Kontent qismiga oʻtish

Samoa tropik yomgʻirli oʻrmonlari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Samoa tropik yomgʻirli oʻrmonlari — Samoa orollaridagi tropik yomgʻirli oʻrmon ekoregioni. Ular 3100 km² maydonni egallaydi.

Samoa arxipelagining bir qismi boʻlgan Savayi orolida 727 km² maydonni egallagan markaziy Savayi yomgʻirli oʻrmoni Polineziyadagi tropik oʻrmonlarning eng katta qoʻshni qismidir. Hududda 100 dan ortiq vulqon kraterlari, eskirib ulgurmagan lava oqimlari mavjud. Yomgʻir oʻrmonlarining uchta asosiy turi mavjud. Bular eng keng tarqalgan pasttekislik oʻrmonlari, shuningdek togʻli va bulutli oʻrmonlar[1]. Yomgʻir oʻrmonlari butun orolni qoplaydi va Samoaning endemik mahalliy turlarini oʻz ichiga oladi, ularning aksariyati yoʻqolib ketish xavfi ostida. Baʼzilari deyarli yoʻq boʻlib ketgan[2].

Bularga tish bilan qoplangan, manumea deb ham ataluvchi kaptar (Didinculus strigirostris), Samoa milliy qushi va Samoa Mao honeyeater[3] (Gymnomyza samoensis) kabi boshqa qushlar kiradi. Samoa oq koʻzi (Zosterops samoensis) va samoa qamish qushi (Gallinula pacifica) Savayi orollarining mahalliy jonzotlaridir. Samoa moorhen oxirgi marta 1873-yilda, 1984-yilda baland togʻli oʻrmonlarda va 2003-yilda Silisili togʻida roʻyxatga olingan[4].

1994-yilda Samoa biologik xilma-xillikni saqlash va barqaror foydalanish boʻyicha milliy strategiyalarni ishlab chiqish maqsadida Biologik xilma-xillik toʻgʻrisidagi konvenssiyani ratifikatsiya qildi. Bugungi kunga kelib mamlakatning qoʻriqlanadigan hududlari hududning 5% ni egallagan[5].

Samoaning biologik xilma-xilligining taxminan 30 % endemik boʻlib, ularfaqat Samoada uchraydi. Yangi turlar hali ham kashf qilinmoqda. 2009-yilda aniqlangan fan uchun yangi ikkita yangi kapalak va chuchuk suv baliqlari shular jumlasidandir. Mamlakatda paporotnik va kapalaklarning mahalliy turlari oʻzidan 85 baravar katta boʻlgan Yangi Zelandiyaga qaraganda koʻproq.

Samoa yerlarining katta qismi odatiy mulkchilik koʻrinishida boʻlib, ularning 81 % ga yaqini mahalliy matay oila boshliqlari tomonidan boshqariladi[6]. Shu sababli, tabiatni muhofaza qilish loyihalari matay bilan hamkorlikda amalga oshiriladi. Xususan Savayining gʻarbiy uchidagi Falealupo qishlogʻidagi va janubi-sharqiy qirgʻogʻidagi Tafua qishloq pasttekisligidagi yomgʻir oʻrmon qoʻriqxonasida.

Galereya

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Savayi orolining NASA sunʼiy yoʻldosh surati
    Savayi orolining NASA sunʼiy yoʻldosh surati
  • Falealupodagi pasttekislik tropik oʻrmonining havodan koʻrinishi
    Falealupodagi pasttekislik tropik oʻrmonining havodan koʻrinishi
  • Butterfly Hypolimnas bolina
    Butterfly Hypolimnas bolina
  • Falealupodagi oʻrmon soyaboni
    Falealupodagi oʻrmon soyaboni

Yana qarang

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Samoa tropical moist forests“. World Wildlife Fund.
  2. ↑ {{{editor}}}: „Report:Vaega Fa’atauainamole Fa’asaoi Samoa, Priority Sites for Con-servation in Samoa: Key Biodiversity Areas“ (deadlink). Conservation International - Pacific Islands Programme, Samoa Ministry of Natural Resources and Environment, Secretariat of the Pacific Regional Environment Programme. 2022-yil 8-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 30-iyul.
  3. ↑ „Species factsheet“. Birdlife International.
  4. ↑ „Samoa struggling with biodiversity goals“ (deadlink). Islands Business. 2010-yil 26-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 5-may.
  5. ↑ Islands Business. Дата обращения: 5 мая 2018. Архивировано 26 мая 2010 года.
  6. ↑ Fana'afi Le Tagaloa, Aiono (1986). "Western Samoa: the sacred covenant". Land Rights of Pacific Women. Institute of Pacific Studies of the University of the South Pacific. p. 103. ISBN 982-02-0012-1. http://www.google.co.nz/books?id=wNDgF7Y9hr4C&lpg=PP1&dq=Land%20rights%20of%20Pacific%20women%E2%80%8E&pg=PA103#v=onepage&q=&f=false.  
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Samoa_tropik_yomgʻirli_oʻrmonlari&oldid=3158656" dan olindi