Olga Sanfirova
.jpg)
Olga Aleksandrovna Sanfirova (ruscha: Ольга Александровна Санфирова Sanfirova 1917-yil 2-may 1944-yil 13-dekabr) Ikkinchi Jahon urushi paytida 46-Taman gvardiyasi tungi bombardimonchi aviatsiya polkida kapitan va eskadron komandiri edi. U vafotidan keyin unvonga sazovor boʻldi 1945-yil 23-fevralda Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoniga sazovor boʻlgan birinchi tatar ayoliga aylandi.
Sanfirova 1917-yil 2-may kuni Volga tatar ishchi oilasida dunyoga kelgan. U Moskvaga, Kolomnadagi uchish maktabiga borishdan oldin Oʻzbekiston SSRda oʻrta maktabda oʻqigan. Parvoz maktabini tugatgandan soʻng, u 1940-yilda Gʻarbiy Sibir fuqaro aviatsiyasi direksiyasining 78-eskadronining uchuvchilarini tayyorlash uchun Tatarsk, Novosibirskga oʻtishdan oldin Moskvadagi Aviatsiya boʻlimida ishlagan. 1941-yil dekabr oyida harbiy xizmatga borgan va 1942-yilda Sovet Ittifoqi Kommunistik partiyasi aʼzosiga aylandi.[1][2]
Sanfirova Marina Raskovaning yordami bilan havo kuchlariga qoʻshildi. U Engels harbiy aviatsiya maktabida tahsil olgan va 1942-yilda Bataysk harbiy aviatsiya maktabini tugatgandan soʻng, 588-Tungi bombardimonchilar polkiga (nemis raqiblari tomonidan " Tungi jodugarlar „ laqabli) qoʻshildi, polk nomi 1943-yil fevralda 46-Taman gvardiyasi tungi bombardimonchi aviatsiyasi deb oʻzgartirildi.[1]
Engelsda u komandir sifatida mashgʻulot parvozi paytida samolyot yuqori kuchlanishli elektr uzatish liniyalariga urilib, samolyotga zarar etkazdi. Engels tribunali uni oʻn yillik qamoq jazosiga hukm qildi, biroq bu qaror keyinchalik oʻzgartirildi va undan samolyotga etkazilgan zararni qoplash uchun tungi bombardimonchilar polkiga qoʻshilish soʻraldi.[3][4][1]
1943-yilda eskadron komandiri unvoniga ega boʻlgunga qadar parvoz komandirligidan eskadron komandirining oʻrinbosari mansabida ish yuritdi.
1943-yil 1-mayda u va Rufina Gasheva uchayotgan Polikarpov Po-2 nemis qiruvchisi tomonidan Qrimdagi sovet chizigʻi ustida urib tushirildi, ammo ikkalasi ham samolyotni evakuatsiya qilgandan keyin omon qolishga muvaffaq boʻlishdi va ikki kundan keyin qutqarib qolishdi.[1]
1944-yil 13-dekabrda Sanfirova va Gasheva uchgan samolyot yana minalangan maydonda urib tushirildi. Ular vaznni tejash uchun[5][6]parashyutlarni olishmasdi, lekin bu topshiriqda ular bilan parashyutlar bor edi. Sanfirova samolyotdan eson-omon parashyutda sakradi, biroq qoʻnib minaga bosganida darhol halok boʻldi. U Belarusiyaning Grodno shahridagi ommaviy qabrga dafn qilindi.[1] Gasheva sinovdan omon qoldi va polkga qaytganidan keyin jangovar parvozni davom ettirdi.[1]
Urush davomida u 630 ta tungi jangovar topshiriqlarni bajarib, 875 soatlik parvozni amalga oshirdi, dushman nazorati ostidagi hududga 77 tonna bomba tashladi; omborni, ikkita fashist vzvodini, beshta avtomashinani, uchta minorani va ikkita paromni yoʻq qilish, shuningdek, Sovet quruqlik qoʻshinlarini 25 tonna oziq-ovqat va oʻq-dorilar bilan taʼminlasdi.[1]
Mukofot va unvonlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Sovet Ittifoqi Qahramoni (1945-yil 23-fevral)
- Lenin ordeni (1945-yil 23-fevral)
- Qizil Bayroq ordeni (1943-yil 27-aprel)
- Aleksandr Nevskiy ordeni (1944-yil 24-aprel)
- 1-darajali Vatan urushi ordeni (1943-yil 22-oktabr)
- “Kavkaz mudofaasi uchun" medali
Samarada uning nomi bilan atalgan koʻcha, shuningdek, Grodno va Samarada u oʻqigan Kolomna aviatsiya institutida uning haykallari bor.[1]
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Simonov & Chudinova 2017.
- ↑ Cottam 1998.
- ↑ Rakobolskaya, Irina. Нас называли ночными ведьмами : так воевал женский 46-й гвардейский полк ночных бомбардировщиков. Moscow: University of Moscow Press, 2005 — 336-bet. ISBN 5211050088. OCLC 68044852.
- ↑ „В бой идет "Дунькин полк"“ (ru). Известия (2008-yil 7-may). Qaraldi: 2018-yil 26-aprel.
- ↑ Soviet Union (en), Moscow, 1985 — iv-bet.
- ↑ Noggle 1994.