Samigʻ Abdullayev

Samig‘ Abdullayev
Tavalludi	1917-yil 25-oktyabr; Toshkent, Rossiya imperiyasi
Vafoti	1998-yil 10-may; Toshkent, O'zbekiston
Fuqaroligi	sovet
Mukofotlari	Sovet Ittifoqi Qahramoni

Samigʻ Fayzullovich Abdullayev (1917-yil 25-oktyabr, Toshkent, Rossiya Imperiyasi – 1998-yil 10-may) – rassom. Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan sanʼat arbobi (1975-yil). Ikkinchi jahon urushi davrida Qizil Armiya safida boʻlgan oʻzbek askari. 1944-yil 16-mayda Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoni bilan taqdirlangan. Urushdan soʻng rassomlik kasbi bilan shugʻullanib, ijodi uchun Oʻzbekiston SSRda xizmat koʻrsatgan artist unvoniga sazovor boʻlgan. Oʻn yil davomida Oʻzbekiston SSR Rassomlar uyushmasiga rahbarlik qilgan^[1].

Yoshligi

Abdullayev 1917-yil 25-oktyabrda Toshkentda dehqon oilasida tugʻilgan. 1932-yilda maktabning yettinchi sinfini tugatgach, Toshkent rassomlik bilim yurtiga oʻqishga kirgan va uni 1937-yilda tugatgan. Keyin 1938-yil sentabrda Qizil Armiya safiga kirib, muhandislik qoʻshinlarida xizmat qilgan^[2]^[3].

Urushdagi ishtiroki

Urushning dastlabki yillarida 8-alohida yengil transport boʻlinmasida otryad komandiri. Kavkaz va Krasnodar uchun janglarda qatnashgan. 1943-yil iyun oyida u 97-alohida motorlashtirilgan muhandislik batalyonida otryad komandiri boʻlgan. 1943-yil 16-sentyabrga oʻtar kechasi u oʻz qoʻmondonligi ostidagi sapyorlarni tunda Krasnodardagi Krasniy fermasi hududidan minalarni olib tashlash uchun xavfli missiyaga olib borgan. U shaxsan oʻzi 36 ta minani zararsizlantirib, tanklarning hudud boʻylab harakatlanishiga yoʻl ochgan. Biroq, fashistlar Sovet tanklarining oldinga siljishiga toʻsqinlik qilib, Kudako daryosi ustidagi koʻprikni portlatib yuborishgan. Uning otryadi dushmanning shiddatli oʻqqa tutilishiga qaramay, tanklarning oldinga siljishiga imkon berib, uch soat ichida koʻprikni tiklagan. 17-sentyabr kuni u yana bir koʻprikni yonayotgan kabelga osilib bombani portlashdan oldin simlarini kesib, yarador holatda saqlab qolgan. Jangdagi jasorati uchun 1944-yil 16-mayda unga Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoni berilgan^[4]^[5]^[6].

Urushdan keyingi hayoti

U 1954-yilda Toshkent sanʼat institutiga oʻqishga kirgan va u yerni 1960-yilda tamomlagan. 1945—1955-yillarda Oʻzbekiston Rassomlar uyushmasi boshqaruvi raisligida ishlagan. 1956 —1988-yillarda Oʻzbekiston davlat sanʼat muzeyi direktori . Abdullayevning ijodi rang-barang va sermazmun, asarlarida tabiat, inson goʻzalligi, ayniqsa zamondoshlari, urush qahramonlari, mehnatkash xalq oʻz aksini topgan. Portretlar („Avtoportret“, 1945; „Rezida“, 1954; „General-leytenant F. Norxoʻjayev“, 1977; „B. Boboyev“, 1985 va b.), manzaralar („Kolxoz manzarasi“, 1953; „Chirchiq vodiysida“, 1977; „Bahor“, „Dengiz boʻyida“, 1979), natyurmortlar („Gullar“, 1966; „Toshkent mevalari“, 1981; „Natyurmort“, 1985 va boshqalar) yaratgan.^[1]

Uning aksariyat asarlari hozirda Qoraqalpog'iston davlat san'at muzeyida saqlanib kelinmoqda^[7]

Mukofotlari

Sovet Ittifoqi Qahramoni
Lenin ordeni
Qizil Bayroq ordeni (ikki marotaba)
Vatan urushi ordeni
„Hurmat Belgisi“ ordeni
Oʻzbekiston SSRda xizmat koʻrsatgan artist
„Mehnatda oʻrnak koʻrsatganlik uchun“ medali

yubiley medallar^[6].

Manbalar

Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.

[:0-1] 1,0 ^1,1 OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

[2] „Герои Советского Союза: краткий биографический словарь I, Абаев - Любичев“.

[3] „Абдуллаев Самиғ Файзуллович" [Abdullayev Samigʻ Fayzullovich“.

[4] „award sheet for nomination of the title Hero of the Soviet Union“.

[5] „Когда пушки гремели ...: 1941-1945 : Воспоминания, очерки, дневники, письма, репортажи, документы (in Russian). Искусство. 1978.“.

[:1-6] 6,0 ^6,1 „"Абдуллаев Самиг Файзуллович" [Abdullaev Samig Fayzullovich. warheroes.ru (in Russian).“].

[7] „Государственный музей искусств имени И. В. Савицкого“.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]