Yelena Shatrova

Yelena Shatrova
Tugʻilgan sanasi	19-may 1892-may
Tugʻilgan joyi	Moskva , Rossiya imperiyasi yoki Sankt-Peterburg, Rossiya imperiyasi
Vafot sanasi	15-iyul 1976-yil
Vafot joyi	Moskva, RSFSR, SSSR
Fuqaroligi	Rossiya SSSR
Kasbi	aktrisa, teatr xodimi
Teatr	Korsh teatr, Kichik teatr
Mukofotlari

Yelena Mitrofanovna Shatrova (19-may 1892-yil, Moskva – 1976 -yil 15-iyul, Moskva) – rus, sovet aktrisasi, oʻqituvchi. SSSR xalq artisti (1968). Birinchi darajali ikkita Stalin mukofoti sovrindori (1948, 1949).

Tarjimai holi

Yelena Shatrova 1892-yil 19-may kuni Moskvada tavallud topgan (boshqa manbalarga koʻra – 31-may). 1909-yilda Oldenburg malikasi Yevgeniya Maksimilianovnaning Sankt-Peterburg ayollar gimnaziyasini (hozirgi malika Y. M. Oldenburg nomidagi 157-sonli gimnaziya), 1912 yilda „Sanʼat maktabi“ xususiy teatrini (oʻqituvchilari A. P. Petrovskiy , A. A. Sanin , S. I. Yakovlev) tamomlagan. U maktabda tashkillashtirilgan spektakllarda Liza Ogonkova („Psisha“ Yu. D. Belyayeva ), Verochka („Mesyats v derevne“ I. S. Turgenev )larning rolini ijro etgan. 1912-yilda Xarkov drama teatrining rahbari N. N. Sinelnikov uni oʻz truppasiga taklif qildi, u yerda W. Shekspirning „Venetsiyalik savdogar“ filmidagi Jessika rolida debyut qilgan. Aktrisa bu teatrda bir yil faoliyat yuritgan.

1916–1917-yillarda u Suxodolskiy teatrida (1917-yildan Moskva drama teatrida) faoliyat olib borgan. 1918-yilda Korsh teatrining yetakchi aktrisasi boʻlgan (1920-yildan – „RSFSR 3-teatri. Komediya“). 1924-yil may–avgust oylarida Moskva Dmitrov teatrining aktrisasi, 1924–1925-yillar mavsumini teatrda oʻtkazgan. MGSPS va 1925-yil may–avgust oylarida Moskva Ermitaj teatrida sobiq Korsh teatriga qaytib kelgan, oʻsha vaqtga kelib teatrga Moskva Komediya Teatri (sobiq Korsh) nomi berilgan.

1927–1928-yillarda u Krasnodar drama teatrida, 1928-yil may–sentyabrda Arxangelsk teatrida rol ijro etgan. Shundan soʻng, turmush oʻrtogʻi va sahna sherigi Nikolay Radin bilan Moskva drama teatri deb atalgan sobiq Korsh teatriga qaytib keldi. Aktrisaning bu sahnada oʻynagan eng yaxshi rollari orasida A. N. Ostrovskiyning „Dikarke“ filmidagi Varya va N. I. Solovyovning, „Dvoryanskom gnezde“ da Liza Ivan Turgenevning „Obrive“ filmida Marfinka, Ivan Goncharovning, „Gorkom svete“ filmida Liza va A. N. Tolstoyning „Razboynikax“ filmida Amaliya, Shillerning „Ukrasheniye stroptivoy“ filmida Katarina rollari ham bor. Shatrova va Radinning sahna dueti, Buyuk Sovet Entsiklopediyasida taʼkidlanganidek, „Komediyaning keskinligi va dialogning mahorati bilan ajralib turardi“. 1950-yildan KPSS(b) aʼzosi, RSFSR Oliy Kengashining 4-5 chaqiriq deputati lavozimlarida ham faoliyat yuritgan. Yelena Shatrova 1976-yil 15-iyulda vafot etdi va Vagankovskoye qabristonida turmush oʻrtogʻi N. M. Radinning yoniga dafn qilindi.

Oilasi

• Turmush oʻrtogʻi – Nikolay Mariusovich Radin (haqiqiy familiyasi Kazankov; 1872–1935), aktyor va rejissyor. Respublikada xizmat koʻrsatgan artist (1925).
• Qizi Marina goʻdakligida vafot etgan.

Ijodi

Radiodagi faoliyati

U radioda bir nechta adabiy dasturlarni yozdi: I. Goncharovning "Obriv" romanidan parcha, N. A. Nekrasovning "Russkiye jenshini" sheʼrining parchasi, I. Z. Surikov „Klad“ sheʼriy ertak. Bundan tashqari quyidagi radio spektakllarida ham ishtirok etgan:

• „Jenitba“ N. Gogol – Agafya Tixonovna
• „Mat“ F. F. Knorre – Madlenka
• „Bez yazika“ V. Korolenko – Xonim
• „Snegurochka“ A. Ostrovskiy – Kupava

Unvon va mukofotlari

• RSFSRda xizmat koʻrsatgan artist (1937)
• RSFSR xalq artisti (1949)
• SSSR xalq artisti (1968)
• Stalin mukofoti, birinchi darajali (1948) – B. S. Romashovaning „Buyuk kuch“ spektaklidagi Milyagina rolini oʻynagani uchun
• Stalin mukofoti, birinchi darajali (1949) – A V. Sofronovnaning „Moskvskiy xarakter“ spektaklida Irina Fedorovna Grineva rolini ijro etgani uchun
• Ikkita Lenin ordeni (1949, 1972)
• Oktyabr inqilobi ordeni (1974)
• Ikki Mehnat Qizil Bayroq ordeni (1960, 1967)
• „1941–1945 yillardagi Ulugʻ Vatan urushidagi jasoratli mehnati uchun“ medali (1946)
• „Moskva mudofaasi uchun“ medali (1944)
• „Moskvaning 800 yilligi xotirasi“ medali (1948)
• „Jasoratli mehnati uchun“ medali. Vladimir Ilich Lenin tavalludining 100 yilligi munosabati bilan mukofotlangan.

Adabiyotlar

• А. Гозенпуд. Елена Шатрова // Малый театр. 1824—1974 : [в 2 т.] (рус.) / гл. редактор Н. А. Абалкин, сост. В. Канаева, Е. Струтинская. — М.: Всероссийское театральное общество, 1983. — Т. 2. — С. 464—474. — 751 с. — 20 000 экз.