Kontent qismiga oʻtish

Sian Proctor

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Sian Proctor
Tavalludi 1970-yil 28-mart (52 yosh)
Xagatna, Guam
Fuqaroligi AQSh
Taʼlimi

Arizona shtat universiteti, Ph.D. Fan ta'limi (2006) Arizona shtat universiteti, geologiya magistri (1998)

Edinboro universiteti, atrof-muhit fanlari bo'yicha bakalavr (1992)
Kasbi Geologiya professori va ilmiy aloqachi

Sian Proctor (tallafuzi: Shan Prokter 1970-yil 28-martda tugʻilgan) — amerikalik tijorat kosmonavti, geologiya professori va fan kommunikatori. U 2021-yil 15-sentabrda Crew Dragon kosmik kapsulasining uchuvchisi sifatida yer orbitasiga chiqarildi. Ushbu missiya Inspiration4 xususiy orbital kosmik parvozi edi[1]. Proctor shbu missiyada uchuvchi sifatida kosmik kemani boshqargan birinchi afro-amerikalik ayol boʻldi[2]. U, shuningdek, Gavayi orollaridagi kosmik tadqiqotlar analogi va simulyatsiyasi (HI-SEAS) missiyasining taʼlim boʻyicha mutaxassisi boʻlgan[3]. Proktor Arizona shtatidagi South Mountain Community kollejining geologiya fanlari professori boʻlgan[4]. U shuningdek, Fuqarolik havo patrulining mayori boʻlib, Arizonada aerokosmik taʼlim xodimi boʻlib xizmat qiladi[5][4].

Erta hayot va taʼlim

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Proctor 1970-yil 28-martda Guamning Xagatna shahrida[6], muhandis Sperry Univac oilasida tugʻilgan. Uning oilasi 14 yoshida Nyu-Yorkning Fairport shahriga koʻchib oʻtdi va u Fairport oʻrta maktabini tugatdi[7]. Proctor Arizona shtat universitetida tahsil olgan. Proctor 1998-yilda geologiya boʻyicha magistr, keyinroq 2006-yilda fan taʼlimi boʻyicha PhD darajasini olgan.

Kosmik karer

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2009-yil NASA astronavtlarni tanlash

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Proctor 2009-yil NASA astronavtlarni tanlash jarayonining finalchisi edi. U 3500 dan ortiq daʼvogarlar bilan raqobatlashdi. Yakuniy bosqichda Proctor NASA astronavtlar guruhiga kira olmadi[8]. U xalqaro maʼruzachi boʻlib[9], bir nechta TEDx maʼruzalarida qatnashgan[10].

Inspiration4 tijorat kosmonavti

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Proctor 2021-yil 15-sentabrda boshlangan Inspiration4 Crew Dragon missiyasi[11] uchuvchisi etib tayinlandi. U bilan birga Jared Isaacman, Hayley Arceneaux va Chris Sembroski birinchi fuqarolik kosmik parvozi uchun qatnashdilar[12].

Proctor parvoz mashgʻulotlari paytida „Leo“ chaqiruv belgisini oldi[13]. U 2021-yil avgust oyida Inspiration4 guruhining qolgan aʼzolari bilan, Time jurnalining muqovasida tasvirlangan.

U Koinot tadqiqotchilari uyushmasi aʼzosi[14].

Ilmiy taʼlimni targʻib qilish

[tahrir | manbasini tahrirlash]

HI-SEAS (2013)

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Proctor NASA tomonidan moliyalashtirilgan Gavayi kosmik tadqiqotlar analogi va simulyatsiyasi (HI-SEAS) missiyasining taʼlim boʻyicha xodimi edi. Missiyaning maqsadi uzoq muddatli kosmik parvozlar yoki Marsga missiyalar uchun oziq-ovqat tarkibini oʻrganish edi. Toʻrt oylik simulyatsiya davomida Proctor Discover jurnali tomonidan Kate Grinning „ Yerda Marsni simulyatsiya qilish“ maqolasi uchun suratkash sifatida yoʻllangan[15].

PolarTREC (2014)

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Proctor 2014-yilda PolarTREC oʻqituvchisi sifatida tanlandi. PolarTREC - Milliy Fan Jamgʻarmasi (NSF) tomonidan moliyalashtiriladigan dastur boʻlib, oʻqituvchilarni arktika va Antarktika mintaqalarida tadqiqot olib borayotgan olimlar bilan bogʻlaydi. Proctor bir oy davomida Alyaskaning Barrou shahrida iqlim oʻzgarishining jamiyatga taʼsirini oʻrgandi[16].

Chilidagi astronomiya oʻqituvchilari dasturi (ACEAP) (2016)

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Proctor 2016-yilda ACEAP elchisi etib saylandi. ACEAP Milliy Fan Jamgʻarmasi (NSF) dasturi boʻlib, K-16 rasmiy va norasmiy astronomiya oʻqituvchilarini Chilidagi AQSh astronomiya muassasalariga yuboradi[17]. 2016-yilning yozida u Serro Tololo Amerikalararo rasadxonasi (CTIO), Gemini janubiy observatoriyasi va Atakama katta millimetr-submillimetr massivi (ALMA)ga borgan. Proctor 2017-yilda Chilining San-Pedro shahriga qaytib, mahalliy oʻrta maktab va atrofdagi hamjamiyat bilan STEM taʼlimi boʻyicha targʻibot tadbirlarida qatnashdi.

Dengizdagi NOAA oʻqituvchisi (2017)

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Proctor 2017-yilda Milliy okean va atmosfera maʼmuriyati (NOAA) „Dengizdagi oʻqituvchi“ dasturiga tanlangan. Dastur 1990-yilda boshlangan boʻlib, oʻqituvchilarni dengizda ishlash tajribasini ortirish uchun ishlab chiqilgan[18]. U uch hafta davomida Bering dengizida Oskar Dyson baliqchilik kemasida pollok tadqiqotini oʻtkazdi[19].

Televizion chiqishlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Proctor oʻn epizoddan iborat boʻlgan, Nyu-Orleanda suratga olingan „Koloniya“ filmining 2-faslida roʻl ijro etgan[20][21]. 2017-yildan beri u Science Channel shousining " Gʻalati dalillar " koʻrsatuvida fan namoyishchisi sifatida qatnashib keladi[22].

Mukofot va unvonlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Davenport, Christian. „They 'could be our neighbors,' and they're going to space. SpaceX gets ready to fly the Inspiration4 crew.“ (inglizcha). Washington Post. washingtonpost.com (15-sentabr 2021-yil). Qaraldi: 17-sentabr 2021-yil.
  2. ↑ Chang, Kenneth. „Sian Proctor is the first Black woman to pilot a spacecraft.“ (inglizcha). The New York Times (16-sentabr 2021-yil). Qaraldi: 18-sentabr 2021-yil.
  3. ↑ Greene, Kate. „What the First Martian Settlers Will Eat (Maybe) - Field Notes“. Discover (10-may 2013-yil). 11-iyul 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26-may 2017-yil.
  4. ↑ 4,0 4,1 Thacker. „Profiles in Strengths: Sian Proctor, Ph.D.“. South Mountain Community College (7-fevral 2012-yil). 2023-yil 3-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 8-oktyabr.
  5. ↑ „Sky Harbor Squadron's Maj. (Dr.) Sian Proctor Heading to Space“. Civil Air Patrol Arizona Wing. 2021-yil 12-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 8-oktyabr.
  6. ↑ @drsianproctor. „I’m #almost50 & reflecting on my life.“.
  7. ↑ „Fairport grad selected for first all-civilian space flight“. WHEC-TV (30-mart 2021-yil).[sayt ishlamaydi]
  8. ↑ „Arizona Republic from Phoenix, Arizona on January 11, 2009 · Page 21“ (inglizcha). Newspapers.com. Qaraldi: 10-iyun 2018-yil.
  9. ↑ „Dr. Sian "Leo" Proctor – Explorer | Astronaut| GeoScientist | Science Communicator“ (inglizcha). Qaraldi: 25-yanvar 2022-yil.
  10. ↑ Proctor, Sian (2018-yil oktabr), Eat Like a Martian (inglizcha), qaraldi: 2022-01-25 {{citation}}: sana kiritilishi kerak boʻlgan parametrga berilgan qiymatni tekshirish lozim: |date= (yordam)
  11. ↑ BARDHAN. „INSPIRATION4: WHY IT'S GOING TO FLY HIGHER THAN THE ISS“. inverse.com. Inverse.com (2021-yil 3-sentyabr). 2022-yil 8-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-sentabr 2021-yil.
  12. ↑ Amy Thompson. „Inspiration4 astronaut Sian Proctor reflects on historic SpaceX spaceflight experience“ (inglizcha). Space.com (17-oktabr 2021-yil). Qaraldi: 25-yanvar 2022-yil.
  13. ↑ Thompson. „Inspiration4's call signs: The crew of SpaceX's all-civilian mission have special nicknames“. Space.com (2021-yil 15-sentyabr). Qaraldi: 15-sentabr 2021-yil.
  14. ↑ List of members of the ASE from United States
  15. ↑ „Simulating Mars on Earth | DiscoverMagazine.com“. Discover Magazine. Qaraldi: 26-may 2017-yil.
  16. ↑ Proctor. „Sian Proctor“ (inglizcha). PolarTREC (5-fevral 2014-yil). Qaraldi: 26-may 2017-yil.
  17. ↑ „Astronomy in Chile Educator Ambassadors Program - National Radio Astronomy Observatory“ (inglizcha). National Radio Astronomy Observatory. Qaraldi: 10-iyun 2018-yil.
  18. ↑ „NOAA Teacher at Sea Program Favorited Blog posts, Images, and Lesson Plans“ (inglizcha). teacheratsea.noaa.gov. Qaraldi: 26-may 2017-yil.
  19. ↑ sproctor2017. „sproctor2017“ (inglizcha). NOAA Teacher at Sea Blog. Qaraldi: 25-yanvar 2022-yil.
  20. ↑ „Arizona Republic from Phoenix, Arizona on September 26, 2010 · Page 39“ (inglizcha). Newspapers.com. Qaraldi: 10-iyun 2018-yil.
  21. ↑ „The Colony | Watch Full Episodes & More! - Discovery“ (en-us). www.discovery.com. Qaraldi: 10-iyun 2018-yil.
  22. ↑ „Strange Evidence“. Science Channel. 2018-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 10-iyun 2018-yil.
  23. ↑ „Order of Exercises“. University of Massachusetts Lowell (2022-yil 14-may). 16-avgust 2022-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-oktabr 2022-yil. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Sian_Proctor&oldid=4816618" dan olindi