Soʻqoqsoy

Soʻqoqsoy
Tavsif
Uzunligi	33
Daryolar havzasi	75,4 km²
Suv sarfi	1,96 m³/s
Suv oqimi
Quyilishi	Qorasuv
Davlat	Oʻzbekiston

Soʻqoqsoy, Samsaraksoy – Toshkent viloyatining Parkent tumanidagi soy. Chirchiq – Ohangaron havzasida joylashgan. Chatqol tizmasining janubi-gʻarbiy yon bagʻridan oqib tushuvchi Sarituproqsoy va Miskensoyning qoʻshilishidan hosil boʻladi.

Nomlanishi

Soʻqoq soʻzini tushuntirish uchun turli versiyalar taklif qilingan. Bir variantda suvi oq – „oq suv“, boshqasida – soʻqmoq, yoʻl degan maʼnoni anglatishi yozilgan. Shu bilan birga, tarixiy manbalarda Suhak soʻzi ham qayd etilgan. Toponimist S.Qoraev Soʻqoq qishlogʻi nomini Fargʻonadagi Soʻx vodiysidan kelgan koʻchmanchilar qoʻygan va Kichik Soʻx degan maʼnoni bildiradi, deb taxmin qiladi.

Tavsifi

Uzunligi 33 km, havzasining maydoni 75,4 km². Qorasuv daryosiga quyiladi. Soʻqoq qishlogʻiga qadar soy yon bagʻirlari baland, tor va chuqur vodiyda, shagʻal va harsang toshlarga toʻla nishabi katta oʻzanda oqadi, shu qishloqdan boshlab vodiysi ancha kengaya boradi. Soʻqoq havzasi ancha sersuv. Oʻrtacha yillik suv sarfi 1,96 m³/sek. Qor va yomgʻir suvlaridan toʻyinadi. Yillik oqimning 60—70% mart—may oylariga toʻgʻri keladi. Soʻqoqning asosiy irmogʻi – Chashmasoy (oʻngdan). Soydan aprel— may oylarida sel keladi. Soʻqoq havzasida „Soʻqoq“ dam olish uyi, bolalar oromgohlari bor.

Daryo oqimi

Soʻqoqsoy Chotqol tizmasining janubi-gʻarbiy yon bagʻirlaridan oqib tushuvchi Sarituproqsoy va Miskensoy kichik daryolarining qoʻshilishidan hosil boʻlgan. Boshlanish joyidan shimoli-sharqda Oqtosh togʻ choʻqqisi joylashgan.

Soʻqoqsoy asosan sharq-gʻarbiy tomonga qarab oqadi, baʼzi joylarda shimolga yoki janubga bir oz qiyalashi mumkin. Shimoldan daryo oʻzani boʻylab Shaqoʻrgʻon togʻ tizmasi joylashgan. Avvaliga daryo baland qirgʻoqli tor daradan oʻtadi. Daryo oʻzanida koʻp miqdorda shagʻal va yirik toshlar bor. Soʻqoq qishlogʻi daryo boʻyida joylashgan.

Qishloqning sharqiy chekkasida shu nomdagi dam olish uyi joylashgan. Bu yerda daryo vodiysi yon bagʻirlarida oʻrmon oʻsimliklari zich oʻsib oʻziga xos yashil qoplam hosil qilgan.

Biroz pastroqda oʻng qirgʻogʻida Samsarek qishlogʻi joylashgan. Bu yerda daryo shimoli sharqqa buriladi, lekin Jumabozor va Parkent oʻrtasidagi avtomagistralga yetib borib, yana sharq-janubiy-sharqiy tomonga buriladi va katta yoʻl boʻylab oqib oʻtadi. Jumabozor qishlogʻi yonidan Qorasuv daryosiga quyiladi.

Turizm

Daryo havzasida „Soʻqoq“ dam olish uyi, shuningdek, bolalar oromgohlari mavjud. Dam olish uyi suzish havzasi, raqs maydonchasi va choyxonaga ega, uning xiyobonlari teraklar bilan qoplangan, qoʻshni qirgʻoqda oʻrmon oʻsimliklari zich qoplam hosil qiladi.

Yuqori oqimida, Soʻqoq qishlogʻi yaqinida daryo suzish uchun qulay boʻlgan bir qancha soylar va toʻgʻonlarni hosil qiladi. Yaqin atrofda mashhur Chashma togʻ bulogʻi joylashgan. Shuningdek, goʻzal tabiatga ega boʻlgan ushbu hududdan turli bayram tadbirlarida foydalaniladi.