Veritas

Veritas — yunon Aleteyiga oʻxshash koʻrinishdagi rimliklarning haqiqat maʼbudasi boʻlgan. Gʻarb madaniyatida veritas soʻzi shior sifatida ham xizmat qilgan.

Kelib chiqishi

Saturnning qizi (yunonlar uni Xronos deb atashgan), vaqtni ifodalovchi temir hisoblangan. Virtus maʼbudasining onasi. Baʼzida uni Yupiterning qizi (Zevs)^[1] yoki Prometeyning ijodkori deb hisoblashgan.

Tavsifi

Veritasni oppoq kiyingan bokira qiz sifatida yoki qoʻlida oynani ushlab turgan „yalangʻoch haqiqat“ (nuda veritas) sifatida tasvirlangan.^[2]^[3] Aytishlaricha, tutqich bermas maʼbuda, muqaddas quduq tubiga yashiringan.^[4]^[5]

Saxovatchi

Veritas — rimlik saxovatchilar kabi halollik atamasidir. U har bir ijobiy rimlik ega boʻlishi kerak boʻlgan eng muhim fazilatlardan biri hisoblangan.

Martin Xaydegger

Nemis faylasufi Martin Xaydegger aleteya (haqiqat, ilgari yashirin boʻlgan narsanining oshkor boʻlishi) va veritas tushunchalarini ajratib, ikkinchisini rimliklarning toʻgʻrilik (haqiqatparvarlik) tushunchasini, oxir-oqibat hokimiyatga nisbatan nitssheaning adolat va iroda tuygʻusi bilan bogʻladi.

Shior

Veritas soʻzi koʻplab tashkilotlar, shu jumladan, koʻplab taʼlim muassasalarining, masalan, Garvard universiteti, Dreyk universiteti, Indoneziya universiteti, Uppsal universiteti, Ibadandagi Loyola kolleji (Nigeriya), Dominikan ordeni, AQShning Harbiy dengiz floti jinoyat qidiruv xizmati shiori boʻlib xizmat qiladi.

Astronomiyada

1902-yilda kashf etilgan asteroid (490) Veritas maʼbuda sharafiga nomlangan.

Yana qarang

In vino veritas

Manbalar

↑ Пиндар Olimpiyskaya oda 10
↑ Mercatante, Anthony S. The Facts on File Encyclopedia of World Mythology and Legend. Facts on File, 1988, p. 654, ISBN 0-8160-1049-8.
↑ Warner, Marina. Monuments and Maidens: The Allegory of the Female Form. Berkeley: University of California Press, 1985 — 315-bet. ISBN 0520227336.
↑ Etot aforizm otnosyat k Demokritu: „Mi nichego ne znaem ob istine, ibo ona v kolodse.“ (Diogenes Laertius. Lives of Eminent Philosophers. IX, 72. Perseus Project, Tufts <3 University. )
↑ Goscilo, Helena. The Mirror in Art: Vanitas, Veritas, and Vision^{(aniqlanmagan)} // Studies in 20th & 21st Century Literature. — 2010. — 1 June (т. 34, № 2). — С. 282—319. — DOI:10.4148/2334-4415.1733.

Havolalar

Haqiqat tarixi: lotincha „Veritas“
Aletheia va qadimgi yunoncha haqiqatning boshqa atamalari — Haqiqat tushunchasining kelib chiqishi va rivojlanishi (yunoncha „Aletheia“ dan lotincha „Veritas“gacha)

[1] Пиндар Olimpiyskaya oda 10

[2] Mercatante, Anthony S. The Facts on File Encyclopedia of World Mythology and Legend. Facts on File, 1988, p. 654, ISBN 0-8160-1049-8.

[3] Warner, Marina. Monuments and Maidens: The Allegory of the Female Form. Berkeley: University of California Press, 1985 — 315-bet. ISBN 0520227336.

[4] Etot aforizm otnosyat k Demokritu: „Mi nichego ne znaem ob istine, ibo ona v kolodse.“ (Diogenes Laertius. Lives of Eminent Philosophers. IX, 72. Perseus Project, Tufts <3 University. )

[5] Goscilo, Helena. The Mirror in Art: Vanitas, Veritas, and Vision^{(aniqlanmagan)} // Studies in 20th & 21st Century Literature. — 2010. — 1 June (т. 34, № 2). — С. 282—319. — DOI:10.4148/2334-4415.1733.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]