Scientific Linux
 Scientific Linux 7.3 | |
| Dasturchi | Fermilab, CERN |
|---|---|
| Manba modeli | FOSS |
| Dastlabki dastur | 10-may 2004-yil |
| Dasturiy taʼminotni chiqarishning hayotga tatbiqi |
7.8 / 24-aprel 2020-yil |
| Paket menejeri | RPM |
| Platformalari | x86, x86-64 |
| Yadro turi | Монолитное ядро Linux |
| Rasmiy veb-sayt | scientificlinux.org |
Scientific Linux (SL)butun dunyo boʻylab turli laboratoriyalar va universitetlar koʻmagida Fermilab va CERN tomonidan birgalikda yaratilgan Linux operatsion tizimining distributividir. Uning asl maqsadi laboratoriya takrorlanish harakatlarini kamaytirish va turli tajribalar va boshqa tadqiqot loyihalari uchun umumiy oʻrnatish bazasiga yaratish edi[1].
Tarqatish Red Hat tomonidan taqdim etilgan bepul va ochiq kodli dasturiy taʼminotga asoslangan. U Red Hat Enterprise Linux versiyalari uchun manba kodidan Red Hat Enterprise Linux oxirgi foydalanuvchi litsenziya shartnomasi va GNU General Public License [ manba koʻrsatilmagan 1626 kun ] shartlariga muvofiq yaratilgan hisoblanadi.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Fermilab, Red Hat Enterprise Linuxning LTS versiyalariga asoslangan Fermi Linux deb nomlanuvchi Linux distribyutsiyasiga ega boʻlgan. Qolaversa CERN oʻzining RHEL-ga asoslangan „CERN Linux“ distributivini yaratdi. CERN Fermilab bilan bogʻlab, kuchlarni birlashtirishni taklif qildi. Konni Seeh birinchi prototiplar va dastlabki versiyalar uchun bosh dizayner va boshqaruvchi edi. „Scientific Linux“ning birinchi rasmiy versiyasi 2004-yil 10-mayda chiqarilgan 3.0.1 versiyasi hisoblanadi.
2015-yilda CERN Scientific Linux-dan CentOS-ga oʻtishni boshladi[2][3].
2019-yil aprel oyida Scientific Linux toʻxtatilishi eʼlon qilindi, biroq 6.x va 7.x versiyalari saqlanib qolishda davom etadi[4].
Hozirda Scientific Linux ilmiy laboratoriyalar va universitetlar hamkorligini qoʻllab-quvvatlanmoqda. Asosiy homiy Fermilabdir.
Dizayn falsafasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Scientific Linux-ning asosiy maqsadi butun dunyo boʻylab turli laboratoriyalar va universitetlar uchun Linuxning umumiy taqsimotini yaratishdir. Asosiy maqsadlar Red Hat Enterprise Linux bilan kichik qoʻshimchalar va oʻzgarishlar bilan moslikni taʼminlash va Linux bazasini buzmasdan saytni oson sozlashni taʼminlashdir hisoblanadi[5].
Imkoniyatlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Scientific Linux Red Hat Enterprise Linux-dan olingan boʻlib, Red Hat savdo belgilarida himoyalangan komponentlar olib tashlandi va bu uni foydalanishga imkon beradi[6]. Yangi nashrlar odatda Red Hat Enterprise Linux soʻnggi versiyasidan taxminan ikki oy oʻtgach chiqariladi. Ikkita toʻliq DVD diskdan tashqari, Scientific Linux LiveCD va LiveDVD versiyalari ham mavjud.
Scientific Linux WI-FI va Bluetooth drayverlari, multimedia kodeklari, Samba va Compiz kabi keng koʻlamli dasturiy taʼminotlar serverlar va mijozlar, tarmoq va tizim boshqaruv vositalarini oʻz ichiga oladi.
Chiqarish tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Jadvalda Scientific Linux[7] nashrlari koʻrsatilgan. Har bir versiyalarini chiqarishdan oldin ommaviy sinovdan oʻtadi.
| Chiqarish | kod nomi | Arxitekturasi | Asoslanishi | Ilmiy Linuxning chiqarilgan sanasi | Red Hat Enterprise Linuxning chiqarilgan sanasi | Vaqt Faqri |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 3.0.1 | litiy | i386, x86-64 | 3.1 | 2004-05-10 | 2004-01-16 | 106 kun |
| 4 | berilliy | i386, x86-64 | toʻrtta | 2005-04-20 | 2005-02-14 | 65 kun |
| 5[8][9] | Bor | i386, x86-64 | 5 | 2007-05-14 | 2007-03-14 | 61 kun |
| 6[10][11][12][13] | Uglerod | i386, x86-64 | 6 | 2011-03-03 | 2010-11-10 | 113 kun |
| 7[14][15] | Azot | x86-64 | 7 | 2014-10-13 | 2014-06-10 | 125 kun |
Qoʻllab-quvvatlash
[tahrir | manbasini tahrirlash]Red Hat oʻz versiyalari uchun yangilanishlarni chiqarishda davom etar ekan, xavfsizlik yangilanishlari taqdim etiladi.
| chiqarilgan sana | Muhim yangilanishlar uchun tugash sanasi | Yangilashning tugash sanasi |
|---|---|---|
| 3 | 2006-07-20 | 2010-10-31 |
| toʻrtta | 2009-03-31 | 2012-02-29 |
| 5 | 2014-yil 1-chorak | 2017-03-31 |
| 6 | 2017-yil 2-chorak | 30.11.2020 |
| 7 | 2019-yil 4-chorak | 2024-06-30 |
Shuningdek
[tahrir | manbasini tahrirlash]- CentOS
Eslatmalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „FAQ: Community | Scientific Linux“. 22-yanvar 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12-may 2018-yil.
- ↑ „Scientific Linux @ CERN: Next Version“ (inglizcha). linux.web.cern.ch. 29-aprel 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 23-aprel 2020-yil.
- ↑ „What is CERN CentOS 7 (CC7) ?“ (inglizcha). linux.web.cern.ch. 3-avgust 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 23-aprel 2020-yil.
- ↑ „Разработка Scientific Linux 8 свёрнута в пользу CentOS“. OpenNET (22-aprel 2019-yil). 4-aprel 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 23-aprel 2020-yil.
- ↑ „Scientific Linux“. 24-yanvar 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12-may 2018-yil.
- ↑ „Scientific Linux 5.6 Live released - The H Open: News and Features“. 8-dekabr 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12-may 2018-yil.
- ↑ „DistroWatch.com: Put the fun back into computing. Use Linux, BSD“. 12-may 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12-may 2018-yil.
- ↑ „Scientific Linux - It blinded me with science!“. 20-yanvar 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-iyun 2018-yil.
- ↑ „DistroWatch Weekly, Issue 351, 26 April 2010“. 7-fevral 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-iyun 2018-yil.
- ↑ „Scientific Linux 6 - Another great distro, but“. 5-may 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-iyun 2018-yil.
- ↑ „DistroWatch Weekly, Issue 419, 22 August 2011“. 5-may 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-iyun 2018-yil.
- ↑ „Scientific Linux 6.1 Carbon review - Almost there“. 5-may 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-iyun 2018-yil.
- ↑ „Scientific Linux 6.5 Carbon - Fast and dubious“. 5-may 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-iyun 2018-yil.
- ↑ „Scientific Linux 7.1 review - More fiasco“. 5-may 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-iyun 2018-yil.
- ↑ Marius Nestor. „Download Scientific Linux 7.7“ (inglizcha). Softpedia. 21-iyul 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 23-aprel 2020-yil.
<ref> tag with name "Linux.com" defined in <references> is not used in prior text.Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Red Hat Enterprise Linux/Scientific Linux. Полное руководство пользователя (+DVD). БХВ, 2015 — 480-bet. ISBN 5-9775-0063-7.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Rasmiy sayti (ingl.)
- Rasmiy sayti (rus.)
- Scientific Linux na sayte DistroWatch
- CERN Linux Home Page
- Fermilab Linux Home Page