Kontent qismiga oʻtish

Panteleimon Ponomarenko

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Panteleimon Ponomarenko
Qozogʻiston SSR Kommunistik partiyasi 1-kotibi
Mansab davri
6-fevral 1954-yildan – 7-may 1955-yilgacha
Oʻtmishdoshi Jumaboy Shoyaxmetov
Vorisi Leonid Brejnev
SSJI madaniyat vaziri
Mansab davri
15-mart 1953-yildan – 9-mart 1954-yilgacha
Hukumat boshligʻi Georgiy Malenkov
Oʻtmishdoshi Nikolay Bespalov
Vorisi Georgiy Aleksandrov
Belarus SSR Kommunistik partiyasi 2-kotibi
Mansab davri
7-fevral 1944-yildan – 17-mart 1948-yilgacha
Oʻtmishdoshi Ivan Bilinskiy
Vorisi Aleksey Kleshchev
Belarus Kommunistik partiyasi 2-kotibi
Mansab davri
18-iyun 1938-yildan – 7-mart 1947-yilgacha
Oʻtmishdoshi Aleksey Volkov
Vorisi Nikolay Gusarov
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi 9-avgust 1902-yil
Krasnodar
Vafoti 18-yanvar 1984-yil(1984-01-18)
(81 yoshda)
Moskva
Unvoni General-leytenant

Panteleimon Kondratʼevich Ponomarenko (ruscha: Пантелеймо́н Кондра́тьевич Пономаре́нко, belaruscha: Пантэляймон Кандрацьевіч Панамарэнка; 1902-1984) – sovet partiya va davlat arbobi [1] . Belarus Kommunistik partiyasi Markaziy Komitetining birinchi kotibi (1938-1947) va Belorusiya SSR hukumati rahbari (1944-1948), partizan harakati markaziy shtabining boshligʻi (1942-1943, 1943-1944), SSSR taʼminot vaziri (1950-1952), SSSR Vazirlar Soveti raisining oʻrinbosari (1952-1953), SSSR Madaniyat vaziri (1953-1954), SSSR Kommunistik partiyasi Markaziy Komitetining birinchi kotibi. Qozogʻiston (1954—1955), SSSRning Polsha (1955—1957), Hindiston va Nepal (1957—1959), Niderlandiyadagi (1959—1962) elchisi, SSSRning AEXAdagi vakili (1963—1965). General-leytenant (1943-yil 25-mart). Favqulodda va muxtor elchi (1955)[2][3][4][5].

1925-yildan partiya aʼzosi, MK aʼzosi (1939—1961), MK kotibi (1948—1953), KPSS MK Prezidiumi aʼzosi (1952—1953), Prezidium aʼzoligiga nomzod (1953—1953). SSSR Oliy Kengashi deputati (1940-1958), SSSR Oliy Kengashi Prezidiumi aʼzosi (1941-1951, 1954-1958).

Biografiyasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kuban viloyati (hozirgi Krasnodar oʻlkasi Belorechenskiy tumani) Maykop departamenti Belorechenskaya qishlogʻining Shelkovskiy fermasida dehqon oilasida tugʻilgan[6]. 12 yoshida shlyapa ustaxonasida[7][8], keyinroq temirchi ustaxonasida ishladi[6][8].

1918-yilda Qizil Armiya safiga chaqirilgan[9], fuqarolar urushida qatnashgan, Yekaterinodarni (hozirgi Krasnodar) oq qoʻshinlardan himoya qilishda qatnashgan[10].

1919-yildan Shimoliy Kavkazda neft konlarida, keyin esa temir yoʻl transportida ishlagan[11]. 1922-1926-yillarda Kubanda komsomol ishida[11]. Azov-Qora dengiz mintaqasi Narepovskiy tuman partiya qoʻmitasining targʻibot boʻlimi mudiri[12][13].

1927-yilda Krasnodar ishchilar fakultetini tugatdi va oʻsha yili u Moskva transport muhandislari institutiga oʻqishga kirdi[14][15].

1930-yildan Tambov viloyati, Michurinskiy parovoz taʼmirlash zavodida lokomotivlarni qabul qilish boʻyicha inspektor[16].

1938-yildan Butunittifoq Bolsheviklar Kommunistik partiyasi Markaziy Komiteti apparatida[17] instruktor, yetakchi partiya organlari boʻlimi boshligʻining (Georgiy Malenkov) oʻrinbosari[17].

Ulugʻ Vatan urushi yillarida bir qator frontlarning harbiy kengashlari aʼzosi boʻlib, partizan harakatiga rahbarlik qilgan. General-leytenant (1943-yil 25-mart)[18]. Gʻarbiy va Markaziy front Harbiy Kengashi aʼzosi. Bryansk fronti Harbiy kengashi aʼzosi. 1941-yil dekabrdan – Kalinin frontining 3-zarba armiyasi Harbiy kengashi aʼzosi[19]. 1942-yil 30-maydan 1943-yil martgacha Oliy qoʻmondonlik shtab-kvartirasida partizan harakati markaziy shtabining boshligʻi. 1942-yilning yozida Ponomarenko tashabbusi bilan Belarus SSRning belaruslari va mahalliy aholisi orasidan 154 ming kishidan iborat ikkita milliy Belarus armiyasi toʻgʻrisidagi masala koʻrib chiqildi. Ammo Stalingrad jangidagi burilish nuqtasidan keyin Stalin uni amalga oshirishdan bosh tortdi[20]. 1943-yil mart-aprel oylarida Markaziy front Harbiy kengashining aʼzosi. 1944-yilgacha yana partizan harakati markaziy shtabining boshligʻi.

1954-1955 yillarda Qozogʻiston Kommunistik partiyasi Markaziy Qoʻmitasining birinchi kotibi. 1954-yilda tarixchi Ermaxan Bekmaxonovning hibsga olinishini keskin qoraladi[21][22].

1955-yil 8-maydan 1957-yil 3-oktyabrgacha – SSSRning Polsha Xalq Respublikasidagi Favqulodda va Muxtor elchisi. 1957-yil 26-oktyabrdan 1959 yil 22 aprelgacha – SSSRning Hindistondagi va Nepal Qirolligidagi elchisi. 1959-yil 30-iyundan 1962-yil 21-iyungacha – SSSRning Niderlandiya Qirolligidagi Favqulodda va Muxtor elchisi. Niderlandiyada 3 yillik ishlagandan soʻng, Gollandiya hukumati uni „persona non grata“ deb eʼlon qildi va chaqirib olindi.

1963-1965-yillarda SSSRning AEXAdagi vakili.

1978-yildan kasaba uyushmalari ahamiyatidagi pensioner. Novodevichiy qabristoniga dafn qilingan[23].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Аксютин 2015.
  2. ↑ Скалабан, Віталь „Спадчына Панцеляймона Панамарэнкі [The legacy of Panteleimon Ponomarenko“] (Belarusian). Litaratura i mastactva. 2018-yil 23-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 1-yanvar]] 2018. (Wayback Machine saytida 2018-06-23 sanasida arxivlangan)
  3. ↑ „Как уничтожали белорусский язык и национальную элиту (документ) [How the Belarusian language and national elite were destroyed (a document)“]. Belarusian Partizan (27-yanvar]] 2012). 2018-yil 23-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 1-yanvar]] 2018. (Wayback Machine saytida 2018-06-23 sanasida arxivlangan)
  4. ↑ Kak otzivali poslov. kommersant.ru. 29-sentyabr]] 2006
  5. ↑ Rossiyskaya diplomatiya pereshla v otstuplenie (Archive.is saytida 20-oktyabr]] 2014 sanasida arxivlangan). og.ru. 29-sentyabr 2006
  6. ↑ 6,0 6,1 Zenkovich N. A. Samie zakritie lyudi.
  7. ↑ Voenno-biograficheskiy slovar (Wayback Machine saytida 2023-12-01 sanasida arxivlangan) (internet-portal Minoboroni Rossii)
  8. ↑ 8,0 8,1 Perviy liberalniy ministr kulturi SSSR (Wayback Machine saytida 2024-02-25 sanasida arxivlangan) // Literaturnaya Rossiya
  9. ↑ Zenkovich N. A. Samie zakritie lyudi.
  10. ↑ Voenno-biograficheskiy slovar (Wayback Machine saytida 2023-12-01 sanasida arxivlangan) (internet-portal Minoboroni Rossii)
  11. ↑ 11,0 11,1 Voenno-biograficheskiy slovar (Wayback Machine saytida 2023-12-01 sanasida arxivlangan) (internet-portal Minoboroni Rossii)
  12. ↑ Zenkovich N. A. Samie zakritie lyudi.
  13. ↑ Perviy liberalniy ministr kulturi SSSR (Wayback Machine saytida 2024-02-25 sanasida arxivlangan) // Literaturnaya Rossiya
  14. ↑ Zenkovich N. A. Samie zakritie lyudi.
  15. ↑ Voenno-biograficheskiy slovar (Wayback Machine saytida 2023-12-01 sanasida arxivlangan) (internet-portal Minoboroni Rossii)
  16. ↑ Zenkovich N. A. Samie zakritie lyudi.
  17. ↑ 17,0 17,1 Perviy liberalniy ministr kulturi SSSR (Wayback Machine saytida 2024-02-25 sanasida arxivlangan) // Literaturnaya Rossiya
  18. ↑ rasp. chlenov Voen. soveta ot 27.06.1941.
  19. ↑ Knyazkov A. S. Nachalnik Tsentralnogo shtaba partizanskogo dvijeniya general-leytenant P. K. Ponomarenko: shtrixi k portretu. // Военно-исторический журнал. – 2017. – № 7. – S.73—80.
  20. ↑ Krapivin S. Armiya BSSR. Nerealizovanniy proekt. // Военно-исторический архив. – 2013. – № 7. – S.152—159.
  21. ↑ „Пономаренко и Леонид Брежнев“. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 30-may.
  22. ↑ „Комиссар“. 2016-yil 13-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 3-dekabr.
  23. ↑ Voenno-biograficheskiy slovar (Wayback Machine saytida 2023-12-01 sanasida arxivlangan) (internet-portal Minoboroni Rossii) 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Panteleimon_Ponomarenko&oldid=4147898" dan olindi