Nyagan

Nyagan
Nyagan
	Coat of arms of Nyagan; Gerb
	62°8′0″N 65°23′0″E / 62.13333°N 65.38333°E
Mamlakat	Rossiya Federatsiyasi
{{{mintaqa_turi}}}	Tyumen viloyati
Hukumat
• mer	Yamashev Ivan Petrovich
Asos solingan	XIX
Ilk eslatilishi	1926yil
Avvalgi nomlari	Nyax
Qachondan beri	1985
Rasmiy til(lar)i	Rus tili
Telefon kodi	+7 346 72
Pochta indeks(lar)i	628181.628189.628187.628183.
Avtomobil kodi	86
	[[File:\|290px\|Nyagan xaritada]] Nyagan

Nyagan — Rossiyaning Xanti-Mansilar muxtor okrugidagi shahar. Sverdlovsk temir yoʻlining Serov — Ivdel — Priobye yoʻlida joylashgan boʻlib, janubda Xanti-Mansiysk, Tobolsk va Tyumen bilan, janubi-gʻarbiy yoʻnalishda Serov va Yekaterinburg shaharlari hamda shimoliy yoʻnalishda Priobye qishlogʻi bilan avtomobil yoʻllari bilan bogʻlangan.

Shuningdek, noyabrdan fevralgacha boʻlgan davrda Nyagandan qishki yoʻllar orqali Oktyabrskoye qishlogʻiga, Beloyarskiy, Beryozovo shaharlari hamda Xanti-Mansilar muxtor okrugining shimolidagi boshqa aholi punktlariga borish mumkin.

Shaharning aholisi 63034 kishidan iborat^[1]. Nyagan tuman ahamiyatiga ega shahar. Shuningdek, okrug ahamiyatiga ega shahar maqomiga ham ega^[2]. Mahalliy oʻzini-oʻzi boshqarish doirasida Nyagan yagona aholi punktidir, yaʼni boshqa aholi punktlari bilan birlashtirilmagan.

Shahar 1965-yilda Nyax qishlogʻi sifatida tuzilgan. (Xantichada nex, nyoh, neuh, neuh „ochiq joydan oqib oʻtadigan kichik daryo“ degan maʼnoga ega). 1985-yilda unga shahar maqomi berilgan hamda unga eng yaqin joylashgan Nyagan stantsiyasi nomi bilan atala boshlagan. Stansiya nomi esa, oʻz navbatida „Nyagynegan“ daryosi nomidan olingan boʻlib, „yegan“ soʻzi „katta daryo“ degan maʼnoga ega^[3].

Tarixi

Birinchi koʻchmanchilar bu joylarda 1930-yillarda paydo boʻlgan. Biroq, Nyagan uylari 19-asr oxiridagi matnlarda ham tilga olingan. Ular 1926-yilgi aholini roʻyxatga olishda ham topilgan.

1954-yilda Nyagan-Yugan daryosida (hozirgi Staraya Nyagan) yogʻoch ishlab chiqaruvchi qishloq tashkil etildi. Yogʻoch kesish hajmi oʻsib, 1965-yilda uning yaqinida Nyax qishlogʻi tashkil etildi.

1966-yil 1-oktyabrda Nyagan yogʻoch sanoati korxonasi tashkil topdi.

1967-yilda qishloqqa temir yoʻl olib kelindi, u orqali birinchi bitta vagonli poyezd oʻtdi. Viloyat ijroiya qoʻmitasi qarori bilan Nyaxin qishloq kengashi tuzildi.

1978-yilda Krasnoleninsk neft va gaz qidiruv ekspeditsiyasi (KNGRE) tuzildi va tez orada sanoat nefti topildi. Dastlab, neft va gaz qazib olish „KrasnoleninskNefteGaz“ assotsiatsiyasi tomonidan amalga oshirildi, u Kondpetroleum OAOga aylandi. 1999-yildan beri ishlab chiqarish TNK-Nyagan OAJ tomonidan amalga oshirilmoqda, 2014-yilda RN-Nyaganneftegaz OAJ deb oʻzgartirildi. 2004-yilda ishlab chiqarish hajmi 4,5 million tonna neftni tashkil etdi. 2006-yilda neft hajmi olti million tonnaga teng edi.

1985-yil 15-avgustda Nyax qishlogʻiga Nyagan nomi bilan shahar maqomi berildi.

Shahar tashkil etuvchi korxona — " RN-Nyaganneftegaz " OAJ (2013-yilgacha „TNK-BP“ OAJ), „Rosneft“ neft kompaniyasiga tegishli.

Iqlimi

Nyagan shahri Uzoq Shimol mintaqalari bilan tenglashtirilgan.

Shahar iqlimi kontinental, qishi uzoq sovuq va yozi qisqa issiq.

Oʻrtacha yillik havo harorati −1,4 °C
Nisbiy namlik — 75,0 %
Shamolning oʻrtacha tezligi — 3,0 m/s
Yillik oʻrtacha yogʻin miqdori −535 mm.

Mashhurlar

Sharapova, Mariya Yurievna — rossiyalik tennischi. U 1987-yil 19-aprelda Nyagan shahrida tugʻilgan.
Domracheva, Darya Vladimirovna— belaruslik biatlonchi, ikki karra jahon chempioni (2012 va 2013), 2014- va 2018-yillarda toʻrt karra Olimpiya chempioni. U 1990-yildan 2003-yilgacha shaharda yashagan.
„Kefir“ — KVN Oliy ligasida oʻynagan jamoa.
Alipxanov Batirxan Umarovich — rossiyalik sportchi, universal jang boʻyicha jahon chempionatining ikki karra gʻolibi (2013—2014), turli sport turlari (qoʻl jangi, universal jang, sambo) boʻyicha Rossiya chempionatlari gʻolibi.
Sorokin, Sergey Anatolyevich — rossiyalik professional bokschi va kikbokschi, super engil (engil oʻrta vazn) vazn toifasida ishtirok etadi. Sport ustasi. 2008-yilning mart oyida u qozogʻistonlik bokschi Kanat Kartenbaevni magʻlub etib, engil vazn toifasida WBC yoʻnalishi boʻyicha chempion boʻldi.