Psevdoanevrizma
| Psevdoanevrizma | |
|---|---|
 | |
| Yurak kameralari ExoKG tasvirida chap qorinchada anevrizma | |
| Mutaxassislik | Kardiologiya |
| Sabablari | Arterial travmalar |
| Tashxis usullari | UTT |
| Davolash | Stent qo'yish, ultratovush tekshiruvi ostida trombin inyeksiyasi, jarrohlik |
Psevdoanevrizma (soxta anevrizma) – tomir devorining shikastlanishi natijasida arteriya yoki yurak tashqarisida hosil boʻladigan mahalliy gematomadir[1]. Shikastlanish arterial devorning barcha uchta qatlamidan oʻtib, anevrizmaning paydo boʻlishiga olib keladi, anevrizmaning tashqi tomonida esa qon ivishi mahsulotlaridan hosil boʻlgan yangi, zaif „devor“ hosil boʻladi[1]. Shuning uchun psevdoanevrizmada tomir devorining hech bir qatlami mavjud boʻlmaydi[1].
Aynan bu belgi orqali psevdoanevrizma devori tomir devorining barcha uchta qatlamini oʻz ichiga oladigan haqiqiy anevrizmadan hamda arteriyaning eng ichki qatlami (tunica intima) da shikastlanish natijasida ichki va oʻrta qatlam oʻrtasida ajralish hosil boʻladigan disseksion anevrizmadan farq qiladi.
Qon tomir bilan bogʻlangan psevdoanevrizma pulsatsiyalanuvchi boʻlishi mumkin. Psevdoanevrizma koʻp hollarda haqiqiy anevrizma yoki kesuvchi anevrizma bilan adashtiriishi mumkin.
Psevdoanevrizmaning eng keng tarqalgan koʻrinishi endovaskulyar muolajadan keyin hosil boʻladigan son arteriyasi psevdoanevrizmasidir[1] va bu holat 8% gacha boʻlgan qon tomir ichida oʻtkaziladigan muolajalarning asorati boʻlishi mumkin. Kichik psevdoanevrizmalar oʻz-oʻzidan ivish qobiliyatiga ega, boshqalari esa jarrohlik aralashuvini talab qiladi.
Psevdoanevrizma, shuningdek, ishemiya yoki travma tufayli miokardning shikastlanishidan keyin yurak kamerasida ham paydo boʻlishi mumkin. Chap qorincha psevdoanevrizmasi yurak xurujining oʻlimga olib keladigan potensial asoratidir.
Belgilari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Psevdoanevrizmalar odatda ogʻriqli, yumshoq, pulsatsiyalanuvchi massa shaklida namoyon boʻladi. Ustida joylashgan teri baʼzan eritematoz (qizil) boʻladi. Ular baʼzan abssess bilan adashtirilishi mumkin. Anamnezda bemor kateterizatsiya yoki jarohat tarixi haqida gapirishi va pulsatsiyalanuvchi massa asta-sekin kengayib borayotganini taʼkidlashi mumkin.
Diagnostikasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Agar bemorda arterial jarohat boʻlgan boʻlsa, psevdoanevrizma tashxisi taxmin qilinishi kerak. Arterial travmalarga kateterizatsiyani arteriyalar orqali oʻtkazish (masalan umumiy son arteriyasi), toʻmtoq jarohatlar (oyoq-qoʻl uchlarida) yoki penetratsion jarohat (yaʼni, oʻq yoki portlash jarohati) kiradi. Tashxisni dupleks ultratovush yordamida tasdiqlash kerak, dupleks ultratovush psevdoanevrizmaga boruvchi arterial qon oqimini aniqlaydi. KT angiogrammasi yoki anʼanaviy angiogramma ham psevdoanevrizmani tashxislashi mumkin.
Har qanday muolajani amalga oshirishdan oldin tashxisni tasdiqlash muhimdir. Psevdoanevrizma boʻlgan bemorni abssesga shubha qilib kesish va drenajlash keng qon ketishiga olib kelishi mumkin.
Davolash[tahrir | manbasini tahrirlash]
Psevdoanevrizmalarni davolashning koʻplab variantlari mavjud. Ilgari jarrohlik psevdoanevrizmani davolash uchun oltin standart boʻlgan boʻlsa-da, bugungi kunda bir nechta kamroq invaziv davolash usullari koʻproq qoʻllaniladi.
Stent qoʻyish[tahrir | manbasini tahrirlash]
Psevdoanevrizma arteriya devoridagi teshik orqali arteriya bilan aloqa qilganligi sababli, arteriyadan „ajratish“ yoki arteriyadan anevrizmaga qon oqimining oldini olish uchun bu teshik boʻylab endovaskulyar ravishda yopiq stent joylashtirilishi mumkin. Stent metalldan iborat boʻlib, teflon yoki boshqa steril matoga oʻxshash material bilan qoplangan boʻladi. Stent doimiy ravishda qoʻyilgan joyida qoladi va psevdoanevrizma doimiy arterial qon oqimisiz qoladi va keyin trombozga uchraydi. Ushbu usulning afzalliklari shundaki, u ochiq operatsiyasiz yuqori muvaffaqiyatga erishadi. Bu usulning asoratlari orasida stentning qon tomirga migratsiyasi, qonning psevdoanevrizmaga doimiy oqishda davom etishi, stentning sinishi va stent yoki arteriyadagi stent qoʻyish joyining infeksiyasi kiradi[2][3]. Bundan tashqari davolash usullari ultratovush zond orqali anevrizmani qisish[4], ultratovush tekshiruvi ostida trombin inyeksiyasi, jarrohlik boylami qoʻyishni oʻz ichiga oladi[5][6].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Rivera, Philip A.; Dattilo, Jeffery B. (2022), „Pseudoaneurysm“, StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, PMID 31194401, qaraldi: 2022-04-14
- ↑ Kouvelos, G. N.; Papas, N. K.; Arnaoutoglou, E. M.; Papadopoulos, G. S.; Matsag As, M. I. (2011). "Endovascular repair of profunda femoral artery false aneurysms using covered stents". Vascular 19 (1): 51–4. doi:10.1258/vasc.2010.cr0224. PMID 21489928.
- ↑ Amato, Alexandre Campos Moraes; Kahlberg, Andrea; Bertoglio, Luca; Melissano, Germano; Chiesa, Roberto (2008). "Endovascular treatment of a triple paraanastomotic aneurysm after aortobiiliac reconstruction". Jornal Vascular Brasileiro 7 (3): 278. doi:10.1590/S1677-54492008000300016.
- ↑ Tisi, Paul V.; Callam, Michael J. (2013-11-29). "Treatment for femoral pseudoaneurysms". The Cochrane Database of Systematic Reviews (11): CD004981. doi:10.1002/14651858.CD004981.pub4. ISSN 1469-493X. PMID 24293322.
- ↑ „MSK Ultrasound Guided Injection“ (en-US). R3 Medical Training. Qaraldi: 2021-yil 25-may.
- ↑ Malgor, R. D.; Labropoulos, N.; Gasparis, A. P.; Landau, D. S.; Tassiopoulos, A. K. (2012). "Results of a New Human Recombinant Thrombin for the Treatment of Arterial Pseudoaneurysm". Vascular and Endovascular Surgery 46 (2): 145–9. doi:10.1177/1538574411431346. PMID 22232329.