Kontent qismiga oʻtish

Oʻpkaning gigant hujayrali karsinomasi (GCCL)

Vikipediya, erkin ensiklopediya

Oʻpkaning gigant hujayrali karsinomasi (GCCL) – katta hujayrali oʻpka karsinomasining kam uchraydigan gistologik shakli boʻlib, anʼanaviy ravishda kichik hujayrali boʻlmagan oʻpka karsinomalari (NSCLC) ichida tasvirlanib berilgan, ajratilmagan oʻpka saratonining kichik turi hisoblanadi.

Ushbu oʻlimga olib keladigan xavfli oʻsimtaning oʻziga xos xususiyati uning gʻalati va juda pleomorf boʻlgan juda katta hujayralarining yorugʻlik mikroskopik koʻrinishidir va koʻpincha hujayradan kelib chiqadigan bir nechta ulkan, notoʻgʻri, pleomorf yadrolarni („sinsitiyani“) hujayralar termoyadroviy natijasida oʻz ichiga oladi.

Oʻpka saratoni adabiyotida koʻp miqdordagi malign gigant hujayralarni oʻz ichiga olgan gistologik aralash oʻsmalarni yaʼni oʻsimtalarni „gigant hujayrali karsinoma“ deb atash keng tarqalgan boʻlsada, texnik jihatdan „gigant hujayrali karsinoma“ tashxisi faqat malign gigantni oʻz ichiga olgan neoplazmalar bilan cheklanishi kerak boʻladi, chunki hujayralar yaʼni „sof“ gigant hujayrali karsinoma boʻladi[1].

Tasniflashi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bir necha oʻn yillar davomida birlamchi oʻpka saratoni davolash va tadqiqot maqsadlarida doimiy ravishda dixotomik tarzda kichik hujayrali oʻpka karsinomalari (SCLCs) va kichik hujayrali boʻlmagan oʻpka karsinomalari (NSCLCs) ga tasniflangan boʻlib, ular hozirda aniq eskirgan. Yangi paradigma oʻpka saratoni malign neoplazmalarning katta va oʻta heterojen oilasi ekanligini tan oladiManba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name, 50 dan ortiq turli gistologik variantlar Jahon sogʻliqni saqlash tashkiloti tiplash tizimining 4-chi (2004-yilda) qayta koʻrib chiqilishiga kiritilgan, eng keng tarqalgan oʻpka saratoni tasnifi esa sxemada berilgan(„VOZ-2004“-yilda)Manba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name. Ushbu variantlar turli xil genetik, biologik va klinik xususiyatlarga ega ekanligi, shu jumladan davolash rejimlariga prognozlar va javoblar, shuning uchun oʻpka saratonini toʻgʻri va izchil gistologik tasniflash optimal davolash strategiyalarini tasdiqlash va amalga oshirish uchun zarur boʻlgani sababli tobora koʻproq qadrlanib kelinmoqda[2][3].

Oʻpka saratonining taxminan 1 % li sarkomalar, jinsiy hujayrali oʻsimtalar va gematopoetik oʻsmalar, oʻpka saratonining 99 % esa karsinoma hisoblanadi. Karsinomalar haqida nmaligini aytadigan bolsak, epiteliy toʻqimalarining arxitekturasi va/yoki molekulyar xususiyatlariga ega boʻlgan va embrion endodermadan kelib chiqqan transformatsiyalangan, gʻayritabiiy hujayralardan tashkil topgan oʻsimtalardirManba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name. JSST-2004 tasnifida oʻpka karsinomalarining sakkizta asosiy taksoni tan olingan: ular esa quyidagilarManba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name:

  1. Kichik hujayrali karsinoma;
  2. Skuamoz hujayrali karsinoma;
  3. Adenokarsinoma;
  4. Katta hujayrali karsinoma;
  5. Adenoskuamoz karsinoma;
  6. Sarkomatoid karsinoma;
  7. Karsinoid;
  8. Tuprik beziga oʻxshash karsinoma kabilardir.

Sitologiya

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Fonda koʻplab limfotsitlar va neytrofillar mavjud. Oʻsimta hujayrasining shakli shpindel yoki pleomorf edi va oʻsimta hujayralarining oʻlchamlari 5 baravardan koʻproq oʻzgarib turgan. Oʻsimta hujayralari koʻp, qalin va yaxshi chegaralangan sitoplazmaga ega edi. Yadroning joylashuvi markazdan qochma boʻlib, yadro oval yoki tartibsiz shaklda edi. Koʻp yadroli gigant hujayralar tez-tez kuzatilgan. Yadroning oʻlchami oddiy limfotsitlardan 5 baravar koʻproq edi va uning hajmi ham 5 baravardan koʻproq oʻzgarib turardi. Yadro pardasi yupqa, yadro xromatini qoʻpol donador, yadrosi esa bitta va dumaloq shaklda boʻlgan.

Gigant hujayrali karsinomalarning hujayralari anaplastik boʻlib, hujayraning kamolotini yoki differentsiatsiyasini koʻrsatmaydi, skuamoz hujayrali karsinoma, adenokarsinoma, neyroendokrin karsinoma yoki boshqa farqlangan oʻpka saratoni hujayralarining sitologik va toʻqima meʼmoriy xususiyatlariga ega emas. Ular odatda juda pleomorf (yaʼni xarakteristikalari oʻzgaruvchan boʻlib), lekin koʻpincha yumaloq va/yoki koʻpburchak shaklga ega, yadro va sitoplazma nisbati nisbatan past boʻlgan. Spindle hujayralari bilan bogʻlanganda, ular koʻpincha aralash gistologiyaga ega oʻsmalarda boʻlgani sababli, sitologik tekshiruvda malign gigant hujayralar boʻshashgan agregat tuzilmalarni hosil qiladi. Biroq, biopsiya namunasi faqat xavfli gigant hujayralardan iborat boʻlsa, hujayralar bitta va ajratilgan boʻladi[4].

Vaziyat seriyasi shuni koʻrsatadiki, maʼlum bir oʻsimtadagi gigant hujayralarning nisbiy soni odatda oʻsimta hajmiga va nekrozning nisbiy miqdoriga toʻgʻridan-toʻgʻri proportsional boʻladiManba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name.

Oʻpka saratonidagi gigant hujayralar shpindel hujayralari mavjudligi bilan juda bogʻliq sanaladiManba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name.

Xatarli gigant hujayralarning xromatini giperxromatik va qoʻpol toʻplangan boʻladi. Nukleolalar odatda koʻp va sezilarli darajada boʻladi[5].

GCCL holatlarining malign gigant hujayralarida tez-tez qayd etilgan hujayra osti xususiyatlariga koʻp miqdorda mitoxondriyalar, tonofilamentga oʻxshash fibrillalarning konsentrik burmalari va bir necha juft sentriolalarning agregatlari kiradi[6].

Davolash

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kamdan kam boʻlgani sababli, GCCL ni davolash boʻyicha randomizatsiyalangan klinik sinovlar oʻtkazilmagan va mavjud boʻlgan barcha maʼlumotlar kichik retrospektiv institutsional seriyalar yoki koʻp markazli metamaʼlumotlardan olingandir[7].

Prognoz

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gigant hujayrali oʻpka saratoni uzoq vaqtdan beri juda tez oʻsadigan[8] va juda yomon prognozga ega boʻlgan oʻta agressiv malign oʻsimtalar sarasiga kiruvchi[9][10][11] hisoblanadiManba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name.

Koʻpgina kichik seriyalar gigant hujayrali oʻpka oʻsimtalarining prognozi kichik hujayrali boʻlmagan oʻpka saratonining boshqa shakllariga qaraganda yomonroq ekanligini koʻrsatdiManba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name, shu jumladan skuamoz hujayrali karsinoma[12]va shpindel hujayrali karsinoma ekanligi aniq boʻlgan.

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Pathology and Genetics of Tumours of the Lung, Pleura, Thymus and Heart, World Health Organization Classification of Tumours. Lyon: IARC Press, 2004. ISBN 92-832-2418-3. Qaraldi: 2010-yil 27-mart.  (Wayback Machine saytida 2011-07-21 sanasida arxivlangan)
  2. ↑ "Histotype in non-small-cell lung cancer therapy and staging: The emerging role of an old and underrated factor". Curr Respir Med Rev 3: 69–77. 2007. doi:10.2174/157339807779941820. 
  3. ↑ Vincent MD (2009). "Optimizing the management of advanced non-small-cell lung cancer: a personal view". Curr Oncol 16 (4): 9–21. doi:10.3747/co.v16i4.465. PMID 19672420. PMC 2722061. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=2722061. 
  4. ↑ Pathology and Genetics of Tumours of the Lung, Pleura, Thymus and Heart, World Health Organization Classification of Tumours. Lyon: IARC Press, 2004. ISBN 92-832-2418-3. Qaraldi: 2010-yil 27-mart.  (Wayback Machine saytida 2011-07-21 sanasida arxivlangan)Travis WD, Brambilla E, Muller-Hermelink HK, Harris CC, eds. (2004). Pathology and Genetics of Tumours of the Lung, Pleura, Thymus and Heart (PDF). World Health Organization Classification of Tumours. Lyon: IARC Press. ISBN 92-832-2418-3. Archived from the original (Wayback Machine saytida 2011-07-21 sanasida arxivlangan) (PDF) on 21 July 2011. Retrieved 27 March 2010.
  5. ↑ "Plasminogen-activator-producing tumour". Br Med J 1 (5636): 88–91. January 1969. doi:10.1136/bmj.1.5636.88. PMID 5761832. PMC 1982019. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=1982019. 
  6. ↑ "Giant cell carcinoma of the lung. A light and electron microscopic study". Hum. Pathol. 7 (1): 3–16. January 1976. doi:10.1016/s0046-8177(76)80003-2. PMID 172430. https://archive.org/details/sim_human-pathology_1976-01_7_1/page/3. 
  7. ↑ "Palliative chemotherapy for pulmonary pleomorphic carcinoma". Lung Cancer 58 (1): 112–5. October 2007. doi:10.1016/j.lungcan.2007.05.006. PMID 17574296. 
  8. ↑ "A novel combination of K-ras and myc amplification accompanied by point mutational activation of K-ras in a human lung cancer". EMBO J. 3 (12): 2943–6. December 1984. doi:10.1002/j.1460-2075.1984.tb02236.x. PMID 6098458. PMC 557793. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=557793. 
  9. ↑ "Giant cell carcinoma of the lung. Clinical and pathological assessment. Comparison with other large-cell anaplastic bronchogenic carcinomas.". Scand J Thorac Cardiovasc Surg 13 (3): 343–6. 1979. doi:10.3109/14017437909100576. PMID 542838. 
  10. ↑ Kennedy A (May 1969). "Pathology and survival in operable cases of giant-cell carcinoma of the lung". J. Clin. Pathol. 22 (3): 354–60. doi:10.1136/jcp.22.3.354. PMID 5784984. PMC 474089. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=474089. 
  11. ↑ "Pulmonary giant cell carcinoma". Ann. Thorac. Surg. 21 (6): 540–5. June 1976. doi:10.1016/s0003-4975(10)63926-4. PMID 1275605. https://archive.org/details/sim_annals-of-thoracic-surgery_1976-06_21_6/page/540. 
  12. ↑ "[Clinicopathologic features of lung pleomorphic (spindle/giant cell) carcinoma—a report of 17 cases] [Clinicopathologic features of lung pleomorphic (spindle/giant cell) carcinoma—a report of 17 cases]" (Chinese). AI Zheng 26 (2): 183–8. February 2007. PMID 17298750.  (Chinese text) (Archive.is saytida 2013-01-15 sanasida arxivlangan) 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Oʻpkaning_gigant_hujayrali_karsinomasi_(GCCL)&oldid=5230605" dan olindi