Ulan Batordagi Stalin yodgorligi

Ulan- Batordagi Stalin haykali — SSSR davlat arbobi I. V. Stalinga oʻrnatilgan haykaltarosh N. Tomskiy tomonidan yasalgan yodgorlik boʻlib, Moʻgʻuliston xalq respublikasi poytaxtidagi Stalin nomidagi Markaziy kutubxonaga kirish roʻparasida joylashgan.

Tarixi

MXR hukumati buyurtmasi asosidagi yodgorlik Leningrad quyish zavodida quyilgan va MXR Kichik Davlat xurali Prezidiumining 1949-yil 20-dekabrdagi Stalin tavalludining 70-yilligi sharafiga chiqarilgan farmoni asosida oʻrnatilgan.

Sovet rahbari N. S. Xrushchevning soʻrovlariga qaramay, MXR rahbari Yu. Tsedenbal yodgorlikni demontaj qilishdan bosh tortdi. Maʼlumki, sotsialistik lagerning boshqa mamlakatlarida hamma joyda Stalin yodgorliklari buzib tashlangan. Shunga qaramay, 1990-yil 22-dekabrga oʻtar kechasi yodgorlik uchta oʻziyurar kran va buldozer yordamida demontaj qilindi. Shunday qilib, mazkur yodgorlik davlat poytaxtida (Rossiyadan tashqari) turgan Stalinning oxirgi yodgorligiga aylandi. Demontaj qilingan haykalga sut va sutli aroq sepildi. „Postsovet hududida yodgorliklar va xotira bilan kurash“ asari muallifi Levon Abrahamyanning fikricha, bu „Stalinning shu tarzda tasalli berilgan ruhi hech qachon qaytmasligi uchun“ qilingan. Haykal saqlash uchun kutubxonaning yordamchi xonalariga qoʻyilib, u yerda maxsus yasalgan yogʻoch qutida saqlangan. Yodgorlik poydevori ham demontaj qilingan.

2005-yil iyun oyida uning oʻrnida moʻgʻul olimi B. Rinchin (haykaltarosh Ts. Amgalan) haykali tantanali ravishda ochildi. 2001-yilda Stalinning toʻrt metrli haykali tadbirkor tomonidan sotib olindi va „Ismus“ yozgi kafesiga oʻrnatildi. Shunday qilib, Ismus qovoqxonasi Stalinning koʻp metrli haykali oʻrnatilgan dunyodagi yagona joy sifatida shuhrat qozondi.

Yana qarang

• Stalin yodgorliklari