Said Niyozov

Said Niyozov (1922-yil 22-noyabrda tavallud topgan) – Qizil Armiya brigadiri, Ulugʻ Vatan urushi qatnashchisi, Shuhrat ordenining toʻliq sohibi. 1942-yildan komsomol aʼzosi, 1944-yildan 1991-yilgacha KPSS aʼzosi (1952-yildan KPSS).

Biografiyasi

Said Niyozov 1922-yil 22-noyabrda Matmon qishlogʻida (hozirgi Qashqadaryo viloyati Kitob tumanida dehqon oilasida tugʻilgan. Millati – tojik. 1939-yilda toʻqqizinchi sinfgacha (boshqa maʼlumotlarga koʻra, oʻninchi sinfgacha) taʼlim olgan, shundan soʻng tugʻilgan qishlogʻida boshlangʻich maktab oʻqituvchisi boʻlgan.

1941-yil may oyida (boshqa maʼlumotlarga koʻra, 1942-yil may oyida) Qizil Armiya safiga chaqirilgan, 1942-yil may oyidan Ulugʻ Vatan urushi janglarida qatnasha boshlagan.

Rjev jangida qatnashgan, 1942-yil 13-sentyabrda Znamenskoye qishlogʻi yaqinida (Kalinin viloyati, Rjev tumani) yaralangan, ammo xato oqibatida uni oʻldi deb yozilib, uyiga oʻlim haqida xabar yuborilgan. Shundan keyin onasi vafot etadi. Oʻsha yilning kuzida Niyozov oldingi safga qaytgan. 1942-yil 23-dekabrda Said Niyozov ikkinchi jarohat oladi. Bu jarohati ogʻir boʻlib chiqqan natijada 1943-yil avgustigacha Kolomnadagi (Moskva viloyati) evakuatsiya kasalxonasida davolangan. Tibbiy komissiya uni harbiy xizmatga yaroqsiz deb topadi, biroq Niyozovning shaxsan oʻzi qoʻshinga qaytishini taʼkidlagan.

Moskva harbiy okrugida joylashgan 64-mexanizatsiyalashgan brigadada (7-mexanizatsiyalashgan korpus) pulemyotchi boʻlib xizmat qilgan. 1943-yil oktyabrdan Said Niyozov mexanizatsiyalashgan korpusda xizmat qiladi va 2-Ukraina frontida jang qiladi. 1943-yil oktyabrdan Nijedneprovsk strategik hujum operatsiyasida qatnashgan. Oʻz polkida Belarusning Bagratsiya hujum operatsiyasining ajralmas qismi boʻlmish Lublin-Brest hujum operatsiyasida qatnashgan. 1944-yil 18-iyulda Pshevali qishlogʻi yaqinida (Polshaning Chelm shahri yaqinida, hozirgi Lublin vodiysi) oldinga siljib kelayotgan Sovet piyoda askarlarini ortdan himoya qilib turgan, atrofda portlagan minadan yaralangan. Yaralanganidan keyin jang maydonini tark etishdan bosh tortgan va yaralarini bogʻlab, qurolini yana qoʻliga olgan. Ushbu jangda ekipaj dushmanning 1 ta minomyot va 3 ta pulemyot nuqtasini yoʻq qilgan, buning natijasida Sovet miltiq boʻlinmalari muvaffaqiyatli hujumlarini davom ettirganlar. 1944-yil 30-iyulda gvardiya serjanti Said Niyozov 3-darajali „Shon-sharaf“ ordeni bilan taqdirlangan.

1-avgust kuni ular dushmanning toʻrtta piyoda hujumini qaytarishga muvafaq boʻlishgan, bunda Said 2 ta nemis minomyotini va 3 ta pulemyotni, shuningdek, 40 ga yaqin askarni yoʻq qilgan. Bir necha bor nemis qoʻshinlari sovet pozitsiyalariga yaqinlashishga harakat qilishgan, keyin Said Niyozov avtomatdan oʻq uzgan, bu ularga yaqinlashishga imkon bermagan, bu vaqtda u 15 ga yaqin dushman askarini shaxsan yoʻq qilgan. 1944-yil 18-avgustda Said Niyozov 2-darajali „Shon-sharaf“ ordeni bilan taqdirlangan.

Serjant Niyozov qoʻriqchi sifatida Kustrinskiy koʻprigini saqlab turish va kengaytirish uchun janglarda qatnashgan. 19-mart kuni Niyozovning tayanch oʻqchi jangda qatnashgan. 22-mart kuni Kostyushin yaqinida (Lyublin vodiysi) oldinga siljigan sovet oʻqchi boʻlinmalari yordam bergan, ular dushman pulemyotini, kuzatuv postini va 10 ga yaqin askarni yoʻq qilishgan, shuningdek, nemis minomyotining oʻqlariga qalqon boʻlib, yer tishlatgan. Ushbu jangda artilleriya yordami tufayli piyoda askarlari Genshmar turar-joyini egallab olishgan. 1945-yil 27-martda unga yana bir bor yanglishib 2-darajali „Shon-sharaf“ ordeni topshirilgan. 1945-yil 31-mayda SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining farmoni bilan Said Niyozov 1-darajali „Shon-sharaf“ ordeni bilan taqdirlanib, „Shon-sharaf“ ordenining toʻliq tarkibli kavaleriga aylangan.

1944-yil 26-iyulda dushmanning qarshi hujumini qaytarish chogʻida Said Niyozov nemis tankini va 40 ga yaqin nemis askarini yoʻq qilgan. Buning uchun 1944-yil 31-avgustda Jangovar xizmatlari uchun medali bilan taqdirlangan.

Mukofotlari

Said Niyozov quyidagi mukofotlar bilan taqdirlangan:

SSSR

• 1-darajali Vatan urushi ordeni (1985 yil 11 mart);
• Qizil Yulduz ordeni (1945-yil 21-yanvar);
• 1-darajali Shuhrat ordeni (1945 yil 21 may – 1279-son);
• 2-darajali „Shon-sharaf“ ordeni (1944-yil 18-avgust – 46976);
• 3-darajali „Shon-sharaf“ ordeni (1944-yil 30-iyul – 90215-son);
• Jangovar xizmatlari uchun medali (1944-yil 31-avgust).

Oʻzbekiston

• Jasorat medali.

Adabiyotlar

• Кургузов И. П.. Кавалеры ордена Славы, Ташкент, 1966 — 54—62-bet. 
• Кургузов И. П.. Солдатская доблесть, Ташкент, 1970 — 174—183-bet. 

Havolalar

• „Said Niyozov“ (ru). Герои страны.
• „Ниязов Саид“. Министерство обороны Российской Федерации. Qaraldi: 2018-yil 8-yanvar.