Qaragʻandi akademik musiqali komediya teatri

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Qaragʻandi akademik musiqali komediya teatri
Turi theatre troupe va theatre building
Qachon asos solingan 1973
Joylashuvi Qaragʻandi, Qozogʻiston bayrogʻi Qozogʻiston
Direktori Amantay Ibirayev
Vebsayti https://katmk.kz/kk

Qaragʻandi akademik musiqali komediya teatri — 1973-yilning 16-noyabrda ochilgan teatr.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1973-yili mart oyida Temirtau shahrida musiqali komediya teatrini qurish toʻgʻrisida Qozogʻiston SSR hukumatining qaror qabul qilindi. Oʻsha yili noyabr oyida teatrning sahna pardasi birinchi marta koʻtarildi. I.Dunaevskiyning „Volniy veter“ operettasini sahnalashtirgan teatr jamoasi oʻsha davrda SSSR musiqa teatrlarining orasidagi eng yosh jamoa hisoblandi. Teatr aktyorlarining tarkibida respublikaning boshqa shaharlarida kasbiy mahoratdan oʻtgan sahna arboblari ish olib bordi. Ularning qatorida — RSFSR xalq artisti Igor Voynarovskiy, RSFSR xizmat koʻrsatgan artist Nina Simonova. Teatr tarixida uning asosini solgan, teatrning badiiy rahbari va rejissyori — Qozogʻistonda xizmat koʻrsatgan madaniyat xodimi Yevgeniya Lukich Peleshchuk, birinchi bosh rejissyor — Qozogʻistonda xizmat koʻrsatgan madaniyat xodimi Vadim Borisovich Grigoryev hamda orkestrni birinchi asoschisi asoschisi va dirijyori nomlari Aleksandr Aleksandrovich Xmelevning ismi alohida oʻrin tutadi. Teatr jamoasining aʼzolaridan har xil yillari „Qozogʻiston SSRda xizmat koʻrsatgan artist“ va „Qozogʻiston SSR xalq artisti“ unvonlari bilan taqdirlangan. Oʻz repertuarini muntazam takomillashtirib boruvchi bu teatr musiqa asarlar mualliflari bilan faol hamkorlik qildi. Olmaota bastakor A. Isaeva bilan birgalikda sahnalashtirilgan birinchi qozoq operettasi „Xitroumnyy oblenshchik“ koʻp yillar davomida teatr repertuaridan joy olgan. Teatr afishasidagi operettalar, myuzikllar, vodevillar, musiqiy komediyalar teatrning janrlar palitrasini koʻrsatdi.

1980-yili teatr Temirtaudan Qaragʻandaga koʻchib oʻtdi va teatr binosiga koʻchdi.

Spektakllari[tahrir | manbasini tahrirlash]

1998-yili teatrning 25 yilligi munosabati bilan yuzdan ortiq spektakllar qoʻyilib, koʻplab ijodiy kechalar oʻtkazildi. Teatr Qozogʻiston bilan chet elning 37 shahrida gastrollik safar bilan boʻlib qayti. Musiqiy komediyalar, opera ishqibozlari, baletlar, myuzikllar sahnalashtirildi. Qozoq va chet el mumtoz asarlarini ijro etuvchi xor, balet, orkestr uchun maxsus dastur tayyorlandi.[1]

Teatr repertuarida xorijiy va sovet kompozitorlarining klassik asarlari: K.Listovning „Sevastopol valsi“, V.Solovyov Sedovning „Oʻn sakkiz yosh“, V.Grohovskivning „Sagʻan maxabbat siylaymin“, B.Aleksandrovning „Malinovkadagʻi toyi“, E.Ptichkinning „Xotinlar isyoni“ va „Shirin rezavor“, L.Kolodubning „Men seni sevaman“, O.Feltsmanning „Gitara chalsin“, I.Strausning „Venadagi uchrashuvlar“ va „Koʻrshapalak“, "The F.Legarning „Quvnoq beva“.Fraskvita, I.Kalmanning „Silva“, „Sirk goʻzali“, O.Shtrausning „Terezina“, J.Offenbaxning „Goʻzal Yelena“, G.Gladkovning „Bremen musiqachilari“, N.Dunaevskiy „Kuyov yigitlar“ va boshqalar.Bosh dirijyor — A. G. Faerman, bosh baletmeyster — V. A. Belobrodov, bosh xormeyster — L. Novikova, bosh rassom — M. R. Baykenov (1986). QozSSRda xizmat koʻrsatgan artist B. Z. Karkach va V. A. Suxov — teatr faxriylari.

2000-yilda teatrga „Akademik“ maqomi berildi.[2]

Hozirgi vaqtda teatr repertuaridagi operetta soni 30 ga yaqin. Birinchi musiqiy komediya — R.Gadjievning „Ne pryach ulibku!“ sahnasi. Bugungi kunda 30 ga yaqin komediya, 34 ta ertak, 10 ta myuzikl, 10 ta balet, 8 ta opera bor. Teatr qozoq mualliflarining 18, rus mualliflarining 84 va jahon klassiklarining 46 asarini namoyish etdi. 14 ta chet el ertaklari sahnalashtirilgan.

Ijodiy jamoa[tahrir | manbasini tahrirlash]

Teatrga Qozogʻistonning xizmat koʻrsatgan arbobi Amantay Ibirayev rahbarlik qiladi. Jami teatrda 300 kishi ishlamoqda, truppada 150 nafar artist bor. Ularning orasida 5 nafari Qozogʻistonda xizmat koʻrsatgan sanʼat arbobi, 5 nafar „Madaniyat arbobi“ koʻkrak nishoni sohibi, 3 nafar xalqaro tanlovlar laureati va 2 nafar „Hurmat“ ordeni kavaleri bor.

Yelena Filinkova, Galina Kojushkina, Aleksandr Malyavskiy, Aleksandr Boyko, Viktor Igushkin, Anna Bespalova, Aleksandr Braun, Vitaliy Kovalev, Mariya Vasilev, Darya Piven va Yuriy Chapaevni qayd etishga boʻladi. Baletda Ruslan Gamidov, Dauren Musabekov, Vladimir Evstafiyev, Zinaida Torshina, Olga Chekannikova, Anastasiya Krumina, Olga Necheporchuk, Aleksandra Nagaibekova va Tatyana Plesovskix tomoshabinlarga yaxshi tanish.

Teatr konsertmeysterlari Janna Shestakova va Lyudmila Ratushnyak. Balet ustasi — Tatyana Sudakova-Popovich. Xormeyster — „Hurmat“ ordeni ritsarisi Tatyana Shtikova.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Qazaqstanniң mәdeni oshaqtari. Kulturnie sentri Kazaxstana: Fotoalbom. — Almati:"ASA" Baspa үyі" JShS, 2012. — 288 b. (qazaq, oris, tіlderіnde) ISBN 978-601-80325-0-9
  2. Qaragʻandi. Qaragʻandi oblisi: Ensiklopediya. — Almati: Atamұra, 2006. ІSBN 9965-34-515-5