Muhammad Ziyavuddin Ahmad Shakeb
| Muhammad Ziyavuddin Ahmad Shakeb | |
|---|---|
.jpg) | |
| Tavalludi |
21-oktyabr 1933-yil |
| Vafoti |
2021-yil 20-yanvar, (87 yosh) London |
| Kasbi | Fors va Urdu tillari adabiyotchisi |
| Unvoni | 1983-yildan Qirollik Osiyo jamiyati a'zosi |
| Mukofotlari | Navob Fayzulloh Xon mukofoti |
Muhammad Ziyavuddin Ahmad Shakeb (MZA Shakeb) (21-oktyabr 1933-yil – 20-yanvar 2021-yil) tarixchi, sanʼatkor, tasavvuf ilmi olmi, urdu va fors adabiyotshunosi[1].
Hayoti
[tahrir | manbasini tahrirlash]1933-yil 21-oktyabrda tugʻilgan Shakeb Haydarobod va Avrangobodda oʻsgan. Usmoniya universitetida siyosiy fanlar boʻyicha bakalavr va 1956-yilda Aligarh musulmon universitetida magistrlik darajasini olgan. 1976-yilda Dekan kollejida Golkondaning Eron bilan aloqalari boʻyicha doktorlik dissertatsiyasini himoya qilgan.
Faoliyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Shakeb Vasanth Kumar Bava bilan birgalikda Haydarobod shaharsozlik boshqarmasi deb nomlangan birinchi Haydarobod shaharsozlik boshqarmasini tuzgan[2]. 1962-yilda Haydaroboddagi Andxra-Pradesh davlat arxiviga arxivchi lavozimiga tayinlangan[2]. Bu yerda u Boburiy yozuvlar xonasini tuzadi. Uning nashrlari orasida Boburiy arxivlari I jild: Shoh Jahon hukmronligiga tegishli hujjatlarning tavsifiy katalogi maʼmuriy hujjatlarni hind-fors tilida oʻqishni oʻrganmoqchi boʻlganlar uchun asosiy qoʻllanma boʻlib qolmoqda. U Britaniya kutubxonasi, Andxra-Pradesh davlat arxivlari va boshqa omborlar, universitetlar va auksion uylari uchun koʻplab nashrlar yozishni davom ettirgan.
1980-yildan 1987-yilgacha Shakeb London universiteti Sharq va Afrika tadqiqotlari maktabining hindologiya boʻlimida hind tarixi va hind-islom sanʼati va madaniyati tarixidan dars bergan.[3] Keyinchalik u 30 yil davomida Kristisning islom va hind sanʼati boʻlimida maslahatchi boʻlib, fors va arab qoʻlyozmalari boʻyicha yetakchi mutaxassis sifatida ishlagan[3].
Shuningdek, u hind-fors qoʻlyozmalari va Boburiy hujjatlari ustida ishlashni davom ettirgan va 1990-yilda 1527—1757-yillardagi Batala Boburiy hujjatlari toʻplami kabi Britaniya kutubxonasidagi qoʻlyozmalarni kataloglashtirgan. Bu vaqt davomida u Boburiy tarixi, dekanshunoslik, urdu va fors adabiyoti sohalarida koʻplab doktorlik tadqiqotchilariga rahbarlik qilgan.
Shakeb 1998-yilgacha Middlesex universitetida urdu oʻqituvchilarini tayyorlash boʻyicha direktor boʻlgan.
Shuningdek, u Mavlano Azad Milliy urdu universitetida Xorun Xon Shervoniy Dekan tadqiqotlari markazini tashkil etishda muhim rol oʻynagan va markazning birinchi maslahat kengashi aʼzosi boʻlgan. U kashshof hisoblangan va Dekan tadqiqotlarining asoslarini yaratishga yordam bergan.
Shakeb Hindiston yarimoroli va Forsdan kelgan turli shoirlar haqida oʻrgangan, kitoblar yozgan. Bedil, Amir Xusrav, Iqbol, Mirzo Gʻolib va Rumiy haqida konferensiyalar tashkil qilgan va nutq soʻzlagan.
Vafoti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Shakeb 2021-yil 20-yanvarda 87 yoshida Londonda vafot etgan. Uning turmush oʻrtogʻi Farhat Ahmad, ikki qizi, bir oʻgʻli va toʻqqiz nevarasi boʻlgan[4].
Mukofotlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Navob Fayzulloh Xon mukofoti 2016-2017 tarix yoʻnalishi boʻyicha Rampur Raza kutubxonasiga berilgan[5]
- 2012-yildan 2015-yilgacha Haydaroboddagi Mavlono Azad Milliy urdu universitetida HK Shervani Dekan tadqiqotlari markazi maslahat qoʻmitasi aʼzosi[6]
- 1983-yilda Qirollik Osiyo jamiyati aʼzosi[7]
Tanlangan nashrlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Golkondaning Eron bilan aloqalari 1518—1687-yillar: Diplomatiya, gʻoyalar va tijorat gʻoyalari[8] (Yangi Dehli: Primus Books, 2017)
- Boburiy arxivlari: Shoh Jahon (1628-1658) davriga oid hujjatlarning tavsifiy katalogi, 1-jild. Durbar qogʻozlari va turli xil kamyob hujjatlar[9] (Andxra Pradesh: Davlat arxivi, 1977)
- Boburiy hujjatlarining Batala toʻplamining tavsifiy katalogi, eramizning 1527—1757-yillari. (Birlashgan Qirollik: Britaniya kutubxonasi, 1990)[10]
- Arcot va Barodadan forscha harflarning tavsifiy katalogi[11] (Birlashgan Qirollik: Hindiston Office Library and Records, Britaniya kutubxonasi, 1982).
- Gʻolib va Zukko, (Yangi Dehli; Gʻolib akademiyasi, 1974)[12]
- Gʻolib Haydarobodda[13] (Haydarobod, Adami Trust, 1969)
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Sufi intellectual Zia Shakeb will be missed in India and abroad“ (2021-yil 26-yanvar).
- ↑ 2,0 2,1 „Zia Shakeb is no more; he was a renowned litterateur, historian and authority on art - NewsDeal“. 2021-yil 20-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 4-sentyabr.
- ↑ 3,0 3,1 „'Deccani roots truly secular' | Hyderabad News - Times of India“. The Times of India.
- ↑ Ahmed. „Ziauddin Shakeb obituary“. The Guardian (2021-yil 7-mart).
- ↑ „Annual report“. www.indiaculture.nic.in (2018). Qaraldi: 2021-yil 31-mart.
- ↑ „centre for deccan studies - Maulana Azad National Urdu University“. yumpu.com.
- ↑ „List of Fellows“. Journal of the Royal Asiatic Society. 117-jild, № 2. April 30, 1985. 1–38-bet. doi:10.1017/S0035869X00139024.
- ↑ Dayal, Subah. „"Introduction" to Relations of Golkonda with Iran, 1518 - 1687 by M.Z.A. Shakeb“.
{{cite magazine}}: Cite magazine requires|magazine=(yordam) - ↑ Mughal archives: a descriptive catalogue of the documents pertaining to the reign of Shah Jahan, 1628-1658. State Archives, Govt. of Andhra Pradesh, February 9, 1977.
- ↑ A descriptive catalogue of the Batala collection of Mughal documents, 1527-1757 AD. British Library, February 10, 1990.
- ↑ „Notes: A descriptive catalogue of Persian letters from Arcot and Baroda“. library.soas.ac.uk. 2022-yil 4-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 4-sentyabr.
- ↑ „Ghalib Aur Zuka by Ziyauddin Ahmad Shakeb“. Rekhta.
- ↑ „Ghalib Aur Hyderabad“ (1969-yil 9-fevral).