Kontent qismiga oʻtish

Nazareno Strampelli

Vikipediya, erkin ensiklopediya
Italiyalik agronom va genetik olim Nazareno Strampelli (1866-1942) byustining fotosurati.

Nazareno Strampelli (1866-yil 29-may, Kastelraimondo, Italiya - 1942 -yil 23 -yanvar) italiyalik agronom va oʻsimlikshunos edi. U 1960-yillarning oxirlarida Yashil inqilob sifatida tanilgan voqeaning peshvosi edi. Strampelli ishi Italiyaga non bug'doyi ishlab chiqarishda deyarli o'zini-o'zi ta'minlashga imkon berdi, bu Italiyaning hozirgi aholisi va iste'mol usullariga nisbatan, 19-asr boshidagi o'rtacha hosildorlik 1,0 t / ga dan taxminan 1,5 t gacha ko'tarildi. 1930-yillarda, bugʻdoyni duragaylash yoʻli bilan yuqori hosilli navlarga aylantirildi.

Dastlabki yillari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Piza universitetida qishloq xo'jaligini tugatgandan so'ng, u Kamerino universitetida va Reggio Kalabriyada bir necha yil dars berdi.

1900-yilda Kamerinoda bo'lganida, u bug'doyni duragaylash bo'yicha o'z tadqiqotini boshladi, garchi u Gregor Mendelning bir vaqtning o'zida ishlaganidan bexabar edi. 1903-yilda u Rieti qishloq xo'jaligi boshlig'i edi, u yerda bug'doy navlarini kesishda davom etdi va bir necha yil ichida yangi yuqori samarali gibrid kombinatsiyalarni ishlab chiqdi. 1907- yildan “Bugʻdoy tajriba stansiyasi”ga rahbarlik qilgan.

Uning bug'doy etishtirish dasturlari poya hajmini kamaytirish orqali o'sish fazasini qisqartirishga va kasalliklarga chidamliligini oshirishga erishdi. Strampellining eng yaxshi ko'rsatkichlari Gregorio Mendel, Luidjia, Varrone, undan keyin Villagloriya, Ardito (mahalliy bug'doyni yaponiyalik Akagomugi bilan kesishish natijasi), Mentana, Edda, Balilla va Fanfulla kabi kichik o'lchamli va yuqori pishiriladigan navlar deb nomlandi. Oʻqish natijalarini ommalashtirish maqsadida Rietida fermerlar uyushmasini tuzdi.

1919-yilda Rimda boshoqli ekinlar bo'yicha milliy institut tashkil etildi va Strampelli direktor etib tayinlandi. 1925-yildan boshlab u Italiyaning oziq-ovqat xavfsizligi va o'zini o'zi ta'minlashga qaratilgan bug'doy yetishtirish va hosildorlikni oshirishni qo'llab-quvvatlovchi yirik milliy dastur - La battaglia del grano uchun mas'ul edi. 1929-yilda u ilmiy yutuqlari uchun Qirollik senatorligiga nomzod qilib ko'rsatilgan.

Yakuniy yillari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

O'zining so'nggi yillarida u bug'doyning uchta yangi yuqori mahsuldor va kichik o'lchamli navlarini yaratdi: S. Pastore, Velino va Turano . Mentana navi Meksikaning Sonora shahrida eksport qilinib, yetishtirildi va yangi avlod yuqori hosildor, kichik hajmdagi bug‘doy navlarining manbai bo‘ldi. Vitsensa shtatining Lonigo shahridagi Istituto Sperimentale di Genetica "Nazareno Strampelli" uning nomi bilan atalgan.

  • Tito Vezio Zapparoli
  • Jirolamo Karuso
  • Viaggio nella genetika di Nazareno Strampelli, Serxio Salvi
  • Nazareno Strampelli va Serxio Salvining ilmiy ishlari

Tashqi adabiyotlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]