sylvanus Thayer Award“. West Point Association of Graduates.
  45. „Mae Jemison School / Homepage“ (en). Prairie Hills School District. 2017-yil 12-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 11-sentyabr.
  46. „About Our School / The BDJ Way: School History“ (en). Bluford Drew Jemison STEM Academy. 2017-yil 12-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 11-sentyabr.
  47. Green, Erica L.. „City school board approves three new charters“. The Baltimore Sun (2013-yil 11-iyun). 2019-yil 21-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 20-fevral.
  48. Bonvillian, Crystal. „Jemison High School, McNair Junior High construction soon to be underway“ (en-US). AL.com (2015-yil 27-yanvar). 2017-yil 12-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 11-sentyabr.
  49. 49,0 49,1 Lyndon B. Johnson Space Center. „Mae C. Jemison“. Biographical Data. NASA (1993-yil mart). 2021-yil 7-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 7-may.
  50. „Commencements; Remember Ethics, Graduates Are Told“ (en-US). The New York Times (2000-yil 31-may). Qaraldi: 2019-yil 10-may.
  51. Jessee, Willa. „Kids join moms in graduation line“. The Sentinel (2005-yil 23-may). 2012-yil 29-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 2-fevral.
  52. „Worthy of note: Honors, awards, appointments, etc.“. Dartmouth Medicine (summer 2006). 2011-yil 19-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
  53. „HMC Honors Grads at 49th Commencement“. hmc.edu. Harvey Mudd College. 2016-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 26-dekabr.
  54. „Honorary degrees bestowed upon distinguished guests“. Rensselaer Polytechnic Institute (2007-yil 19-may). 2011-yil 20-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
  55. „Class Notes“. DePaul Magazine. 1-jild, № 412020. Fall 2017. 37-bet.
  56. „DePaul to Welcome Array of Luminaries at 2008 Commencements“. DePaul University (2008-yil 13-iyun). Qaraldi: 2019-yil 10-may.
  57. „Entrepreneur and Astronaut Mae Jemison To Receive Honorary Degree at Rensselaer“ (en). RPI News (2007-yil 1-may). 2015-yil 10-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 11-sentyabr.
  58. Morgan, Robin. Library Resource Finder: Table of Contents for: Sisterhood is forever : the women's anth, 2003. ISBN 978-0743466271. Qaraldi: 2015-yil 15-oktyabr.