Texnat
Texnat (ingl. The Technate) — 1930-yillarning boshida texnokratik jamiyat pul usuli oʻrniga termodinamik energiya ehtiyojlarini hisoblash metodikasini qoʻllaydigan hududni tavsiflash uchun Technocracy Inc tashkiloti tomonidan kiritilgan atama[1]. Yerning ushbu mintaqasining barcha resurslari va sanoati energiya ehtiyojlarini hisoblash dasturiga muvofiq uning fuqarolariga barqaror ekologik tovarlar va xizmatlar moʻl-koʻlligini taqdim etish uchun ishlatilgan boʻlar edi[2].
Texnokratlarning fikriga koʻra, texnat shunchaki zamonaviy mamlakat kabi qayerdadir joylashgan boʻlishi mumkin emas; Texnat mavjud boʻlishi uchun bajarilishi kerak boʻlgan bir nechta talablar mavjud:
- Unda yetarli darajada tabiiy resurslar boʻlishi kerak.
- Unda texnatni taʼminlash uchun yetarli sanoat va ilmiy salohiyat boʻlishi kerak.
- Uning ishlashi uchun yetarli miqdordagi oʻqitilgan xodimlar boʻlishi kerak.
Technocracy Inc maʼlumotlariga koʻra, bugungi kunda Shimoliy Amerika qitʼasi texnatga oʻtish uchun zarur boʻlgan asosiy talablarni toʻliq qondirishga qodir, ammo Yerning[3] boshqa hududlari ham energiyani oʻzgartirish holatiga qarab, kattaroq yoki kichikroq natijalar bilan bunday urinishlarni amalga oshirishi mumkin[4]. Loyiha Shimoliy Amerika jamiyatini oʻzgartirish va joriy narx tizimini almashtirish uchun moʻljallangan.
Texnik Alyans loyihasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Texnik Alyans (Technocracy Inc dan oldingi guruh) tuproq, metallar, energiya tashuvchilari, gidrologik resurslar, transport, kommunikatsiyalarning tabiiy resurslar zahiralarini, sanoat va texnologik ishlab chiqarish layoqati, mavjud ilmiy salohiyat, mehnat resurslari — Shimoliy Amerika mintaqasi oʻz aholisi uchun yetarlicha individuallashtirilgan yuqori turmush darajasini taʼminlay oladimi va agar shunday boʻlsa, bu qanday qilib ular keyinchalik texnat deb atagan boshqaruv organi shaklida tashkil qilinishi mumkinligini aniqlash uchun barcha narsani aniqladi va baholadi[5].
Shimoliy Amerika Texnati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Shimoliy Amerika Texnati Shimoliy Amerikani texnokratik jamiyatga aylantirish loyihasi va rejasi hisoblanadi. U Kanadaning boy mineral konlari va uning gidroelektr quvvatidan AQSh sanoat va qishloq xoʻjaligi salohiyatiga qoʻshimcha sifatida foydalanishni nazarda tutadi. (Ushbu rejaning koʻplab tafsilotlari Texnokratik Harakatning dasturiy hujjati boʻlgan „Texnokratiyani oʻrganish kursi“ (The Technocracy Study Course) ishida keltirilgan. Shimoliy Amerika Texnati butun Shimoliy Amerika, Markaziy Amerika, Karib orollari, Janubiy Amerikaning bir qismi va Grenlandiya oroli, shu jumladan 30 ga yaqin zamonaviy millatlar (shuningdek, koʻplab tobe hududlar) dan iborat boʻlar edi. Agar Texnat bugungi kunda tashkil etilgan boʻlsa, u 600 millionga yaqin fuqarolarni oʻz ichiga olgan, uning umumiy maydoni esa 26 million kvadrat kilometrdan oshgan boʻlar edi (uni Yerdagi eng katta millatga aylantiradi). Uning chegaralari shimolda Shimoliy Qutbdan janubda Ekvatorgacha, sharqda Karib orollaridan gʻarbda Tinch okeanidagi sana almashish chizigʻigacha choʻzilgan boʻlar edi.
Texnat konsepsiyasini tanqid qilish
[tahrir | manbasini tahrirlash]Tanqidchilar texnat loyihasida quyidagilarni belgilaydi:
- Zamonaviy jamiyatda buyumlar tanqisligini bartaraf etishning mumkin boʻlgan hech qanday usuli yoʻq, mehnatni bartaraf qilish esa sanoatni avtomatlashtirish natijasi emas, chunki boshqa ish oʻrinlari yaratiladi.
- Texnokratlar, boshqa tomondan, amaldagi narx tizimini samarasiz va isrofgarchilik tizimi deb hisoblaydilar va odamlar ishining umumiy miqdori va bajarilayotgan ishlar hajmining aniq koʻrsatkichi emasligini isbotlab beradilar. Qoʻshma Shtatlarda mehnatga layoqatlilarning atigi 65 % iqtisodiyotda[6] ishtirok etadi, Yevropa mamlakatlarida esa undan ham kamroq[7]. Bundan tashqari, moliya, reklama va chakana savdo kabi sanoat sohalarida ishlaydigan xodimlar soni ham katta. Bu ish oʻrinlarining koʻpchiligi pul-kredit iqtisodiyotidan Texnat loyihasiga oʻtgandan keyin yoʻqolgan boʻlar edi. Bundan tashqari, texnokratlarning taʼkidlashicha, narx tizimidagi xarid qobiliyati inson mehnatini va natijada isteʼmolchini pul bilan taʼminlashni bartaraf qiluvchi texnologiya bilan buziladi, voz kechib boʻlmaydigan mashinalar energiyasidan foydalanish sababli ish oʻrinlari yoʻqolgani va isteʼmol tizimini tubdan qayta qurish talab etilgani tufayli jamiyat disfunksional boʻlib qoladi.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ http://telstar.ote.cmu.edu/environ/m3/s3/05account.shtml}}[sayt ishlamaydi] Environmental Decision making, Science and Technology
- ↑ http://ecen.com/eee9/ecoterme.htm Economy and Thermodynamics
- ↑ Cutler J. Cleveland, „Biophysical economics“, Encyclopedia of Earth, Last updated: September 14, 2006.
- ↑ The Energy Certificate essay by Fezer. An article on energy accounting as proposed by Technocracy Inc. http://www.technocracy.org/Archives/The%20Energy%20Certificate-r.htm}}[sayt ishlamaydi] Article on alternative system to money 'energy accountingʻ
- ↑ Biophysical economics — Encyclopedia of Earth
- ↑ U.S. Department of Labor. „Labor Force Statistics from the Current Population Survey“. 2012-yil 6-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2006-yil 9-aprel.
- ↑ European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions. „Labour force participation“ (deadlink). 2006-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2006-yil 28-dekabr. (Wayback Machine saytida 2006-03-04 sanasida arxivlangan)