Shoh Jahon Begim
| Sulton Shoh Jahon | |
|---|---|
 1872-yilda Shoh Jahon Begim | |
| Tavalludi |
29-iyul 1838-yil |
| Vafoti |
16-iyun 1901-yil (62 yosh) Bhopal davlati hozirda Hindiston |
| Dini | Islom |
| Turmush oʻrtogʻi |
Boqi Muhammad Xon Siddiq Hasan Xon |
| Otasi | Jahongir Muhammad Xon |
| Onasi | Sikandar Begim I |
Shoh Jahon Begim (1838-yil 29-iyul — 1901-yil 16-iyun) Markaziy Hindistondagi Bhopal islomiy knyazligining hukmdori boʻlgan.
Biografiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bhopal yaqinidagi Islomnagar shahrida tugʻilgan Shoh Jahon bir paytlar Bxopallik Navab va uning eri Jahongir Muhammad Xonning tirik qolgan yagona farzandi edi. U 1844-yilda olti yoshida Bhopal hukmdori sifatida tan olingan; onasi ozchilik davrida hokimiyatni regent sifatida ishlatgan. Biroq, 1860-yilda uning onasi Sikandar Begim inglizlar tomonidan Bhopal hukmdori sifatida tan olingan va Shoh Jahon chetga surilgan. Shoh Jahon 1868-yilda vafotidan keyin onasining oʻrniga Bhopallik Begim boʻldi.
Shohjahon davlat rahbarligiga tayyorlanib, soliq tushumlari tizimini takomillashtirdi va davlat daromadini oshirdi, askarlarining maoshlarini oshirdi, harbiylarning qurol-yarogʻlarini modernizatsiya qildi, toʻgʻon va sunʼiy koʻl qurdi, politsiya kuchlarining samaradorligini oshirdi va shtat ikki vaboga duchor boʻlganidan keyingi birinchi aholini roʻyxatga olishni (aholi 744 000 ga kamaydi)oʻz zimmasiga oldi. Byudjet taqchilligini muvozanatlash uchun u afyun yetishtirishni buyurdi.
U urdu tilidagi bir qancha kitoblarning muallifi hisoblanadi. Ular orasida oʻz rejimining 1 va 7-yillari orasidagi asosiy voqealar va Bhopalning oʻsha davrdagi ijtimoiy-siyosiy sharoitlari tasvirlangan Gauhar-i-Iqbaal bor. Sulton Jahon Begimning „Gauhar-i-Iqbol“ nomli tarjimai holining ingliz tilidagi tarjimasi "Mening hayotim haqida maʼlumot" deb nomlangan. Bu Begimning taʼlim boʻyicha maslahatchisi boʻlgan CH Payne tomonidan yozilgan. U Gauhar-i Iqboalning ikkinchi qismi boʻlgan „Axtar-i-Iqboal“ni yozgan. 1918-yilda u „Iffat-ul-muslimaat“ asarini yozib, unda Yevropa, Osiyo va Misrdagi urf-odatlardagi purdah ad hijob tushunchalarini tasvirlaydi.
U Hindistondagi eng yirik masjidlardan biri — Bhopalda Taj-ul-Masajid qurilishini boshlashda muhim rol oʻynaydi. Biroq, uning oʻlimidan keyin qurilish tugallanmagan va keyinchalik qurilish jarayoni tashlab ketilgan; ish 1971-yilda tiklandi. U Bhopalda Toj Mahal saroyini ham qurdi. Shohjahon Makkaga musulmon haj ziyoratini ado etishni orzu qilgan boʻlsa-da, sogʻligʻining zaifligi va kema halokatiga boʻlgan qoʻrquvi unga ziyorat qilishni hech qachon nasib etmadi.[2]
Shohjahon Begim Buyuk Britaniyaning Surrey shtatidagi Uoking shahridagi masjid qurilishi uchun katta miqdorda xayriya qildi. shuningdek, u, Aligarh musulmon universitetiga aylangan Muhammadan Angliya-Sharq kollejining tashkil etilishiga katta hissa qoʻshdi. U Xoshangobod va Bhopal oʻrtasida quriladigan temir yoʻl narxini subsidiya qilib berdi.
1855-yilda Shohjahon Begim uchinchi xotin sifatida Bhopalning oʻrta darajadagi zodagoni Boqi Muhammadxonga turmushga chiqdi. U 1867-yilda vafot etgan. Toʻrt yil oʻtgach, Shohjahon oʻsha paytdagi Birlashgan viloyatlarda Kannaujlik Siddiq Hasan Xonga turmushga chiqdi. Ikkinchi nikohi farzandsiz boʻldi. Shohjahon ikki erining oʻlimidan tashqari ikki nabiraning oʻlimini ham boshidan kechirdi.
Shohjahon Begimning soʻnggi yillari oqilona davlat boshqaruvida oʻtdi.[2] 1901-yilda u ogʻiz saratoni bilan kasallandi; koʻp oʻtmay, Bhopal aholisi uchun Shohjahon oʻz fuqarolaridan birortasiga zulm qilgan boʻlsa, kechirim soʻrab xabar eʼlon qilindi va bu mashhur hukmdorning kasalligi tufayli jamoatchilikning qaygʻusiga sabab boʻldi. Shohjahonni soʻnggi bor qizi Sulton Jehan ziyorat qildi, Shohjahon oʻn uch yil davomida u bilan gaplashmagan, chunki Shohjahon birinchi nevarasi oʻlimida qizini ayblagan edi; bu yakuniy uchrashuvda ham Shohjahon qizini kechirishdan bosh tortdi. Shohjahon 1901-yil 6-iyunda vafot etdi va Sulton Jehan taxtga oʻtirdi.[3]
Pochta xizmatlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Uning hukmronligi davrida Bhopal davlatining birinchi pochta markalari chiqarilgan. 1876 va 1878-yillarda yarim va chorak anna markalari chiqarildi. 1876-yildagilar sakkiz burchakli ramkada „HH Nawab Shohjahon Begam“ matniga ega; 1878-yilgi shtamplar xuddi shu matnni dumaloq ramkada va Begum unvonining urducha koʻrinishida. Uning nomi yozilgan oxirgi markalar 1902-yilda „HH Navob Sulton Jahon Begʻam“ yozuvi bilan chiqarilgan.[4][5]
-
1876-yil marka Begim hukmronligi davrida chiqarilgan -
1908-yil Bhopal shtatining bir anna markasi
Nashrlar (tanlangan)
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Taj-ul Ikbal Tarix Bhopal, Yoki, Bhopal tarixi, Shoh Jahon Begum tomonidan yozilgan, H.D Barstou tomonidan urdu tilidan tarjima qilingan. Kalkutta: Teker, Spink, 1876-yil.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Savarkar and the Rani’s photo — That she wears two collars of orders indicates that it is the former Begum, about 1878.
- ↑ 2,0 2,1 Khan, pg. 143.
- ↑ Khan, pg. 146.
- ↑ Stanley Gibbons Ltd. Stanley Gibbons' Simplified Stamp Catalogue; 24th ed., 1959. London: Stanley Gibbons Ltd.' p. 153
- ↑ Stanley Gibbons Ltd. Stanley Gibbons' Simplified Stamp Catalogue; 24th ed., 1959. London: Stanley Gibbons Ltd.' pp. 154-55