Kontent qismiga oʻtish

Oktavian Avgust haykali

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Oktavian Avgust haykali oliy xudo Yupiter obrazidagi haykali milodiy I asrning birinchi yarmida nomaʼlum haykaltarosh tomonidan yaratilgan. Hukmdorning oʻzi uni ilohiylashtirish gʻoyasini maʼqullamagan. Biroq, eramizning 14-yilida vafotidan keyin uning vorislari imperatorga ibodat qilishni rivojlantirdilar, bu imperatorni xudo sifatida hurmat qilishni nazarda tutadi. Aynan shunda osmon hukmdori qiyofasida Oktavian Avgust tasvirlari paydo boʻlgan[1].

Haykalning parchalari XIX-asrda Janubiy Italiyadagi Kuma shahridan topilgan. Restavratorlar uni antik tangalar va gemmlardagi imperator Yupiterning oʻtirgan suratlari asosida qayta tikladilar. Keyin haykal Kampana Markizining kolleksiyasiga tushdi, u yerda eng muhim eksponatlardan biri hisoblangan[2]. Vayron boʻlgach, u imperator Aleksandr II tomonidan sotib olindi va 1861-yilda Ermitajga topshirildi[3].

Haykal toʻq rangli patinali qordek oq italyan marmaridan yasalgan. Oktavian Avgustning qoʻllari restavratorlar tomonidan Viktoriya Nikaning bronza haykalchasi va skipetr tayogʻi[4] bilan birga qayta tiklangan.

Ushbu haykalning prototipi miloddan avvalgi 430-yillarda yaratilgan Fidiy tomonidan yaratilgan Zevsning Olimpiyadagi afsonaviy haykali, dunyoning yetti moʻjizasidan biri sifatida eʼtirof etilgan. Oktavian Avgust taxminan taxtda oʻtirgan holda tasvirlangan, u choʻzilgan oʻng qoʻlida gʻalaba maʼbudasi Viktoriya — Nika bilan shar- kuchni, pastga tushirilgan chap qoʻlida — tayoq-skipetrni ushlab turadi. Imperatorning yuz xususiyatlari portret, lekin juda ideallashtirilgan. Uning qiyofasi yalangʻoch, mantiya faqat chap yelkasi va oyoqlarini qoplaydi, bu Avgust obrazining ilohiyligini taʼkidlaydi, chunki odamlarning portretlari rimliklar tomonidan kiyimda tasvirlangan. Haykal monumental va qatʼiy koʻrinishga ega boʻlib, u ilohiy ulugʻvorlikni ifodalaydi. Imperatorning pozasi oddiy, xotirjam, ammo yigʻilgan, uning yalangʻoch figurasi biroz sxematik tarzda berilgan, mantiyasi burmalari bejamdorlikdan mahrum. Unda Rim sanʼatining keyingi davriga xos boʻlgan effekt va bamaylixotirlik yoʻq. Haykal Rim realizmini yunon klassikasi bilan birlashtirgan „Avgust klassitsizmi“ ning tipik asari hisoblanadi[1][4].

  1. 1,0 1,1 Бритова Н. Н., Лосева Н. М, Сидорова Н. А.. „Глава III. Римский скульптурный портрет раннеимператорского времени (30 г. до н. э. — 68 г. н. э.)“, . Римский скульптурный портрет, 10000 экз, М.: Искусство, 1975. 
  2. Henry d'Escamps. „Auguste assis“, . Description des marbres antiques du musée Campana à Rome. Goupy et Cie, 1862 — 59-bet. 
  3. Эрмитаж.
  4. 4,0 4,1 Соколов Г. И.. „Скульптурный портрет“, . Искусство Древнего Рима. М.: Просвещение, 1996. ISBN 5-09-006704-X.