Tetri Giorgi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Gruziyaning Axmeta shahridagi Alaverdi monastiri yaqinida joylashgan Tetri Giorgi cherkovi.
Tetri Giorgi va yetti samoviy sayyora — Gruziya Demokratik Respublikasi gerbining 1918-yilgi dizayni.

Tetri Giorgi (gruzincha: თეთრი გიორგი, „Oq George“) —Gruziyadagi xristian Saint-Georgening mahalliy nomlaridan biri, u mamlakatning shimoli-sharqiy togʻli tumanlarida istiqomat qilgan.

Tetri Giorgi tasviri 1918–1921 va 1991–2004-yillarda Gruziya gerbining bir qismi sifatida milliy ramz sifatida ishlatilgan. Tetri Giorgi nomi, shuningdek, bir nechta siyosiy va nosiyosiy tashkilotlar tomonidan, xususan, Yevropadagi anti-sovet gruzin emigratsiya guruhi va 1990-yillarda harbiylashtirilgan birlik tomonidan ham qabul qilingan.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Saint George Gruziyada antik davrdan beri hurmatga sazovor shaxslardan biri boʻlgan[1]. Gruziya nomining kelib chiqishi haqidagi soxta etimologiya tarixi boʻyicha, avliyoning nomidan Gruziya eksonimi sifatida 11-12-asrlarda foydalanilgan boʻlishi mumkin[2][3].

Tetri Giorgi nomi Kaxeti mintaqasi bilan ham bogʻliq. Bu joy nasroniy avliyosini mahalliy oy xudosiga sigʻinish bilan birlashtirgan sinkretistik deb ham hisoblaniladi.

Xristian avliyosining bayramidan ajratilgan Tetri Giorgi (tetrigiorgoba) bayrami har yili 14-avgustda nishonlangan. Oʻsha vaqtda sharqiy Gruziya provinsiyalaridan koʻplab ziyoratchilar avliyoning bosh ziyoratgohi — 14-asrda qurilgan cherkovda boʻlib oʻtadigan tungi ziyofatlarda qatnashishgan. Mazkur cherkov hozirgi Axmeta munitsipalitetidagi Kaxeti shahrining Atsquri qishlogʻida joylashgan[4].

Geraldikada[tahrir | manbasini tahrirlash]

1918-yil may oyida Rossiya imperiyasidan mustaqil boʻlgan Gruziya Demokratik Respublikasi oʻz gerbining markaziy qismida Tetri Giorgining otliq tasvirini joylashtirgan. Gruziyaning sotsial-demokratik hukumati uning nasroniy ramziyligini maʼqul koʻrmagani uchun, tasvir dunyoviy koʻrinish kasb etgan, deb eslaydi zamonaviy Gruziya hukumatining tanqidchisi Revaz Gabashvili[5]. Ushbu dizaynda Tetri Giorgi „Yetti samoviy“ (yetti klassik sayyora) tasviri ostida qurolli otliq sifatida koʻrsatilgan.

Ushbu gerb 1921-yilda Sovet Ittifoqi Gruziyani qoʻlga kiritilgunga qadar amalda boʻlgan. Postsovet respubliklari qatori Gruziya ham mustaqillikka erishganidan soʻng 1991-2004-yillar oraligʻida yana shu gerbdan foydalanilgan.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Tuite, K. „St. George in the Caucasus: Politics, Gender, Mobility.“,. Sakralität und Mobilität im Kaukasus und in Südosteuropa Darieva: . Vienna: Verlag der Österreichen Akademie der Wissenschaften, 2017 — 21–56 bet. 
  2. Assfalg, Julius „Georgien“,. Theologische Realenzyklopädie, XII, 1984 — 389–393 bet. 
  3. Khintibidze, Elguja „A New Theory on the Etymology of the Designations of the Georgians.“,. Philologie, Typologie und Sprachstruktur: Festschrift für Winfried Boeder zum 65. Geburtstag Bublitz: . Frankfurt am Main: Peter Lang Verlag, 2002. 
  4. (gruzincha) http://www.folk.ge/index.php?section=164&lang_id=geo&info_id=551 თეთრი გიორგი (Tetri Giorgi)]. State Center of Folklore of Georgia. April 14, 2008. Retrieved on April 30, 2009
  5. (gruzincha) Gabashvili, Revaz, „მოგონებები“ („Memoirs“), pp. 119-120, in: Sharadze, Guram & Sanikidze, Levan (ed., 1992), დაბრუნება (ქართული ემიგრანტული ლიტ-რა) („The Comeback — Georgian Émigré Literature“). Tbilisi: Metsniereba.