Pankreatik koma
Oshqozon osti bezi -qorin bo'shlig'ida joylashgan, taxminan olti dyum uzunlikdagi bezdir. U yassi nok shakliga ega va oshqozon, ingichka ichak, jigar, taloq va o't pufagi bilan oʻralgan. Tananing oʻng tomonidagi oshqozon osti bezining keng uchi bosh deb ataladi. Oʻrta boʻlimlar boʻyin va tanadir. Tananing chap tomonidagi oshqozon osti bezining ingichka uchi dum deb ataladi. Unsinat jarayon – bu bezning orqaga va oshqozon osti bezi boshi ostiga egilgan qismi. Ikkita juda muhim qon tomirlari, yuqori tutqich arteriyasi va yuqori tutqich venasi, oshqozon osti bezi boʻyinining orqasida va unsinat jarayonining oldida kesishadi. Oshqozon osti bezi ham tashqi sekretsiya bezi, ham ichki sekretsiya bezi boʻlib, ikkita asosiy funktsiyaga ega – ovqat hazm qilish va qon shakarini tartibga solish.[1]
Oʻtkir pankreatit[tahrir | manbasini tahrirlash]
Meʼda osti bezi toʻqimalarining oʻz fermentlari taʼsiri ostida autolizi oqibatida yuzaga keladigan oʻtkir degenerativ-yalligʻlanish jarayonidir. Bu kasallik jarrohlik kasalliklari orasida 6,5% ni tashkil etib, qorin boʻshligʻi aʼzolarining boshqa kasalliklari orasida oʻtkir appenditsit va oʻtkir xoletsistitdan soʻng, uchinchi oʻrinni egallaydi. Kasallikni diagnostika qilish qiyinligi, ogʻir kechishi va oʻlim darajasining yuqoriligi jihatidan 8-10% ni, ogʻir turlarida esa 50% ni tashkil etib, jarrohlar diqqat-eʼtiborini oʻziga tortib keladi. Oʻtkir pankreatit asosan 30-60 yoshlarda koʻproq kuzatiladi. Ayollar orasida ushbu kasallik, erkaklarga nisbatan 3-3,5 barobar koʻproq uchraydi.[2]
Pankreatik koma etiologiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
O'tkir pankreatitning tez-tez qaytalanishlari natijasida kelib chiqadi.
Simptomlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Toʻxtovsiz qusish, oshqozon ostida chap va oʻng qovurgʻalar ostida tortuvchi ogʻriqlar, teri kulrang rangda, yuz tirishadi, qusish zoʻrayadi. Suvsizlanish kuchayadi, yurak qon-tomir yetishmovchiligi yuzaga keladi. Es-xush noaniq boʻlib qoladi.
Tez yordam choralari[tahrir | manbasini tahrirlash]
SHifokor yordami:
- qon bosimi, puls va saturatsiya nazorati;
- analgin, baralgin, trigan 2.5ml.gacha, m/o(bolalarga 0,2ml/yoshiga);
- kofein 10%-2ml(bolalarga 0,1-0,7ml), kordiamin 2ml, m/o;
- prednizolon 90-120-mg yoki deksametazon 4-8 mg 5%li glukoza 1 litr, v/i. ga sekin;
- geparin 5000-10000 ED t/i;
- kuchli nazorat ostida kasalxonaga yuboriladi.