Vikipediya:Arbitraj qoʻmitasi/Foydalanuvchilarni tekshiruvchilar va Nazoratchilar
Vikipediya arbitraji |
---|
|
Track related changes |
Aksariyat amaldagi va baʼzi sobiq arbitraj aʼzolari Foydalanuvchilarni tekshiruvchi va/yoki Revizor ruxsatlariga ega boʻlsa-da, Arbitraj qoʻmitasi qoʻshimcha va mustaqil qamrov zarurligini tan olgan holda bu rollarga boshqa munosib malakali nomzodlarni ham tayinlaydi. Wikimedia global siyosatlariga (meta:CheckUser va meta:Oversight) muvofiq, qoʻmita ushbu ruxsatlarga kirishni berish va bekor qilish boʻyicha yurisdiksiyani oʻzida saqlab qoladi.
Bu sahifada qoʻmita Foydalanuvchilarni tekshiruvchi va Nazoratchi guruhlarini qanday boshqarishi tavsiflanib, ularni tayinlash va ozod qilish usullari belgilangan. Ruxsatlar foydalanuvchiga bildirilgan yuksak ishonchni aks ettirsa-da, abadiy berilmaydi. Ushbu ruxsatlarga ega foydalanuvchilar oʻz huquqidan loyiha manfaati uchun muntazam ravishda foydalanishlari kutiladi. Mazkur loyihada ushbu kengaytirilgan ruxsatlardan biriga yoki ikkalasiga kirish huquqiga ega foydalanuvchilar birgalikda funksionerlar deb nomlanuvchi kattaroq guruhning bir qismini tashkil qilishadi.
Tayinlovlar
[manbasini tahrirlash]Manfaatdor tomonlar kengaytirilgan ruxsatlar uchun quyidagi yoʻllar bilan murojaat qilishlari mumkin:
- elektron pochta orqali Arbitraj qoʻmitasiga murojaat qilish: arbcom-uz-c@wikimedia.org
- Vikipediya:Arbitraj qoʻmitasi/Eʼlonlar doskasi orqali arizalarni qabul qilish haqida eʼlonni yozish.
Arbitraj qoʻmitasi tasdiqlagan tayinlovlar eʼlonlar doskasida va Meta-Wiki-dagi Styuard soʻrovlari/ruxsatlarda eʼlon qilinadi. Shundan soʻng foydalanuvchi Wikimedia Foundationning ommaviy boʻlmagan maʼlumotlar uchun maxfiylik shartnomasini imzolaganini tasdiqlaganidan soʻng Styuard ruxsat berishni amalga oshiradi.
Amaldagi jarayon
[manbasini tahrirlash]Preambula
[manbasini tahrirlash]Bu boʻlimda Wikimedia Foundation (WMF) Foydalanuvchilarni tekshiruvchi va Nazoratchi ruxsatlarini berish uchun qay darajada malakali va ishonchli foydalanuvchilar tavsiya etilishini aniqlashda foydalaniladigan tavsiyaviy usul tavsiflangan. Bu jarayon qatʼiy belgilanmay, tajriba va rivojlanayotgan amaliyotlar asosida muqarrar ravishda oʻzgaradi va takomillashtirish boʻyicha takliflar qabul qilinadi.
Esda tutingki, Foydalanuvchilarni tekshiruvchi va Nazoratchi ruxsatlari vaqti-vaqti bilan tekshirib turilishi kerak.
Rollar
[manbasini tahrirlash]- Qoʻmitaning roli potensial nomzodlarni baholash (jumladan, texnik malakani dastlabki baholash, amaldagi siyosat bilan tanishlik va shaxsiy maʼlumotlarga kirish huquqiga mos keladigan ishonch darajasini olganmi yoki yoʻqligini baholash) va keyin tegishli malakali nomzodlarga jamiyat tomonidan koʻrib chiqish uchun ruxsat berishdir.
- Nomzodlar ilgari surilgandan soʻng, taqdim etilgan nomzodlar boʻyicha jamoatchilik muhokamasi ochiq yoki yopiq tarzda taqdim etilishi mumkin boʻladi.
- Jamoatchilik muhokamasidan soʻng, qoʻmita eʼlonlar doskasiga joylashtiriladigan rasmiy tayinlov toʻgʻrisidagi arizani yakunlashdan oldin barcha taqdim etilgan sharhlar va boshqa tegishli omillarni koʻrib chiqadi.
- Foydalanuvchi Wikimedia Foundationning ommaviy boʻlmagan maʼlumotlar uchun maxfiylik shartnomasini imzolaganini tasdiqlaganidan soʻng, qoʻmita meta:Steward requests/Permissions boʻlimida muvaffaqiyatli nomzodlarga zarur ruxsatlarni tayinlash uchun soʻrov yuboradi.
Oldingi tayinlash usullari
[manbasini tahrirlash]Foydalanuvchilarni tekshiruvchi and Nazoratchi tashkil etilganidan boshlab, 2008-yil boshigacha Arbitrajga aʼzo boʻlmaganlarni tayinlash faqat Arbitraj qoʻmitasining ichki muhokamasi orqali, soʻrovlar asosida va potensial nomzodlar bilan shaxsiy muhokama orqali amalga oshirilgan. Qaror ham, vaqt ham ommaviy masala boʻlmay, bunday masalalarning qisman jiddiyligini hisobga olib, tizimning „oʻyinlari“ oldini olish uchun shunday qoida tanlangan.
Bu metod 2008-yilda oʻzgargan. Arbitraj qoʻmitasidan Foydalanuvchilarni tekshiruvchi ruxsatiga qiziqqan har qanday administratorga oʻzlarini shaxsiy ravishda koʻngilli boʻlishlari uchun maxsus taklif bor edi. Shundan soʻng olingan qisqa roʻyxat ochiq eʼlon qilinib, jamoatchilik fikri va izohlari soʻralgan. Shuningdek, shaxsiy elektron pochta orqali neytrallik va toʻliq ochiqlikni taʼminlash ham soʻralgan. Oʻsha yilning oktyabr oyida qoʻshimcha nazoratchi tayinlash uchun biroz oʻzgartirishlar bilan xuddi shu usuldan foydalanilgan.
2009-yilda yakuniy bosqich sifatida jamoatchilik asosidagi saylovlarni oʻtkazish maqsadga muvofiqligi toʻgʻrisidagi soʻrovdan soʻng usul yana oʻzgartirilgan. Qoʻmita yakuniy tayinlash boʻyicha yurisdiksiyani saqlab qolgan boʻlsa-da, tayinlashlar saylov natijalariga koʻra amalga oshirilgan. Bu usul hamjamiyat tomonidan maʼqullanib, fevral va avgust oylarida qoʻllangan. Ovoz berish ommaviy tarzda oʻtkazilgan.
2010-yil may oyida saylovlar ommaviy ovoz berish oʻrniga SecurePoll orqali oʻtkazilgan. Bunda faqat bitta nomzod muvaffaqiyatli oʻtib, bu usul talabni hisobga olgan holda yetarli emas deb topilgan. Soʻrovdan soʻng, qoʻmita muqobil yondashuv boʻyicha qatʼiy konsensusga erishgunga qadar, qoʻmita potensial nomzodlar boʻyicha hamjamiyatdan fikr-mulohazalarni soʻrab, yakuniy tanlovni davom ettirishini eʼlon qilgan. Ushbu usul 2010-yilning uchinchi choragida va yana 2011-yilda amalga oshirilgan tayinlovlardada qoʻllangan.
Tayinlovlar roʻyxati
[manbasini tahrirlash]Huquqni bekor qilish
[manbasini tahrirlash]Foydalanuvchilarni tekshiruvchi va Nazoratchi huquqlariga ega foydalanuvchilar qoʻmita tomonidan tayinlanganidek, qoʻmita tomonidan huquqlari bekor qilinishi mumkin. Arbitraj qoʻmitasi, agar foydalanuvchining huquqdan foydalanish qobiliyatiga ishonchini yoʻqotsa, oʻz imtiyozlarini suiisteʼmol qilganlarini his qilsa (masalan, mezonlarga mos kelmaydigan tekshirishlar yoki nazoratni amalga oshirish tufayli) yoki global maxfiylik siyosatini buzganlarini his qilsa (masalan, kengaytirilgan imtiyozlari orqali olingan maxfiylikka oid maʼlumotlarni nooʻrin oshkor qilsa) Styuardlardan ruxsatlarni bekor qilishni soʻrashi mumkin.
Nazoratchi yoki Foydalanuvchilarni tekshiruvchi ruxsatlaridan foydalanish bilan bogʻliq shikoyatlar Arbitraj qoʻmitasiga arbcom-uz@wikimedia.org elektron pochta manziliga yuborilishi kerak.
Aniq dalillarga asoslangan favqulodda soʻrovlar istisno tariqasida bevosita Styuardlarga yuborilishi mumkin. Istisno holatlarda va uzrli sabablarga koʻra, styuard Qoʻmita qarorigacha ruxsatni vaqtincha bekor qilishi mumkin. Styuard 1) masalaning asosli ekanligini tekshirishi va oʻz harakati tortishuvlarga olib kelmasligi uchun bu vaqtinchalik chora ekanligini darhol tushuntirishi kerak va 2) ruxsatlar olib tashlanganidan soʻng darhol qoʻmita bilan bogʻlanish kerak.