Raxmet Seidov
| Raxmet Seidov | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
1910-yil Xiva xonligi |
| Vafoti |
1955-yil 18-yanvar Turkmaniston SSR |
| Fuqaroligi | sovet |
| Kasbi | yozuvchi |
Raxmet Seidov (turkm. Rehmet Seýidow; 1910-yil, Akder, Xiva xonligi, Akder qishlogʻi – 1955-yil 18-yanvar, Turkmaniston SSR) – turkman sovet shoiri, noshir, librettist, tarjimon, muharrir. Turkmaniston xalq yozuvchisi (turkm.Türkmenistanyň halk ýazyjysy)[1].
Hayoti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Xiva xonligi hududidagi Akder qishlogʻida (hozirgi Lebap viloyati) tugʻilgan.
1925-yildan u viloyat maktab-internatida yetim bolalar bilan birga tarbiyalangan. 1926-yilda Charjevskiy nomidagi oʻrta kasb-hunar bilim yurtiga oʻqishga qabul qilingan va 1930-yilda uni muvaffaqiyatli tugatgan. 1931-yilda Boynuzin qishlogʻidagi maktabning direktori boʻlib ishlagan. 1931—1935-yillarda Ashxobod pedagogika institutining til va adabiyot fakultetida tahsil olgan. 1935-yilda Ashxobod pedagogika institutini tamomlagan[2].
1935—1937-yillarda Kerkin pedagogika bilim yurti boʻlim mudiri, 1937—1939-yillarda Turkman davlat nashriyoti muharriri, 1939—1941-yillarda Ashxobod kinostudiyasida adabiyot boʻlimi mudiri, 1941—1942-yillarda Turkmaniston gazetasi noshiri. 1942—1950-yillarda Turkmaniston axborot agentligi muharriri, 1950-yildan umrining oxirigacha Turkmaniston Yozuvchilar uyushmasi kotibi lavozimlarida ishlagan[2].
Ijodi
[tahrir | manbasini tahrirlash]U 1932-yilda shoir sifatida ilk asarlarini chiqara boshlagan. Raxmet Seidovning 30-yillar – 40-yillarning boshlaridagi ijodi (Doch Lebaba, 1939-yil; Patrioti, 1942-yil va boshqa sheʼrlari) xalq ogʻzaki ijodi bilan chambarchas bogʻliq[3].
1941—1945-yillardagi Ulugʻ Vatan urushi davrida vatanparvarlik ruhidagi yetuk realistik asarlar (Turkmenam, Podpolkovniku Belyavskiy va boshqalar) yaratgan. Zamonaviy syujetdagi birinchi milliy opera Schastlivaya molodost (musiqi A. K. Korchmarev (1942-yil)) librettosining muallifi (A. N. Afinogenov bilan birga). 1946-yilda Tri svadbi v dome operettasini yaratgan.
U jahon adabiyotining koʻplab mashhur yozuvchi va shoirlarining asarlarini turkman tiliga tarjima qilish bilan shugʻullangan. M. Lermontov sheʼrlarini tarjima qilgan. Shoirning oʻz sheʼrlari ham rus, ukrain va boshqa tillarga tarjima qilingan.
1941-yilda uning oʻrta maktab oʻquvchilari uchun yozilgan Uchebnik dlya yunix gramoteyev darsligi nashr etilgan.
1995-yilda Raxmet Seidovga mamlakat madaniyati va sanʼati rivojiga, turkman adabiyotini zamonaviy asarlar bilan boyitishga, yoshlarni cheksiz muhabbat ruhida tarbiyalashga qoʻshgan qimmatli hissasi uchun vafotidan keyin Turkmaniston xalq yozuvchisi faxriy unvoni berilgan[3].
2013-yilda Turkman davlat nashriyoti tomonidan shoirning Raxmet Seidov sheʼriy toʻplami nashr etildi.
1949-yildan KPSSga aʼzo boʻlgan[3].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Сеидов, Рахмет — статья из Большой советской энциклопедии. . 2012“.
- ↑ 2,0 2,1 „Rehmet Seýidow“.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Turkmenskaya Sovetskaya Ensiklopediya. – T. 3. – S. 403.