Rossiya — Hindiston munosabatlari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Rossiya — Hindiston munosabatlari

Hindiston
Rossiya
Narendra Modi va Vladimir Putin
2014-yil 11-dekabr

Hindiston — Rossiya munosabatlari. Hindiston Respublikasi va Rossiya Federatsiyasi oʻrtasidagi ikki tomonlama munosabatlar sanaladi. SSSR va Hindiston Respublikasi oʻrtasida 1947-yil 13-aprelda diplomatik munosabatlar oʻrnatilgan. Sovuq urush davrida Hindiston va Sovet Ittifoqi (SSSR) oʻrtasida kuchli harbiy, iqtisodiy va diplomatik aloqalar mavjud boʻlgan.

Hindistonning Rossiya Federatsiyasining poytaxti Moskvada elchixonasi va 2 bosh konsulligi (Sankt-Peterburg va Vladivostokda) mavjud. Rossiyaning Hindiston poytaxti Yangi Dehlida elchixonasi va 3 ta bosh konsulligi (Chennay, Kalkutta, Mumbay shaharlarida) mavjud.

SSSR va Hindiston[tahrir | manbasini tahrirlash]

SSSR va Hindiston oʻrtasida troposfera radioaloqa liniyasining ochilishiga bagʻishlangan SSSR pochta bloki 1981-yil, Sovet rahbari Leonid Brejnev va Hindiston Bosh vaziri Indira Gandi portretlari va ularning rus va hind tillarida xabarlari.

Rossiya va Hindiston oʻrtasidagi munosabatlar 1955-yil iyun oyida Hindiston Bosh vaziri Javoharlal Neruning Sovet Ittifoqiga tashrifi, keyin esa Nikita Xrushchevning 1955-yil kuzida Hindistonga tashrifi bilan boshlandi.

Sovet Ittifoqining Hindiston bilan aloqalari XXR bilan munosabatlarga ham sezilarli taʼsir koʻrsatdi. Shunday qilib, 1962-yilgi Hind-Xitoy chegara mojarosi paytida Sovet Ittifoqi sodir boʻlayotgan barcha narsalarga betarafligini eʼlon qildi. Sovet Ittifoqi Xrushchev davrida Hindistonga katta iqtisodiy va harbiy yordam koʻrsatdi va 1960-yilga kelib bu yordam Xitoyga berilganidan koʻproq edi.

1965-yilda Sovet Ittifoqi Hindiston va Pokiston chegarasidagi mojarodan keyin Hindiston va Pokiston oʻrtasida tinchlik vositachisi sifatida muvaffaqiyatli xizmat qildi. Aleksey Kosigin Hindiston va Pokiston vakillari bilan oʻzaro diplomatik muzokjaralar olib bordi, Kashmirdagi harbiy mojaroga barham berish boʻyicha muzokaralarda yordam berdi.

Kristofer Endryu taʼkidlaganidek, 1970 va 1980-yillarda Hindistondagi KGB rezidensiyasi SSSRdan tashqaridagi eng kattasi edi[1].

Sovet va Hind savdosi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1948—1953 yillarda SSSRga Hindiston eksporti hajmi 23 baravarga kamaydi: 16,2 million dollardan 0,7 million dollargacha[2]. Sovet Ittifoqining Hindistonga eksport salmogʻi 10 baravar pasaydi: 9,8 million dollardan 0,9 million dollargacha pasaydi[2].

.

Rossiya va Hindiston[tahrir | manbasini tahrirlash]

2021-yil aprel oyida Rossiya tashqi ishlar vaziri Lavrov Dehli shahriga tashrif buyurdi.

2021-yil 6-dekabr kuni Rossiya prezidenti Vladimir Putin Hindistonga rasmiy tashrif bilan Hindiston Bosh vaziri Narendra Modi bilan uchrashdi[3]. Muzokaralar natijasida 15 ta bitim imzolandi, davlat rahbarlari 99 banddan iborat Qoʻshma bayonot qabul qildilar. Shartnomalar kosmik sohasida, kemachilik, fan, madaniyat, kompyuter hujumlariga qarshi kurashish, geologiya, harbiy-texnik hamkorlik va neft taʼminoti kabi yirik sanoat tarmoqlarini qamrab oldi[4].

YeOII va Hindiston o‘rtasida erkin savdo bitimi bo‘yicha muzokaralar olib borish zarurligini taʼkidladilar. Shimoliy dengiz yo‘nalishi bo‘yicha hamkorlikka qiziqish bildirdi. Davlat rahbarlari milliy valyutalarda oʻzaro hisob-kitoblarni ragʻbatlantirish boʻyicha qoʻshma ishlarni davom ettirishga kelishib oldilar[5].

2022-yil 4-yanvar kuni Rossiya va Hindiston tashqi ishlar vazirlari xalqaro hamda mintaqaviy masalalarda ikki tomonlama hamkorlikni muhokama qilishdi[6].

Vazirlar mintaqaviy va xalqaro masalalarda, jumladan ShHT, BRIKS, RIC (Rossiya-Hindiston-Xitoy), BMT, BMTning uning Xavfsizlik Kengashi doirasidagi hamkorlikni kengaytirish boʻyicha keyingi qadamlar toʻgʻrisida kelishib oldilar.

Iqtisodiy hamkorlik[tahrir | manbasini tahrirlash]

Rossiya — Hindiston savdosi[tahrir | manbasini tahrirlash]

2012-yilda Hindiston tashqi savdo aylanmasida Rossiyaning ulushi 1% ni tashkil etdi. Rossiya tashqi savdosida Hindiston 2012-yilda 1,3% ni tashkil etdi[7]. Hindiston Rossiya mudofaa sanoati uchun ikkinchi yirik bozor hisoblanadi: 2004-yilda Hindiston harbiy texnikasining 70% dan ortigʻi Rossiyadan yetkazib berilgan.

Rossiya-Hindiston iqtisodiy munosabatlarining asosini 1992-yildagi Savdo-iqtisodiy hamkorlik toʻgʻrisidagi hukumatlararo bitim va 1993-yildagi Rossiya Federatsiyasi va Hindiston Respublikasi oʻrtasidagi doʻstlik va hamkorlik shartnomasi tashkil etadi[8].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „ДИССИДЕНТ С ЛУБЯНКИ ЛОНДОН“. 2013-yil 14-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 20-aprel.
  2. ↑ 2,0 2,1 Nikolaev P. P. Indiyskiy faktor vo vneshney politike KNR (1949—1962 gg.). Diss… kand. ist. nauk. — SPb., 2016. — S. 25.
  3. ↑ „Путин и Моди договорились о новом этапе сотрудничества России и Индии“ (ru). Российская газета. 2021-yil 7-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 13-dekabr.
  4. ↑ Deutsche Welle (www.dw.com). „Путин договорился о сотрудничестве с Индией в обороне, цифровой сфере и энергетике | DW | 06.12.2021“ (ru-RU). DW.COM. 2021-yil 13-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 13-dekabr.
  5. ↑ „Визит Путина в Индию. Сенсационные итоги“ (ru). vesti.ru. 2021-yil 13-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 13-dekabr.
  6. ↑ „Лавров обсудил по телефону с главой МИД Индии двустороннее сотрудничество“. ТАСС. 2022-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 11-yanvar.
  7. ↑ Barkova S. A., Volkova Ye. N. Vneshnetorgovie otnosheniya Rossii so stranami-chlenami BRIKS // Problemi sovremennoy ekonomiki (Novosibirsk). — 2013. — № 16. — S. 9
  8. ↑ „Соглашение между Правительством Российской Федерации и Правительством Индии о торговле и экономическом сотрудничестве (Нью-Дели, 4 мая 1992 г. )“ (ru). garant.ru. 2020-yil 16-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 16-sentyabr.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Rossiya_—_Hindiston_munosabatlari&oldid=3557859" dan olindi