Sergey Tolstov (harbiy)
| Sergey Tolstov | |
|---|---|
| Asl ismi | ruscha: Сергей Евлампиевич Толстов |
| Tavalludi |
1849-yil 8-oktabr Ural viloyati Rossiya imperiyasi (hozirgi Maxambet tumani) |
| Vafoti |
1921-yil Arxangelsk guberniyasi, Rossiya imperiyasi |
| Qoʻshin turlari | otliq qo'shinlar |
| Xizmatdagi yillari | 1867—1905 |
| Unvoni |
 Umumiy otliq qoʻshinlar |
| Jang/urush |
Xiva yurishi (1873) Rossiya-Turkiya urushi (1877—1878) |
Sergey Yevlampiyevich Tolstov (1849-yil 8-oktyabr – 1921-yil mart) – otliq qoʻshinlar generali[1], Terek kazak armiyasining atamani[2], 1900-1905-yillarda Terek viloyati boshligʻi.
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Topolinsk qoʻrgʻonidagi Orlovsk qishlogʻida, Ural kazak ofitseri, Avliyo Georgiy ritsarlik unvoni sohibi Yevlampiy Kirillovich Tolstov oilasida tugʻilgan. 1862—1867-yillarda 1-Moskva kadet korpusida (keyinchalik 1-Moskva harbiy gimnaziyasida) oʻqigan. 1867-yilda korpusni tugatgach, 3-Aleksandr harbiy bilim yurtida harbiy taʼlimni davom ettirgan 1869-yilda bu yerda 1-razryadni tugatgan. Ushbu harbiy oʻquv yurtlarida Ural kazaklari armiyasi hisobidan oʻqigan. 1869-yil avgustda kornet darajasiga koʻtarilgan va Ural kazak armiyasiga yuborilgan. 1869-yil 1-sentyabrdan 1870-yil apreligacha Ural harbiy bilim yurtida oʻqituvchi lavozimida ishlagan. Keyin Turkiston harbiy okrugida xizmat qilgan; 1870-yilda polkovnik Saranchov otryadining adayevitlarga qarshi yurishida qatnashgan, buning uchun 1870-yil 21-avgustda yuzboshi lavozimiga koʻtarilgan. 1872-yil 18-dekabrda unga kapitan unvoni berilgan. 1872-yil dekabrda Sergey Yevlampiyevich Uralga qaytib kelgan[3].
1873-yil fevral oyida S. E. Tolstov Xiva yurishida, Xivani egallashda qatnashgan 2-Ural yuzligi qoʻmondoni boʻlgan. 1873-yil 24-oktyabrda Uralskka qaytib keldi. Yigʻilishdagi farqi uchun „Xiva yurishi uchun“ medali va qilich va kamon bilan birgalikdagi 3-darajali Avliyo Stanislav ordeni bilan taqdirlangan. 1874-yil 18-yanvarda unga harbiy brigadir unvoni berilgan. 1878-yil avgust oyidan boshlab 1-Ural kazak polkiga rahbarlik qilgan S. E. Tolstov faol armiya safida boʻlib, rus-turk urushida qatnashgan. 1878-yil oktyabr – 1879-yil mart oylarida uning polki Syulbyukum otryadi tarkibiga kirgan va IX armiya korpusida xizmatga tayinlagan. 1879-yil 26-martdan boshlab polk Bolgariya Knyazligida joylashgan bosqinchi kuchlar tarkibida boʻlgan va faqat 1879-yil 25-iyunda Rossiyaga qaytgan. Turkiya kampaniyasida ishtirok etgani uchun Sergey Tolstov 1880-yil 20-sentyabrda qilich bilan birgalikdagi 3-darajali Avliyo Anna ordeni bilan taqdirlangan va 1881-yil 26-fevralda polkovnik unvoniga sazovor boʻlgan. 1882-yilda 1-Ural kazak polki 9-otliq diviziyasiga xizmatga tayinlangan va polkning shtab-kvartirasi Poltava viloyatining Loxvitsa shahrida joylashgan. 1883-yil may oyida polkovnik Tolstov Loxvitsa shahridagi qoʻshinlar garnizonining boshligʻi etib tayinlangan va u yerda 1888-yil fevraligacha xizmat qilgan. Loxvitsa shahrida xizmat qilgan davrida 2-darajali Avliyo Stanislav ordeni va 2-darajali Avliyo Anna ordeni bilan mukofotlangan. 1888-yil fevral oyida Ural armiyasining 3-Kalmikov harbiy boʻlimiga ataman etib tayinlangan (1891-yilda bu boʻlim ikkinchi deb qayta nomlangan) va oʻsha yilning iyul oyida u bir vaqtning oʻzida Kalmikov garnizoni boshligʻi lavozimini olgan.
1900-yildan 1905-yilgacha[4] S.E.Tolstov - Terek kazak armiyasining atamani[2][5].
1918-yilda fuqarolar urushi dahshatlaridan uzoqda Guryevga koʻchib oʻtgan. 1919-yil oxirida Kaspiy dengizi orqali Fort Aleksandrovskiyga evakuatsiya qilingan. 1920-yil aprel oyida qizillar Fort Aleksandrovskiyni egallab olishgan. Oʻgʻli, Ural kazaklari armiyasining soʻnggi atamani, general V. S. Tolstov bilan qochish imkoniga ega boʻlishgan boʻlsa-da, rafiqasi bilan taslim boʻlishga qaror qilishgan. Bu haqda uning Avstraliyada yashovchi avlodlari: „Mening suyaklarim shu yerda, vatanimda koʻmilsa yaxshi boʻlardi“, deb javob berganini aytishgan. S. E. Tolstov qizillar tomonidan Moskvaga olib ketilgan va ChK tomonidan soʻroq qilingandan soʻng, Shimoliy Dvinadagi konslagerga yuborilgan. Bu yerda 1921-yil mart oyida 72 yoshida otib tashlanGAN. Uning rafiqasi Mariya Pavlovna 1921-yil fevral oyida Boku shahrida vafot etgan.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Толстов, Сергей Евлампиевич (1849—1921)“. sinonim.org. Qaraldi: 27-oktabr 2023-yil.
- ↑ 2,0 2,1 „Сергей Евлампиевич Толстов“. terskiekazaki.ucoz.ru. Qaraldi: 27-oktabr 2023-yil.
- ↑ „СЕРГЕЙ ТОЛСТОВ Генерал от кавалерии,наказной атаман Терского казачьего войска“. facecollection.ru. Qaraldi: 27-oktabr 2023-yil.
- ↑ Караулов, Михаил „Терское казачество“. Qaraldi: 27-oktabr 2023-yil.
- ↑ О. Л. Опрышко. Терские казаки в войнах России в конце XIX – начале XX века, Нальчик, 2017 — 27-bet. Qaraldi: 27-oktabr 2023-yil.