Kontent qismiga oʻtish

Terapevtik ultratovush

Vikipediya, erkin ensiklopediya

Terapevtik ultratovush, odatda, terapevtik foyda uchun ultratovushdan foydalanadigan har qanday ultratovush protsedurasini anglatadi. Fizioterapevtik ultratovush 1950-yillarda klinik amaliyotga kiritilgan, 1980-yillarda litotripsiya kiritilgan. Boshqalar tadqiqotdan klinik foydalanishga oʻtishning turli bosqichlarida: HIFU, maqsadli ultratovushli dori yuborish, trans-dermal ultratovushli dori etkazib berish, ultratovush gemostaz, saraton terapiyasi va ultratovush yordamida tromboliz [1] [2] U fokuslangan ultratovush (FUS) dan foydalanishi mumkin.) yoki fokuslanmagan ultratovush.

Oʻzgaruvchan elektr maydonida joylashgan toʻqimalarda siljish toklari va oʻtkazuvchanlik toklari paydo boʻladi. Odatda bu maqsad uchun ultrayuqori chastotali (UYuCh) elektr maydonlari ishlatiladi, shuning uchun tegishli fizioterapevtik metod UYuCh – terapiya (ruscha UVCh – terapiya) nomini oldi. UYuCh maydon taʼsirini effektivligini baholash uchun oʻtkazgichlarda va dielektriklarda ajraluvchi issiqlik miqdorini hisoblash lozim. Elektroterapiya usulida elektr toki va elektromagnit maydonlarining yuqori (YuCh), ultrayuqori (UYuCh) va oʻtayuqori (OʻYuCh) chastotalaridan foydalaniladi. Davolash maqsadida qoʻllanadigan oʻzgaruvchan elektrik tebranishlari, toʻlqin uzunliklari va chastotalari bilan xarakterlanadi. Bu parametrlariga bogʻliq boʻlgan elektromagnit tebranishlari organizmda fiziologik taʼsirini belgilaydigan YuCh, UYuCh va OʻYuCh chastotali diapazonlarga boʻlinadi [1]. Turli chastotali elektromagnit maydon bilan taʼsir etganda, elektromagnit maydon chastotasini va unga bogʻliq boʻlgan yutilish asoslarini (toʻqimalarning dielektrik xossalarini) aniqlaydigan organizm toʻqimalariga fiziko – ximiyaviy jarayonlar yuzaga keladi. YuCh, UYuCh va OʻYuCh – li elektr toki va maydonlari taʼsirida, tirik organizm toʻqimalarida zaryadli jihatidan qarama – qarshi boʻlgan ion va molekulalarni qutblarda siljishini yuzaga keltiradi. Zaryadlangan zarrachalarni tebranma harakati natijasida toʻqimalar ichida issiqlik yuzaga keladi, bu esa oʻzgaruvchan elektr maydoni energiyasini tirik ob’ektning yutilishi asosida vujudga kelishini koʻrsatadi. Issiqlik yuzaga kelishi bilan bir qatorda, oʻzgaruvchan tokning issiqlik boʻlmagan (tebranishli) YuCh, UYuCh va OʻYuCh – li taʼsirida toʻqimalarda murakkab fiziologik jarayonlar hisoblangan – strukturani oʻzgarishi vujudga keladi. Harbir chastotalar diapazoni (YuCh, UYuCh OʻYuCh) alohida tebranishli effektlarga xos boʻlib u yuqori chastotali taʼsir faktorlarini oʻziga xosligini belgilaydi. UYuCh – terapiya – ayniqsa UYuCh – li 40,68 va 27,6 MGts quvvati 1 ÷ 50 Vt gacha boʻlgan elektrik (va past darajadagi magnit) maydonlari bilan 183 mijoz toʻqimalariga masofadan uzluksiz va impulsli taʼsir koʻrsatuvchi davolash usuli boʻlib hisoblanadi. Yelektr maydonining UYuCh – li taʼsirida suyuq (elekt toki oʻtkazuvchi) muhitlarda yoʻnalishdagi ionlar tebranishini, toʻqimalar – dielektriklarda – elektronlar va yadroning tebranishini va molekulalarning aylanma harakatini vujudga keltiradikim, buning natijasida issiqlik yuzaga keladi. Yelektr maydoni energiyasini ayniqsa dielektrik singdiruvchanligi past boʻlgan toʻqimalar (suyak, nerv, miya va kemirchak toʻqimalar) koʻproq yutadi, chunki ular energiyani chuqurroq singib kirishiga imkon yaratadi. Elektr maydonining UYuCh – li tasirida issiqlikni yuzaga kelishi tana yuzasidagi toʻqimalar kabi ichki toʻqimalarda ham birxildir. Turli valentli ionlarning hujayralar orasida va hujayralarning ichki muhitlarida qayta taqsimlanishi va toʻqima – dielektriklardagi barcha qutblanishlar „issiqlik boʻlmagan“ komponentlar taʼsiridan iboratdir. Zaryadlangan zarrachalarning tebranma harakati toʻqimalarning hujayrali va molekulaviy strukturasiga fiziko – ximiyaviy oʻzgarishni yuzaga keltiradi. UYuCh – li elektr maydonining katta boʻlmagan quvvatiga tebranishli (Ostsillyatorli) effekt yuzaga keladi. Tananing zararlangan yoki shikastlangan (ogʻriqli) joyidagi toʻqimalarda fizikaviy va ximiyaviy siljishlar vujudga keladi, qon tomirlarining singdiruvchanligi oshadi, qon yurishi tezlashadi, mikrosirkulyatsiya yaxshilanad. UYuCh – li elektr maydonining belgilangan dozasi biriktiruvchi toʻqimalarga yalligʻlanishga qarshi taʼsirini, ayniqsa yalligʻlanishning oʻtkir va oʻtkir osti fazalariga taʼsirini aniqlaydi. UYuCh – li elektr maydoni taʼsirida immunologik jarayonlarning kuchayishi (antitel ishlab chiqishni koʻpayishi, buyurak osti bezlarning funktsiyasini oshishi, leykotsitlarni emirilish aktivligini oshishi), mahalliy moda – almashinish jarayonlari, mikroorganizmlar miqdori va mikroblarni kasalliklarni qoʻzgatish xususiyatlarini kamayishi yuzaga keladi. UYuCh – li elektr maydonining birmuncha qoniqtiruvchi taʼsiri qon – va limfo – aylanishini kuchaytirishni, toʻqimalarni degidratatsiyasini, nerv sistemasini trofik funktsiyasini oshishini, mikrosirkulyatsiya va mahalliy moda almashinishini yaxshilanishini taʼminlaydi. UYuCh – terapiyasining UYuCh – li elektr maydoni sferasidagi taʼsiriga butun organizm qatnashadi. Bu davolash effekti mexanizmida etakchi rolni nerv – reflektorli taʼsiri oʻynaydi. Mahalliy reaksiyalar bilan parallel holda toʻqimalarda mahalliy faoliyati va umumiy adaptatsiyalanishi mexanizmlarini jalb qilish natijasida, organizmning boshqa organ va tizimlarida ham oʻzgarishlar boʻladi. Bu usulning yuqori effektivligiga qaramasdan, yalligʻlanish jarayonining forma va bosqichlariga bogʻliq holda, undan foydalanish qattiq differentsiallangan rejimda boʻlishi shart. UYuCh – li elektr maydonining yalligʻlanishning 1 – chi bosqichiga taʼsiri vaqtida (issiqlik dozalari tadbiq etiladi) odatda degidradatsiyalovchi taʼsir hisobidan yalligʻlanish reaktsiyalarini qamrab olish va shishlarni kamayishi 184 kuzatiladi. Yalligʻlanishni 2 – chi bosqichida toʻqima elementlarining aktiv emigratsiyasi va yiring paydo boʻlishining koʻpayishi, bunga bogʻliq holda UYuCh – li elektr maydonini tadbiq qilsak (issiq va past issiq dozalar) faqatgina tolalarda yiring oqimi paydo boʻlishi imkoniyati kuzatiladi. Yalligʻlanishning 2 – chi va 3 – chi bosqichlarida, oʻzaro bogʻlangan toʻqimalar elementlarining aktivlashishi, oʻzaro bogʻlovchi bar’er (chegarani) larni yuzaga kelishini tezlashtiruvchi oʻlgan nekrozlangan toʻqimalarning fibrolastlarini (fibrinlangan toʻqima) almashinishi vujudga keladi, oxirda tez granullash bilan yalligʻlanish oʻchogʻini sogʻlom toʻqimalardan chegaralashni amalga oshiradi. UYuCh – li elektr maydonining taʼsirini (issiqlik taʼsiri boʻlmagan dozalari) ulanma toʻqimalarni rivojlanish jarayonida tavsiya etish shart emasligini isobga olish zarur (masalan, oʻrta quloqni, halqum shamollashida, kasallikning qaytalangan formasida, giperprofik formasida tumov va hiqqildoqni yiringlashida, operatsiyadan keyingi LOR – organlariga). Bunday kasalliklarda UYuCh – terapiyani boshqa fizikaviy faktorlarga almashtirish afzaldir. UYuCh – ni elektr maydoni quloqni sirtqi yalligʻlanishida, burun furunkuliga, oʻtkir sinuitga (punktsiyadan keyingi ekssudativ formasida), yuz nervini yalligʻlanishiga, uchshoxli nervlar nevralgiyasiga quloq orqasidagi sust granullovchi va boshqa quloq organlarining jarohatiga, tomoq, burunga ijobiy taʼsir koʻrsatadi. UYuCh – terapiyaning bir qancha otorinolaringologik kasalliklarga taʼsirining afzalliklari, etishish qiyin boʻlgan anatomik xususiyat bilan aloqador organlar (ponasimon boʻshliq, gʻalvirsimon labirint va boshqalar) ga bevosita taʼsir etish boʻlib hisoblanadi. UYuCh – li elektr maydonining manbai elektron – lampali generator boʻlib hisoblanadi. Bu maqsadda chiqish quvvati 15 ÷ 30 Vt boʻlgan „UYuCh – 30“ va chiqish quvvati 20 ÷ 70 Vt gacha boʻlgan „UYuCh – 60“ apparatlari foydalaniladi. Maydon taʼsirlari masofali uslub asosida, diametrlari 36 va 60 mm boʻlgan kondensatorli plastinkalar yordamida amalga oshiriladi. Kondensator plastinkalari tana yuzasiga parallel holda 0,5 ÷ 6 sm havo oraligʻi bilan oʻrnatiladi. UYuCh – li elektr maydonining taʼsiri apparatni chiqish quvvati va mijozni issiqlik sezishiga qarab dozalanadi: I doza – issiqlik his etmasdan, chiqish quvvati 15 ÷ 20 Vt; II doza – issiqlikni engil his etish, apparatni chiqish quvvati 20 ÷ 30 Vt; III doza – hisoblangan (belgilangan) issiqlik, chiqish quvvati 30 ÷ 40 Vt; IV doza – koʻrsatilgan issiqlik hissi, chiqish quvvati 40 ÷ 70 Vt. Davolash tadbirining davomiyligi, jarayonning lokalizatsiyasi va kasallikning formasiga bogʻliq.

Tibbiy maqsadlarda foydalanish

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Nisbatan yuqori quvvatli ultratovush toshli konlarni yoki toʻqimalarni parchalashi, maqsadli hududda dori taʼsirini tezlashtirishi, toʻqimalarning elastik xususiyatlarini oʻlchashda yordam berishi va tadqiqot uchun hujayralar yoki kichik zarrachalarni saralash uchun ishlatilishi mumkin.

  • Fokuslangan yuqori energiyali ultratovush impulslari buyrak toshlari va oʻt pufagi toshlari kabi toshlarni tanadan ortiqcha qiyinchiliksiz oʻtish uchun etarlicha kichik boʻlaklarga ajratish uchun ishlatilishi mumkin, bu jarayon litotripsi deb nomlanadi.
  • Fokuslangan ultratovush manbalari fakoemulsifikasyon bilan kataraktni davolash uchun ishlatilishi mumkin.
  • Ultratovush oʻsmalarni yoki boshqa toʻqimalarni invaziv boʻlmagan holda yoʻq qilishi mumkin. Bu fokuslangan ultratovush jarrohligi (FUS jarrohligi) deb ham ataladigan yuqori intensivlikdagi fokuslangan ultratovush (HIFU) deb nomlanuvchi usul yordamida amalga oshiriladi. Ushbu protsedura tibbiy diagnostik ultratovushga qaraganda odatda past chastotalardan foydalanadi (250–2000). kHz), lekin oʻrtacha vaqt intensivligi sezilarli darajada yuqori. Davolash koʻpincha magnit-rezonans tomografiya (MRI) tomonidan boshqariladi; keyin kombinatsiya Magnit rezonansga asoslangan ultratovush (MRgFUS) deb ataladi.
Dori- darmonlarni akustik maqsadli etkazib berish (ATDD) yordamida kuchaytirilgan dori qabul qilish.
  • Miya saratoni hujayralariga kimyoterapiya va boshqa toʻqimalarga turli dorilarni etkazib berish akustik maqsadli dori etkazib berish (ATDD) deb ataladi. [3] Ushbu protseduralar odatda yuqori chastotali ultratovushdan foydalanadi (1-10 MHz) va intensivlik oraligʻi (0-20 Vt / sm 2). Akustik energiya uning matritsasini qoʻzgʻatish va uni terapevtik preparatlar uchun koʻproq oʻtkazuvchan qilish uchun qiziqish toʻqimalariga qaratilgan. [4]
  • Ultratovush lipozomalar, polimer mikrosferalar va oʻz-oʻzidan yigʻilgan polimerlarni oʻz ichiga olgan vektorlardan saratonga qarshi dori-darmonlarni chiqarishni boshlash uchun ishlatilgan. [1]
  • Ultratovush tekshiruvi varikoz tomirlarini jarrohliksiz davolash uchun ultratovushli skleroterapiya va endovenoz lazer bilan davolash muolajalari uchun zarurdir.
  • Ultratovush yordamida lipektomiya – bu ultratovush yordamida liposaktsiya .
  • Fonoforez yumshoq toʻqimalarni davolashning bir turi boʻlib, u ultratovush yordamida dori jellari bilan birgalikda foydalanishni oʻz ichiga oladi va shikastlangan hududga dori etkazib berishni yaxshilash uchun ultratovush toʻlqinlaridan foydalanadi. [5]

Yelektr toki va YuCh, UYuCh va OʻYuCh maydonlarining tirik organizm toʻqimalariga taʼsiri molekula va ionlarni zaryadi boʻyicha qarama – qarshi qutblar boʻyicha koʻchishini vujudga keltiradi. Zaryadlangan zarrachalarning toʻqimalar ichidagi tebranma harakati issiqlikni vujudga keltiradi, bu jarayon tirik ob’ektning oʻzgaruvchan elektr maydonini yutilishi boʻlib hisoblanadi. Issiqlik yuzaga kelish bilan bir qatorda, oʻzgaruvchan tokning YuCh, UYuCh va 185 OʻYuCh taʼsirlari toʻqimalardan murakkab biofizik jarayonlarni yaʼni mikrostrukturaning oʻzgarishini vujudga keltiradi. Davolash tadbirining davomiyligi kasallikning formasi va jarayonning lokalizatsiyasiga bogʻliq. Organizmda elektr maydonining UYuCh taʼsirining hal qiluvchi natijalarining asosiy faktorlaridan biri taʼsir dozasi hisoblanadi. „MINITYeRM UYuCh – 5 – 1“ apparatini (3.27 – Rasm.) otorinolaringologiyada foydalanish uchun maxsus konstruktsiyalangan, quloqichi, burunichi, yassi va turli diametrli elektrodlar mavjud ki ular yordamida katta boʻlmagan quvvat bilan elektr maydonining juda aniq lokal UYuCh taʼsirini amalga oshiriladi. Metall elektrod bilan mijoz toʻqimalari orasi izolyatsiyalangan qoplama bilan aniqlanadi, u 1 ÷ 2 mm boʻlishi kerak. Elektrodlar kerakli holatda maxsus tutqichlar va boshushlagich bilan oʻrnatiladi. Yalligʻlanish jarayonlarining jiddiy formasida davolash tadbirining davomiyligi 5 daqiqa boʻlib, har bir davolash tadbirida 1 daqiqadan oshirib – 10 daqiqagacha boriladi. Davolash tadbiri har kuni oʻtkazilib, uning umumiy soni kasallikning davomiyligi bilan belgilanadi. quloq, tomoq, burun yalligʻlanishining uzoq choʻzilgan formasida, davolash tadbirining davomiyligi 10 daqiqa boʻlib, davolashning har bir kursiga umumiy 10 ÷ 15 marta oʻtkaziladi.

Kavitatsion taʼsir toʻqimalarning tebranishidan kelib chiqadi, bu esa mikroskopik pufakchalar paydo boʻlishiga olib keladi, ular tebranishlarni hujayra membranalarini toʻgʻridan-toʻgʻri qoʻzgʻatadigan tarzda uzatadi. Ushbu jismoniy stimulyatsiya yalligʻlanish reaktsiyasining hujayralarni tiklash taʼsirini kuchaytiradi.

Tarixi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ultratovushning birinchi keng koʻlamli qoʻllanilishi Ikkinchi Jahon urushi atrofida boʻlgan. Sonar tizimlari qurilib, suv osti kemalarida navigatsiya qilish uchun ishlatilgan. Ular ishlatayotgan yuqori intensivlikdagi ultratovush toʻlqinlari baliqlarni isitib, oʻldirishi maʼlum boʻldi. [6] Bu toʻqimalarni isitish va davolash effektlari boʻyicha tadqiqotlar olib keldi. 1940-yillardan beri ultratovush terapevtik taʼsir uchun jismoniy va kasbiy terapevtlar tomonidan qoʻllanilgan.

Jismoniy terapiya

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ultratovush tekshiruvi bemorning terisi bilan bevosita aloqada boʻlgan transduser yoki aplikator yordamida qoʻllanadi. Jel ishqalanishni kamaytirish va ultratovush toʻlqinlarining uzatilishiga yordam berish uchun boshning barcha yuzalarida qoʻllanadi. Jismoniy terapiyada terapevtik ultratovush 0,7 dan 3,3 MGts gacha boʻlgan chastotali tovush toʻlqinlarining oʻzgaruvchan siqilishi va kamayishi hisoblanadi. Yumshoq toʻqimalarda maksimal energiya soʻrilishi 2 dan 5 gacha boʻladi sm. Toʻlqinlar chuqurroq kirib borishi bilan intensivlik kamayadi. Ular asosan biriktiruvchi toʻqima tomonidan soʻriladi: ligamentlar, tendonlar va fastsiya (shuningdek, chandiq toʻqimalari). [7]

Davolash uchun ultratovush tekshiruvi qoʻllanilishi mumkin boʻlgan holatlarga quyidagi misollar kiradi: ligamentlarning burilishlari, mushaklarning shtammlari, tendonit, boʻgʻimlarning yalligʻlanishi, plantar fasiit, metatarsalgiya, fasetning tirnash xususiyati, tirnash xususiyati sindromi, bursit, revmatoid artrit, osteoartrit va artroz . Bel ogʻrigʻini davolashda ultratovush tekshiruvidan foydalanishni tasdiqlovchi dalil yoʻq [8] va hozirgi klinik koʻrsatmalar ultratovushni ushbu holat uchun ishlatmaslikni tavsiya qiladi. [9] Tanqidiy tekshiruvda terapevtik ultratovush tizza osteoartritida ogʻriq, funktsiya va xaftaga tuzatishni yaxshilashda samarali ekanligi koʻrsatildi. Tiz osteoartritida past intensivlikdagi impulsli ultratovushning yana bir tizimli tahlili va meta-tahlili ogʻriqni kamaytirish va tizzaning funktsional tiklanishiga sezilarli taʼsir koʻrsatdi. [10] Kaltsifik tendonit uchun ishlatiladigan ultratovush qisqa muddatli ijobiy taʼsir koʻrsatdi. Uzoq muddat davomida ultratovushdan foydalanish bilan sezilarli farq yoʻq edi. Bu shuni koʻrsatadiki, ogʻriqni yoʻqotish va qisqa muddatli davolash uchun ultratovush kalsifik tendonit uchun samarali davolash boʻlishi mumkin [11] 2011 yildan boshlab beshta kichik platsebo-nazoratli sinovlar bilan koʻrib chiqish, oʻtkir oyoq Bilagi zoʻr burilishlarni davolashda ultratovushdan foydalanishni qoʻllab-quvvatlamadi. ultratovushning potentsial davolash taʼsiri odatda kichik va ehtimol cheklangan klinik ahamiyatga ega, ayniqsa bu jarohatlar uchun odatda qisqa muddatli tiklanish davri kontekstida. [12] Shu bilan birga, terapevtik ultratovush tekshiruvi sport jarohatlarida ogʻriqni yoʻqotish, shishlarni nazorat qilish va boʻgʻimlarning harakatlanish diapazoni, ehtimol ogʻriq chegaralarini oshirish, kollagenning kengayishi, shishni kamaytirish va shuning uchun yalligʻlanish, mushaklarning spazmlari va boʻgʻimlarning qattiqligida foydali taʼsir koʻrsatishi xabar qilinadi. [10] Meta-tahlil shuni koʻrsatdiki, ultratovush terapiyasi tizza osteoartriti boʻlgan bemorlarda ogʻriqni kamaytirish, ROMni oshirish va WOMAC funktsional skorlarini kamaytirishda samarali. [13]

Biologik xususiyati: Odam organizmidagi toʻqimalar elektr oʻtqazish xususiyatiga ega, jumladan qon, limfa va parenximatoz organlar. Elektr energiyasi issiqlik va kimyoviy energiyaga ega boʻladi. Tebranish natijasida (ion, elektrod, atom, molekula) tok oʻtkazuvchi organlardan tok oʻtkazilishi hosil boʻladi. Tok oʻtmaydigan organlar dielektrik organlar deyiladi – teri, yogʻ, suyak, nerv stvoli, qattiq biriktiruvchi toʻqima, togʻay kiradi. Bularga elektr energiya natijasida ostsilyar maydon hosil qiladi. Taʼsir mexanizmi: Organizm toʻqimalarida, hujayra va molekulalarida tok taʼsirida oʻziga xos fizik va kimyoviy oʻzgarishlarga olib keladi. Shu bilan birga murakkab oqsillarni va fermentlarni ishini oshiradi. Va bosh miyaga reflektor tarzda etkazib beradi. Nerv oʻtkazuvchanligini sekinlashib tinchlantiruvchi va ogʻriq kamaytiruvchi taʼsir koʻrsatadi. Bundan tashqari yalligʻlanishga, degenerativ hamda travmatik shikastlanishlarda muhim ahamiyatga ega. Bosh miyaga qoʻyilgan elektr plastinka UVCh miyadagi oqsil funktsiyasini oʻzgartirib, ichki sekretsiyaga taʼsir qiladi. Gipofizar – buyrak usti bezi ishini stimullaydi. – Tonus oshiruvchi xususiyati: yaʼni parasimpatik nervlar tonusini oshiradi, yurak sistemasida simpatik nervni tormozlaydi. – UYuCh – ushbu tok oʻtkir yalligʻlanish kasalliklarida yaʼni ekssudatning kamayishi hisobidan va yalligʻlangan toʻqimaning qayta degeneratsiyalanish hisobidan yaxshilanadi, soʻng shu erdagi retikuloendotelial tizimga taʼsir qilib, qon aylanishini yaxshilaydi, fagotsitozni kuchaytiradi. – Patologik oʻchoqdagi bakteriyalar yashovchanligini pasaytiradi. qoldiq mahsulotlarni surilishini bartaraf etadigan – immunobiologik protsess hisoblanadi. – Arteriya va kapillyar qon tomirlar tonusini kamaytiradi, qon bosimini tushiradi, qon aylanishini yaxshilaydi. Kam hollarda bradikardiyani chaqiradi. – Buyrak sohasida UVCh koptokchalar funktsiyasini yaxshilaydi, oqsil almashinuvini kuchaytiradi. Buyrakda qon aylanishi tiklanadi. – Qon tomirlar spazmini bartaraf etadi. – Metabolik jarayonni kuchaytiradi, uglevod va oqsil almashinuvini yaxshilaydi. 187 – UYuCh markaziy asab tizimini tormozlanish xususiyatini kuchaytiradi, tinchlantiruvchi taʼsir koʻrsatadi. – Qoʻzgʻaluvchan taʼsirga ega. MNT da trofikani kuchaytiradi. Demak, xulosa qilib shuni aytish mumkinki, bu fizikaviy faktorlar ogʻriq qoldiruvchi, yalligʻlanishga qarshi, qon tomirlarni kengaytiruvchi, spazmga qarshi, stimulyatsiya va degeneratsiya xususiyatiga ega. Bu usul boshqacha qilib aytganda, elektr davolash deb aytiladi. UYuCh apparati 2 xil boʻladi: portativ va statsionar. 1.Portativ apparatlar: UVCh-30 (3.12-rasm), UVCh-62, UVCh-4, UVCh-66 (3.13 -rasm) va h.k. 2.Statsionar apparatlar: UVCh-200, UVCh-300, Ekran-1, Ekran-2 va boshqalar boʻlib hisoblanadi. Kondensator plastinkasi metall, qoplovchi va izolyatsiyalangan (rezina) shisha, plastmassadan iborat. Muolaja 2 xil kondensator plastinka orqali bitta yoki turli xil sohalarga qoʻyiladi. Kichik kondensator plastinka faol taʼsirga ega boʻlib, yalligʻlanish oʻchogʻiga issiqlik keng tarqaladi. Plastinka sohaga boʻylama, koʻndalang va burchak ostida qoʻyiladi. Plastinka koʻndalang qoʻyilganda UVCh hamma toʻqimalar boʻylab oʻtadi, uzunasiga qoʻyilsa, yuza taʼsir qiladi. Tana va plastinka orasida havoli boʻshliq hosil boʻlib, yuza toʻqimaga 0, 5÷1 sm, chuqur toʻqimalarga 2÷4 sm taʼsir qiladi. Koʻrsatma: organ va tizimlardagi oʻtkir yalligʻlanish kasalliklari, orqa miya travmalarida, periferik nerv shikastlanishlarida, travmatik yaralar, tromboflebitning oʻtkir va oʻtkir osti davrida, Reyno kasalligi, obliteratsiyalovchi endoarteriit. Qarshi koʻrsatma: koʻp uchraydigan aorta anevrizmasi, miokard infarkti, YuIK, zoʻriqish stenokardiyasi, aritmiyalar, gipertoniya ogʻir darajasi, qandli diabet, chandiqli kasalliklar.

Tadqiqot

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Yumshoq toʻqimalarda hujayra effektlarini yaratish uchun ultratovushdan foydalanish foydadan chetda qoldi, chunki tadqiqotlar samaradorlikning etishmasligi [14] va tavsiya etilgan biofizik taʼsirlarning ilmiy asoslari yoʻqligini koʻrsatdi. [15]
  • 2017 yilgi meta-tahlil va tegishli amaliyot yoʻriqnomasiga koʻra, past intensivlikdagi impulsli ultratovush endi suyak regeneratsiyasi uchun ishlatilmasligi kerak, chunki yuqori sifatli klinik tadqiqotlar klinik foydani koʻrsata olmadi. [16] [17]
  • Past intensivlikdagi ultratovushning qoʻshimcha taʼsiri uning dori-darmonlarni etkazib berish uchun qon-miya toʻsigʻini buzish potentsiali boʻlishi mumkin. [18]
  • Transkranial ultratovush ultratovush yordamida kuchaytirilgan tizimli tromboliz deb ataladigan protsedurada insult bilan ogʻrigan bemorlarda toʻqimalarning plazminogen faollashtiruvchisini davolashda foydalanish uchun sinovdan oʻtkazilmoqda.
  • Ultratovush bakteriyalarni oʻldirishda antibiotiklar bilan sinergik taʼsir koʻrsatishi koʻrsatilgan. [19]
  • Ultratovush yordamida eukaryotik hujayralar toʻqimalarining qalinroq madaniyatiga ozuqa moddalarining kirib borishiga yordam beradi. [20]
  • Uzluksiz akustik tibbiyot deb ataladigan uzoq muddatli terapevtik ultratovush – bu mahalliy qon aylanishini oshirish uchun qoʻllanilishi mumkin boʻlgan va jarohatdan keyin mushak-skelet toʻqimalarining tiklanishini nazariy jihatdan tezlashtiradigan kunlik sekin boʻshashadigan terapiya. [21] Biroq, bu samarali boʻlmasligi mumkinligini koʻrsatadigan baʼzi dalillar mavjud. [14]
  1. ↑ 1,0 1,1 "Ultrasound-enhanced drug delivery for cancer". Expert Opinion on Drug Delivery 9 (12): 1525–1538. December 2012. doi:10.1517/17425247.2012.739603. PMID 23121385.  Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Steven2012" defined multiple times with different content
  2. ↑ „Therapeutic Ultrasound: A Promising Future in Clinical Medicine“. 2007-yil 12-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  3. ↑ "Acoustically enhanced Evans blue dye perfusion in neurological tissues". The Journal of the Acoustical Society of America 2 (1): 20001–200017. February 2008. doi:10.1121/1.2890703. PMID 21197390. PMC 3011869. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=3011869. 
  4. ↑ A phantom feasibility study of acoustic enhanced drug delivery to neurological tissue, 2007 — 67-bet. DOI:10.1109/LSSA.2007.4400886. ISBN 978-1-4244-1812-1. 
  5. ↑ "Effects of therapeutic ultrasound for knee osteoarthritis: a systematic review and meta-analysis". Clinical Rehabilitation 33 (12): 1863–1875. December 2019. doi:10.1177/0269215519866494. PMID 31382781. 
  6. ↑ „A short History of the development of Ultrasound in Obstetrics and Gynecology“. esource Discovery Network, University of Oxford. Qaraldi: 2012-yil 12-mart.
  7. ↑ „Therapeutic Ultrasound“. herapeutic Ultrasound on the web (2006). 2007-yil 21-avgustda asl nusxadan arxivlangan.
  8. ↑ "Therapeutic ultrasound for chronic low back pain". The Cochrane Database of Systematic Reviews 2020 (7): CD009169. July 2020. doi:10.1002/14651858.CD009169.pub3. PMID 32623724. PMC 7390505. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=7390505. 
  9. ↑ National Institute for Health and Care Excellence. Low back pain and sciatica in over 16s: assessment and management.. Manchester: National Institute for Health and Care Excellence (NICE), 2016. ISBN 978-1-4731-2186-7. OCLC 1198756858. 
  10. ↑ 10,0 10,1 "The Role of Ultrasound Therapy in the Management of Musculoskeletal Soft Tissue Pain". The International Journal of Lower Extremity Wounds 19 (4): 350–358. December 2020. doi:10.1177/1534734620948343. PMID 32856521. 
  11. ↑ "Long-Term Course of Shoulders After Ultrasound Therapy for Calcific Tendinitis: Results of the 10-Year Follow-Up of a Randomized Controlled Trial". American Journal of Physical Medicine & Rehabilitation 97 (9): 651–658. September 2018. doi:10.1097/PHM.0000000000000939. PMID 29613883. 
  12. ↑ "Therapeutic ultrasound for acute ankle sprains". The Cochrane Database of Systematic Reviews 2011 (6): CD001250. June 2011. doi:10.1002/14651858.cd001250.pub2. PMID 21678332. PMC 7088449. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=7088449. 
  13. ↑ "Effects of therapeutic ultrasound for knee osteoarthritis: a systematic review and meta-analysis". Clinical Rehabilitation 33 (12): 1863–1875. December 2019. doi:10.1177/0269215519866494. PMID 31382781. 
  14. ↑ 14,0 14,1 "A review of therapeutic ultrasound: effectiveness studies". Physical Therapy 81 (7): 1339–1350. July 2001. doi:10.1093/ptj/81.7.1339. PMID 11444997. https://archive.org/details/sim_physical-therapy_2001-07_81_7/page/1339. 
  15. ↑ "A review of therapeutic ultrasound: biophysical effects". Physical Therapy 81 (7): 1351–1358. July 2001. doi:10.1093/ptj/81.7.1351. PMID 11444998. https://archive.org/details/sim_physical-therapy_2001-07_81_7/page/1351. 
  16. ↑ "Low intensity pulsed ultrasound for bone healing: systematic review of randomized controlled trials". BMJ 356: j656. February 2017. doi:10.1136/bmj.j656. PMID 28348110. PMC 5484179. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=5484179. 
  17. ↑ "Low intensity pulsed ultrasound (LIPUS) for bone healing: a clinical practice guideline". BMJ 356: j576. February 2017. doi:10.1136/bmj.j576. PMID 28228381. 
  18. ↑ "Permeability dependence study of the focused ultrasound-induced blood-brain barrier opening at distinct pressures and microbubble diameters using DCE-MRI". Magnetic Resonance in Medicine 66 (3): 821–830. September 2011. doi:10.1002/mrm.22848. PMID 21465543. PMC 3919956. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=3919956. 
  19. ↑ "Ultrasonically enhanced vancomycin activity against Staphylococcus epidermidis biofilms in vivo". Journal of Biomaterials Applications 18 (4): 237–245. April 2004. doi:10.1177/0885328204040540. PMID 15070512. PMC 1361255. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=1361255. 
  20. ↑ "Ultrasound increases the rate of bacterial cell growth". Biotechnology Progress 19 (3): 1038–1044. 2003. doi:10.1021/bp0340685. PMID 12790676. PMC 1361254. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=1361254. 
  21. ↑ "Intramuscular Heating Characteristics of Multihour Low-Intensity Therapeutic Ultrasound". Journal of Athletic Training 50 (11): 1158–1164. November 2015. doi:10.4085/1062-6050-50.11.03. PMID 26509683. PMC 4732395. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=4732395.  
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Terapevtik_ultratovush&oldid=5261595" dan olindi