Kontent qismiga oʻtish

Pyrus pyrifolia

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Pyrus pyrifolia — Sharqiy Osiyoda oʻsadigan nok daraxti turi. Daraxtning mevasi koʻplab nomlar bilan tanilgan, jumladan: Osiyo noki,[1] yapon noki,[1]xitoy noki,[1]koreys noki,[2][3][4]Tayvan noki, olma noki,[5]zodiak nok, uch yarim nok, papple, naspati va qum nok. P. bretschneiderining ba'zi navlari va P. ussuriensisning mevasi nashi armut deb ataladi.[6][7] Pyrus pyrifoliadan olingan navlar butun Sharqiy Osiyoda va Hindiston, Nepal, Avstraliya, Yangi Zelandiya va Qoʻshma Shtatlar (masalan, Kaliforniya) kabi boshqa mamlakatlarda oʻstiriladi. Sharqiy Osiyoda anʼanaga koʻra, daraxt gullari erta bahorning mashhur ramzi boʻlib, bogʻlar va qishloqlarda odatiy koʻrinishdir.

Mevalar piroglarda yoki murabbo uchun ishlatilmaydi, chunki ular tarkibida suv miqdori yuqori va tiniq, donli tuzilishga ega, Yevropa navlaridan juda farq qiladi. Ular odatda xom va tozalangan holda 8steʼmol qilinadi.[8] Meva juda katta va xushboʻy boʻladi va ehtiyotkorlik bilan oʻralganida (uning shiraliligi tufayli u koʻkarish tendentsiyasiga ega) sovuq va quruq joyda bir necha hafta yoki undan koʻproq saqlash mumkin.

Qimmat narxi va mevasining kattaligi tufayli mevalar mehmonlar isteʼmol qilishi yoki sovgʻa qilish oilaviy davrada birgalikda isteʼmol qilish uchun xarid qilinadi.[9][10]

Pishirishda maydalangan nok shakar oʻrniga sirkadan foydalaniladi.[11] Ular goʻshtni, ayniqsa, mol goʻshtini marinadlashda ham qoʻllanadi, bu goʻsht tarkibidagi oqsillarni yumshatish uchun fermentlar mavjudligi sababli koreys taomlari ziravoridir.[12][13]

Avstraliyada bu nok birinchi marta 1980-yildan boshlab sotish uchun oʻstirila boshlangan.[14]

Yaponiyada meva Chiba, Ibaraki, Tottori, Fukusima, Tochigi, Nagano, Niigata, Saitama va boshqa viloyatlardan yigʻiladi, Okinava tashqari. Nashi (梨) hayku yozganda kech kuz kigosi yoki „mavsum soʻzi“ sifatida ishlatilishi mumkin. Nashi no hana (梨の花 , nok guli) bahorning kigosi sifatida ham ishlatiladi. Kamida bitta shaharda (Kamagaya -Shi, Chiba prefekturasi) bu daraxtning gullari rasmiy shahar guli sifatida mavjud.[11]

Nepalda (Nepal : Naspati स्पाती) va Hindistonning Himoloy shtatlarida ular Oʻrta tepaliklarda yetishtiriladi iqlimi mos boʻlgan balandlikda. Mevalar yaqin atrofdagi bozorlarga yuk mashinalari orqali olib boriladi, lekin uzoq masofalarga olib borish qiyin, chunki mevalar osongina koʻkaradi.[15]

Tayvanda, Yaponiyada yigʻib olingan nok 1997-yildan beri qimmatbaho saovgʻaga aylandi va ularning isteʼmoli oshib ketdi.[9][10]

Xitoyda „nokni baham koʻrish“ atamasi (xitoycha: 分梨 (simplified Chinese), natijada, nokni sevgan odam bilan boʻlishish, ulardan ajralish istagi sifatida oʻqilishi mumkin.[16]

Koreyada meva bae (배) deb nomladi)[11] va u koʻp miqdorda etishtiriladi isteʼmol qilinadi. Janubiy Koreyaning Naju shahrida „Naju nok muzeyi“ va sayyohlar uchun 나주 배 박물관 및 배밭 관광체험 bor.).[17]

Kiprda nok 1990-yillarning boshlarida orol uchun yangi meva hosili sifatida dastlab tekshirilgandan soʻng 2010-yilda kiritilgan. Ular hozirda Kiperuntada etishtirilmoqda.

Turlar ikki guruhga boʻlinadi. Koʻpgina navlar Akanashi („Russet nok“) guruhiga tegishli boʻlib, sargʻish-jigarrang poʻstlogʻiga ega. Aonashi („Yashil nok“) sariq-yashil poʻstlogʻiga ega.

Kosui
Nijisseyki
  • „Chojuro“ (長十郎 , Yaponiya, 1893-yil?)[18][19] („Rus nok“)
  • 'Kosui' (幸水 , Yaponiya, 1959; Yaponiyadagi eng muhim nav)[20][21] („Russet nok“)
  • ' 豊水 ' (y, Yaponiya, 1972)[22][23] ('Russet noklari')
  • 'Imamuraaki' (今村秋 , Yaponiya, mahalliy)[24] ('Russet noklari')
  • 'Nijisseiki' (二十世紀 , Yaponiya, 1898; ism „XX asr“ degan maʼnoni anglatadi, „Nijusseiki“ ham yoziladi)[25][26] („Yashil nok“)
  • 'Niitakaʼ (新高 , Yaponiya, 1927)[27][28] ('Russet noklari')
  • 'Okusankichi' (晩三吉 , Yaponiya, mahalliy)[29][30] ('Russet noklari')
  • 'Rajaʼ (yangi)[31] ('Rosset noklari')
  • 'Shinkoʻ (新興 , Yaponiya, 1941-yilgacha)[32][33] ('Russet pear') ('Russet pear')
  • „Hwangkeum“ (황금 , 黄金 , Koreya, 1984, 'Niitakaʼ × 'Nijisseiki')
  • „Huanghuali“ (Huanghuali deb ham ataladigan Dalbergia odorifera daraxti bilan adashtirmaslik kerak)[34][35]
  • Sovg'a qilish uchun lenta bilan o'ralgan yapon noki. Masshtab uchun Amerika Qo'shma Shtatlari kvartallari taqdim etiladi
    Sovg'a qilish uchun lenta bilan o'ralgan yapon noki. Masshtab uchun Amerika Qo'shma Shtatlari kvartallari taqdim etiladi
  • Tilimlangan nok
    Tilimlangan nok
  • Butun va kesilgan
    Butun va kesilgan
  • Ko'karishni to'xtatish uchun to'ldirilgan
    Ko'karishni to'xtatish uchun to'ldirilgan
  • Qo'l bilan solishtirganda
    Qo'l bilan solishtirganda
  • Yuk tashish uchun ko'piklangan guruh
    Yuk tashish uchun ko'piklangan guruh
  • Bozordagi meva
    Bozordagi meva
  • Nashi nok daraxti gullaydi
    Nashi nok daraxti gullaydi

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Bailey, L.H.. Hortus third: A concise dictionary of plants cultivated in the United States and Canada. New York: Macmillan, 1976. ISBN 9780025054707. 
  2. ↑ Lee, Ho-Sun; Isse, Toyoshi; Kawamoto, Toshihiro; Woo, Hyun-Su; Kim, An Keun; Park, Jong Y.; Yang, Mihi (2012-yil noyabr). „Effects and action mechanisms of Korean pear (Pyrus pyrifolia cv. Shingo) on alcohol detoxification“. Phytotherapy Research. 26-jild, № 11. 1753–1758-bet. doi:10.1002/ptr.4630. PMID 22451246. {{cite magazine}}: sana kiritilishi kerak boʻlgan parametrga berilgan qiymatni tekshirish lozim: |date= (yordam)
  3. ↑ Mishkin, Leah. „Korean pear season in full swing at Hamilton Township farm“. NJTV News (9-oktabr 2017-yil). Qaraldi: 20-yanvar 2018-yil.
  4. ↑ Coyne, Kevin. „Evergreen Farm Taps New Jersey Market for Ethnic Crops“. The New York Times (21-avgust 2009-yil). Qaraldi: 20-yanvar 2018-yil.
  5. ↑ {{Yangiliklar manbasi}} andozasidan foydalanishda title= parametri belgilanishi kerak.
  6. ↑ „NSW Primary Industries 2002. Nashi Asian pear varieties. Agfact H4.1.14“. 2015-yil 18-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-avgust 2011-yil.
  7. ↑ In Japanese the fruit is called nashi.
  8. ↑ Solomon, Charmaine (1998), „Nashi“, Encyclopedia of Asian Food, Periplus Editions, New Holland Publishers, May 21, 2009da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2008-07-11
  9. ↑ 9,0 9,1 Foltán. „Asian Pear – The Asian Apple“ (inglizcha). The Indigenous Bartender (12-iyun 2018-yil). 22-may 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-may 2021-yil.
  10. ↑ 10,0 10,1 Sasaki. „Japanese Fruits - Fruits Grown in Japan“. The Takasago Times: Research & Development (2008). 11-may 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-may 2021-yil.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Imatome-Yun. „What You Should Know About the Bae Pear“ (inglizcha). The Spruce Eats (18-avgust 2019-yil). Qaraldi: 22-may 2021-yil.
  12. ↑ Hagedorn, David. „Cook Asian pears at your peril“ (inglizcha). Washington Post (27-noyabr 2012-yil). Qaraldi: 22-may 2021-yil.
  13. ↑ Kim. „Bulgogi (Korean Grilled Beef) Recipe“ (inglizcha). New York Times Cooking. Qaraldi: 22-may 2021-yil.
  14. ↑ „Nashi asian pear varieties“. New South Wales Department of Primary Industries (26-aprel 2007-yil). Qaraldi: 18-dekabr 2017-yil.
  15. ↑ Gotame, Tek Prasad; Subedi, Giri Dhari; Dhakal, Maheshwar; Khatiwada, Prerana (2015-yil dekabr). „Postharvest Handling of Asian Pear in Nepal“. Nepal Agricultural Research Council Horticulture Research Division. 1–41-bet. {{cite magazine}}: sana kiritilishi kerak boʻlgan parametrga berilgan qiymatni tekshirish lozim: |date= (yordam)
  16. ↑ „Chinese Food Symbolism“. 2-fevral 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-iyul 2022-yil.
  17. ↑ youtube Naju Pear Museum
  18. ↑ „独立行政法人 農業・食品産業技術総合研究機構 農研機構 果樹研究所：果樹研“. affrc.go.jp. 2011-yil 3-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  19. ↑ „Nashi Variety: Chojuro“. New South Wales Department of Primary Industries (2002). 25-iyun 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-dekabr 2014-yil.
  20. ↑ „独立行政法人 農業・食品産業技術総合研究機構 農研機構 果樹研究所：果樹研“. affrc.go.jp. 2011-yil 3-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  21. ↑ „NSW Primary Industries 2002. Nashi Asian pear varieties, kosui. Agfact H4.1.14“. 2015-yil 25-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-avgust 2011-yil.
  22. ↑ „独立行政法人 農業・食品産業技術総合研究機構 農研機構 果樹研究所：果樹研“. affrc.go.jp. 2011-yil 3-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  23. ↑ „NSW Primary Industries 2002. Nashi Asian pear varieties, housui. Agfact H4.1.14“. 2015-yil 25-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-avgust 2011-yil.
  24. ↑ „独立行政法人 農業・食品産業技術総合研究機構 農研機構 果樹研究所：果樹研“. affrc.go.jp. 2011-yil 3-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  25. ↑ „独立行政法人 農業・食品産業技術総合研究機構 農研機構 果樹研究所：果樹研“. affrc.go.jp. 2011-yil 3-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  26. ↑ „NSW Primary Industries 2002. Nashi Asian pear varieties, nijiseiki. Agfact H4.1.14“. 2015-yil 25-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-avgust 2011-yil.
  27. ↑ „独立行政法人 農業・食品産業技術総合研究機構 農研機構 果樹研究所：果樹研“. affrc.go.jp. 2011-yil 3-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  28. ↑ „NSW Primary Industries 2002. Nashi Asian pear varieties, nitaka. Agfact H4.1.14“. 2015-yil 25-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-avgust 2011-yil.
  29. ↑ „独立行政法人 農業・食品産業技術総合研究機構 農研機構 果樹研究所：果樹研“. affrc.go.jp. 2011-yil 3-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  30. ↑ „NSW Primary Industries 2002. Nashi Asian pear varieties, okusanki. Agfact H4.1.14“. 2015-yil 25-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-avgust 2011-yil.
  31. ↑ Edwards, Barbara. From Tree to Table: Growing Backyard Fruit Trees in the Pacific Maritime Climate. Seattle: Skiptone, 2011 — 127-bet. ISBN 9781594855191. 
  32. ↑ „独立行政法人 農業・食品産業技術総合研究機構 農研機構 果樹研究所：果樹研“. affrc.go.jp. 2011-yil 3-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  33. ↑ „Nashi Variety: Shinko“. New South Wales Department of Primary Industries (2002). 25-iyun 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-dekabr 2014-yil.
  34. ↑ Cai, D.-y.; Fan, T.-w.; Teng, Y.-w.; Zhao, C.-z.; Chen, B.-h.; Wang, F.-l. (2008), „Assessment of pear germplasm from the middle area of Gansu province using amplified fragment length polymorphism markers“, Journal of Fruit Science, 2008 (3), 2020-11-04da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2022-07-04
  35. ↑ Z.R. Luo; Q.L. Zhang (2002). „The genetic resources and their utilization of Pyrus pyrifolia in China“. Acta Horticulturae. № 587. 201–205-bet. doi:10.17660/ActaHortic.2002.587.23. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Pyrus_pyrifolia&oldid=5187220" dan olindi