Nurmuxan Janturin
Nurmuxan Janturin | |
---|---|
Tugʻilgan sanasi | 22-aprel 1928-yil |
Tugʻilgan joyi | Коndаurоvо (hozirgi Махаmbet tumani Аtirau viloyati Qozog‘iston) |
Vafot sanasi | 2-may 1990-yil (62 yosh) |
Vafot joyi | Olmaota, Qozog‘iston SSR |
Fuqaroligi | SSSR |
Kasbi | aktyor rejissyor |
Faoliyat yillari | 1948—1990 |
Teatr | M. O. Auezov nomidagi Qozoq davlat akademik drama teatri |
Mukofotlari | |
IMDb | ID ID 0955480 |
Nurmuxan Seytaxmetovich Janturin (qozoqcha: Нұрмұхан Сейтахметұлы Жантөрин; 22.04.1928, Maxambet tumani, Guryev viloyati — 2.5.1990, Olmaota) — qozoq sovet teatr va kino aktyori, kinorejissyor, Qozogʻiston SSR xalq artisti (1966).
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Nurmuxon Janturin 1928-yil 22-aprelda Qozog‘istonning hozirgi Atirau viloyatining Kondaurovo qishlog‘ida tug‘ilgan. Urush yillarida 14 yoshidan Guryev neft razvedkasida operator yordamchisi bo‘lib ishlagan. 1950-yilda Olmaota kino maktabini, 1952-yilda A. N. Ostrovskiy nomidagi Toshkent teatr va rassomlik institutining aktyorlik fakultetini tamomlagan. 1952-1967-yillarda Muxtor Auezov nomidagi qozoq akademik drama teatrida aktyor boʻlib ishlagan; 1988-yilda teatrga qaytgan. 1948-yildan filmlarda ham rol o‘ynay boshlagan[1][2][3]; 1967-yildan 1988-yilgacha ,,Qozoqfilm" kinostudiyasida ishlagan.
Teatrdagi eng mashhur rollari: Choʻqon Valixonov (S.Muqonovning shu nomli spektakli), Kodar („Qozi Ko‘rpesh — Bayan sulu“ G.Musrepov), Kebek va Sirim („Enlik-Kebek“ va „Qorako‘z“, M. Auezov), Arman („Bir daraxt o‘rmon emas“- A. Tojiboev), Kaben („O‘chmas olov“-Z. Kabdulov), Sanjan („Kulgili komediya“- A. Taraziy), Doktor („Unutilganlar“ — N.Hikmet), Sintaro („Ayol taqdiri“-M. Kaoru), Molyer („Muqaddasning qabili“ — M. A. Bulgakov), shuningdek, Shekspirning „Otello“ va „Makbet“ asaridagi Yago va Makbet (bu teatrdagi oxirgi roli) S. Seyfullin nomidagi Qarag‘anda viloyat qozoq drama teatri).
Kinodagi birinchi roli „Alitet tog‘larga boradi“ filmidagi Chukchi bola Tumatuge bo‘lgan (T. Z. Semushkin romani asosida, 1950). Boshqa mashhur rollari: Kerim („Dasht qizi“, 1954), Jo‘mart („Saltanat“, 1955), Aljanov („Irtishning yovvoyi qirg‘og‘ida“, 1959), Abakir („Issiqlik“, 1962), Tagay („Jo‘ra“, 1964), Tanabay („Yugurish“, 1968), Ablayxonov („Atamanning oxiri“, 1970), Qurmangazi („Qurmangazi“, 1974) va boshqalar. „Uning vaqti keladi“ (1957, rej. M.Begalin) filmida ilk bor kinoda Choʻqon Valixonov obrazini yaratgan. Butunittifoq „Yulduz turkumi-90“ festivalida „Sulton Beybars“ filmidagi bosh rol uchun Janturin (Nonna Mordyukova bilan birgalikda) „Aktyorlik sanʼatiga qo‘shgan alohida hissasi uchun“ nominatsiyasida mukofotga sazovor bo‘lgan.
Teatrdagi ijodi
[tahrir | manbasini tahrirlash]M. O. Auezov nomidagi Qozoq davlat akademik drama teatri:
- 1952-yil — Gullagan yer
- 1953-yil — Qozi Ko‘rpesh
- 1953-yil — Ipak so‘zana
- 1954-yil — Tongdagi sevgi
- 1954-yil — Ayyor bezak
- 1955-yil — Farhod va Shirin
- 1955-yil — Amangeldi
- 1955-yil — hasad
- 1956-yil — Cho‘qon Valixonov
- 1957-yil — Enlik-Kebek
- 1958-yil — Bitta daraxt o‘rmon emas
- 1959-yil — Nima qilgan bo‘lardingiz?
- 1960-yil — davr shunday boshlandi
- 1961-yil — Saule
- 1962-yil — To‘rtinchi
- 1962-yil — Abay
- 1962-yil — Sen mening xohlagan qo‘shig‘imsan
- 1963-yil — Qorag‘oz
- 1963-yil — Hamfikr odamlar
- 1964-yil — Ona dala
- 1964-yil — Otello
- 1964-yil — Kichik fojialar
- 1965-yil — Unutilgan
- 1966-yil — Ayol taqdiri
- 1967-yil — Kulgili komediya
- 1980, 1988 — Muqaddas Kabal (Molyer)
- 1980, 1988 — Alvido, bo‘ri it!
Teatrdagi rejissyorlik ishi
- 1961-yil — Nikoh
Filmografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Aktyor sifatida
[tahrir | manbasini tahrirlash]- 1948-yil — Alitet tog‘larga boradi — Tumatuge
- 1952-yil — Jambul — Murat (titrda yo‘q)
- 1954-yil — Cho‘l qizi — Kerim
- 1954-yil — Sevgi haqida sheʼr — Kodar
- 1955-yil — Birinchi eshelon — Qurbonov
- 1955-yil — Saltanat — Jo‘mart
- 1957-yil — Uning zamoni keladi — Cho‘qon Valixonov, sayohatchi va pedagog
- 1958-yil — Biz Semirechyadanmiz — Dosov
- 1958-yil — Shkval — Daribayev
- 1959-yil — Irtishning yovvoyi qirg‘og‘ida — Aljanov
- 1959-yil — Bir kecha — Shaltay Demesinov
- 1961-yil — Qotishma — Beken Asanov
- 1962-yil — Issiqlik — Abakir Jo‘rayev, dublyaj Nikolay Grabbe
- 1964-yil — Jo‘ra — Tagay
- 1964-yil — Arqonda yuruvchilar — mohir
- 1965-yil — Eng itoatkor — Toshimov
- 1965-yil — Har kimning o‘z yo‘li bor — Mambet. Efim Kopelyan qayta o‘ynagan
- 1965-yil — Chinara tosh ustida — Ilyos
- 1968-yil — Peyserning yugurishi — Tanabay
- 1968-yil — Ming chaqirim yo‘l — Sardarbek
- 1970-yil — O‘sha kunlarda — Sarimulda
- 1970-yil — Ishonch — Kukolnikov
- 1970-yil — Oq maydon — epizod
- 1970-yil — Atamanning oxiri — Ablayxanov, Oq gvardiya polkovnigi
- 1970-yil — Favqulodda komissar — Salim Qo‘rboshi
- 1971-yil — Boshqa tomondan tinglang — Kamatsubara, yapon generali
- 1971-yil — Ko‘chmanchilar fronti — Lopsan Chamza
- 1972-yil — Yettinchi o‘q — Qo‘rboshi
- 1973-yil — Tog‘lar oppoq bo‘lgan joyda … — Mirzagali
- 1974-yil — Qurmangazi — Qurmangazi
- 1974-yil — Qaldirg‘ochlar bahorda keladi (film almanax) — Aydar-aka, haydovchi
- 1974-yil — Tezliklarda — Mukan
- 1974-yil — Cho‘l gulzorlari
- 1975-yil — Arman
— Chordon
- 1975-yil — Burgut raqsi — Chorbaa bobosi
- 1975-yil — Tanlov — Ali
- 1975-yil — Suyukli - ota
- 1976-yil — medalning uchinchi tomoni — Gapparov
- 1976-yil — Uchinchi kursdagi sevgim
- 1977-yil — Orzu — Choron
- 1978-yil — O‘roqchilar — Keldenov
- 1978-yil — Qora tog‘lar xazinasi — Zatayev
- 1978-yil — Ehtiyot bo‘ling, Gaz!
- 1978-yil — Bo‘rining izi — Toko
- 1979-yil — Hal qiluvchi jang — Aljanning otasi
- 1979-yil — Chempionlar —
- 1980-yil — Mulohaza yuritish uchun bir oy — Aktayev
- 1980-yil — Haydovchi — inspektor
- 1980-yil — Jiringlash vaqti keldi — Sulaymon
- 1981-yil — Viloyat romantikasi — o‘yinchi
- 1982-yil — General buvi \ Suyunchi — Mergenbay
- 1982-yil — Oq shaman — Rirka
- 1982-yil — Sapara qudug‘i — Arin-og‘a
- 1982-yil — Motamdagi go‘zallik — Podachi Bulat
- 1982-yil — Ornament — kotib
- 1982-yil — Qadrdon dashtlar — Sulton
- 1982-yil — Bolalikning sho‘r daryosi — Zeynulla ota
- 1983-yil — Yengilmas — Ustos Juma, dublyor Nikolay Grabbe
- 1983-yil — Ovchi — Chol
- 1984-yil — Olovli yo‘llar — Buzrukboy
- 1984-yil — Qo‘rquv, dushman, to‘qqizinchi o‘g‘il — Tasbol
- 1985-yil — Shonay bobo uchun marafon — Oqsoqol
- 1985-yil — O‘zingizdan boshlang — Bayzakov
- 1986-yil — Yashash vaqti — Rassom
- 1986-yil — Oltin ayol — Evdya
- 1987-yil — Daniel — Galisiya shahzodasi — Batu
- 1987-yil — Amulanga — Mergen bobo, cho‘pon
- 1988-yil — Janob de Molyer hayoti — Molyer
- 1988-yil — Orzu va umidlarning g‘alati dunyosi — samoviy idora rahbari
- 1989-yil — Barxon — Asqar
- 1989-yil — Darxan — Darxan
- 1989-yil — Sulton Baybars — Baybars Sulton
- 1991-yil — Kaipning so‘nggi sayohati -
- 1991-yil — Surjekey — o‘lim farishtasi — Paxreddin
Rejissyor sifatida
[tahrir | manbasini tahrirlash]- 1972-yil — O‘rmon balladasi (Choi Guk In bilan birgalikda)
- 1976-yil — medalning uchinchi tomoni (N. Jaykanov bilan birga)
- 1978-yil — Qora tog‘lar xazinasi
Mukofotlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Qozogʻiston SSRda xizmat koʻrsatgan artist (1959)
- Qozogʻiston SSR xalq artisti (1966)
- Qozog‘iston SSR Davlat mukofoti
- Mehnat Qizil Bayroq ordeni (ikki marta, birinchi mukofot 01.03.1959)
- Xalqlar doʻstligi ordeni (05.10.1988)
- Medallar
Xotira
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Atirau shahridagi Nurmuxan Janturin nomidagi Atirau viloyat filarmoniyasi
- Aqtau shahridagi Nurmuxon Janturin nomidagi viloyat musiqali drama teatri
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Ангел смерти Нурмухана Жантурина“. express-k. 2015-yil 14-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15 марта 2015.
- ↑ „Жантурин Нурмухан Сейтахметович“. almatykala.info. 2015-yil 14-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15 марта 2015.
- ↑ „Талант, не терпевший пут“. caravan.kz. 2015-yil 14-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15 марта 2015.